Bir ülke düşünün, yıllarca İngiliz sömürgesi olmuş. Yetmemiş, Japon istilasına uğramış. Yetmemiş, yarım asır askeri yönetimle idare edilmiş ve kapıları tüm dünyaya kapanmış. Bu ülke daha yeni uyandı ve bizi kucaklamaya hazır. Bu ülke Myanmar. Güzelliği, zarafeti, egzotikliği ile Myanmar âdeta eski köklü kültürünün ışığında yeniden doğan bir yıldız gibi.
Myanmar harita Kaynak:Wikipedia (By OCHA, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32649327)
1989 yılına kadar Burma (Birmanya) adıyla tanınan Myanmar Asya’nın güney doğusundaki Çinhindi (Hindiçini) Yarımadası’nda bulunan ülkelerin en büyüğü. Dünyaya kapıları bugüne kadar kapalıymış ama artık hem altın tapınakları ziyaret edebiliyor hem de lüks otellerde hindistan cevizi suyunuzu yudumlayabiliyorsunuz.
Altın pagodaların ülkesi olan Myanmar âşık olduğum Güney doğu Asya ülkeleri arasında en fakir ama en etkileyicilerinden birisi.
Ülke nüfusunun % 89’u Budizm’in Hinayana ve Theravada mezheplerine mensup.
Ülke ekonomisi tarıma, özellikle de pirince dayanıyor. Pirinç ihracatta 1985 yılına kadar birinci sırayı alırken daha sonra yerini keresteye, çoğunlukla da tik ağacına bırakmış.
İnle Gölü
Myanmar’a vize almak gerekiyor mu?
Her çeşit pasaporta sahip T.C. vatandaşının Myanmar (Burma)’dan vize alması gerekiyor. Myanmar Konsolosluğu vize işlem müracaatlarını Myanmar e-vize resmi web sitesi üzerindeki Online Myanmar Vize Başvuru sayfası üzerinden kabul ediyor. Seyahatiniz 90 günden kısa olacaksa www.evisa.moip.gov.mm resmi sayfası üzerinden başvuru yapabilirsiniz. Eğer Myanmar’da 90 günden fazla kalmayı planlıyorsanız seyahat amacınıza uygun evraklarla hazırlanmış başvuru dosyası ile Ankara Myanmar Fahri Konsolosluğu’na Uzun Süreli Vize (D tipi Vize) için müracaat etmeniz gerekiyor.
Yangon’da Shwedagon Paya’da monklar
Myanmar’a nasıl gidilir?
Myanmar’a Türkiye’den direkt uçuş bulunmuyor. En çok İstanbul-Yangon arasındaki aktarmalı uçuşlarla Myanmar’a gidiliyor. Bu uçuşlar uçuş ve bekleme süresi ile birlikte en kısa 13 saat sürüyor.
Myanmar hakkında enteresan bilgiler
- Ülkenin kültürü Tayland, Çin, Hindistan karışımı. Yemeklerinde de bunu görüyorsunuz.
- Yıllarca İngiliz sömürgesi altında baskı görmüş, sonra uzun yıllar kapılarını dünyaya kapatmış. Bugünse ülkenin tamamı yeni uyanışının etkisiyle halen tadilat görüyor.
- Trafik sağdan akıyor ama bazı araçların sürücü koltuğu da sağda. Çünkü kullanılmış araçları Japonya’dan ithal ediyorlar ve Japonya’da trafik soldan işliyor. Yeni kanuna göre ise eğer yurt dışından sıfır km araç ithal edeceklerse onların sürücü koltuğu solda olmak zorunda.
- İnsanların soyadı yok. Birbirlerini isimlerinin önüne bizdeki abi, abla, kardeş gibi sıfatlar koyup çağırıyorlar. Soyadlarının olmaması en çok uluslararası seyahat edecekleri zamanlarda karışıklığa sebep oluyor.
- Hint, Budist, Burma ve uluslararası takvim olmak üzere 4 takvim kullanıyorlar.
- Köylülerin zenginliği kaç tane palmiye ağacı olduğuyla ölçülüyor.
- Kutsal mekânlara pek çok ülkede olduğu gibi ayakkabı çıkartıp giriliyor. Burada farklı olan sadece pagodanın içine değil, tüm komplekse girerken ayakkabı ve çorap çıkartılması. Bazı pagodaların çıkışında ayaklarınızın altını temizlemek için ıslak mendil veriyorlar ama çoğunda bu hizmet yok. Pagodalara giderken yanınızda ıslak mendil taşımanızda fayda var.
- İnsanlar kalpten gülümsüyor. Naifliklerini kaybetmemişler.
- İnsanlar yüzlerinde thanaka denen özel bir ağaçtan elde ettikleri tozu sürüyorlar. Thanaka hem makyaj hem güneş koruyucu yerine geçiyor.
Küçük Dünya ve thanaka
- Kadınlar da erkekler de longyi denilen geleneksel bir kıyafet giyiyor. Bu kıyafet aslında kabaca etek gibi bellerine sardıkları bir kumaş parçası.
Myanmar’ın en iyi rehberi Set beni longyi ile karşıladı
- Myanmar’a özgü bir kukla gösterisi var: Marionettes show. Bu gösteride zaman zaman kukla tek gözüküyor, zaman zaman da kukla oynatıcısı gösteriye katılıyor.
Marionettes show – Myanmar
Myanmar tarihi 9. yüzyılda kuzeydeki Burmalılar’ın Pagan şehrini ve bu şehrin merkezi olduğu Pagan Devleti’ni kurmalarıyla başlamış.
Pagan Krallığı 1287’de Moğol-Çin İmparatoru Kubilay Han tarafından yıkılmış. Kuzeyinde Ava, güneyinde Pegu krallıkları kurulmuş.
Yangon’da Shwedagon Paya’da monklar ve ben
1752’de Alaungpaya Myanmar’ı tek bir krallık altında birleştiren Konbaung Hanedanı’nı kurmuş.
Yangon’da Circular Train manzaraları
Myanmar tarihi
18. yüzyılın ortalarından itibaren bölgeye ilgi gösteren İngilizler ilki 1824-1826, ikincisi 1852, üçüncüsü 1886-1889 yıllarında olmak üzere yaptıkları 3 savaşın sonunda ülke topraklarının tamamını ele geçirip idaresini doğrudan Hindistan Genel Valiliği’ne bağlamışlar.
İngilizler bu dönemde ülkeye çok sayıda Hintli göçmenin gelip yerleşmesine izin vermiş. Sömürge ekonomisi nedeniyle ülkenin sosyoekonomik yapısı değişmiş ve yerli halk zaman zaman Hintli göçmenlere saldırmaya başlamış. Milli hareket neticesinde 1937 yılında Myanmar İngiliz Hindistanı’ndan ayrılmış.
Ülke 1942’de Japon işgaline uğramış. Savaş sonrasında tekrar İngiliz egemenliği altına alınmış. 4 Ocak 1948’de Burma Birliği adıyla bağımsızlığına kavuşmuş.
Burma bağımsızlığını almış almasına ama daha ilk yıllarından itibaren çeşitli problemlerle de karşı karşıya kalmış. 1962-2011 arasında askeri rejimle yönetilen ve kapıları bu dönemde elli yıl boyunca dünyaya kapalı olan ülke 2011’den itibaren eski general U Thein Sein’in liderliğinde kurulan sivil hükümet tarafından idare edilmeye başladı.
Ancak 1 Şubat 2021 günü Myanmar ordusu tarafından iktidardaki lidere ve kabinesine karşı bir askeri darbe gerçekleştirildi. Devlet Konseyi Başkanı Aung San Suu Çii ve iktidar partisinden diğer üst düzey isimler gözaltına alındı. Sıkıyönetim ilan edildi. Tüm ülkede askeri darbe karşıtı protestolar devam ederken ülkenin istikrarı ciddi hasar gördü, bir korku iklimi hâkim hâle geldi.
1991’de Nobel Barış Ödülü’ne layık görülen Aung San Suu Çii bir İngilizle evli olup İngiltere vatandaşı da olduğu için yasal olarak devlet başkanı olamadı. 2015’te yapılan parlamento seçimlerinde partisi Demokrasi İçin Ulusal Liga (NLD) seçimleri kazanınca yakın arkadaşı Win Myint devlet başkanı oldu. Fiili devlet başkanlığı için de kendisine Devlet Konseyi Başkanlığı makamı icat edildi. Bu makama ilaveten dışişleri bakanlığı koltuğuna da oturdu ve yıllardır sürdürdüğü siyasi mücadelede önemli başarılar elde etti.
2015’den bu yana fiili olarak devlet başkanlığı yürüten Suu Çii’nin özellikle azınlık Müslümanlar’a yönelik katliamlarda ordu ile aynı görüşte olduğu biliniyor. Bu nedenle Den Haag’daki Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde ifadeye bile çağrıldı.
Ben de bütün bunlara maruz kalan ülke insanları için ciddi endişeliyim. Umarım demokrasi, insan hakları, azınlıkların temel hak ve özgürlükleri geriye kazanılır. İnsanlar da yıllardır süren sancılı dönemlerden sonra rahat bir nefes alırlar.
Myanmar gezilecek yerler
Burası hiç aklımda yokken geldiğim ama sonrasında kalbimi bırakıp döndüğüm ülke. Myanmar Turizm Federasyonu’nun katkısıyla Myanmar Oteller ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği ve Amazing Time Travel & Tours Co. Ltd tarafından organize edilen gezi bana Myanmar’ın kapılarını açmakla kalmadı, bambaşka bir dünyaya gönül gözümü açmamı da sağladı.
Myanmar Turizm Federasyonu’nun katkısıyla Myanmar Oteller ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği gezide beni davet eden sevgili Pearl Phyu Phyu Mar, Fam Trip Committee J. Secretary ve gezimizi organize eden Amazing Time Travel & Tours Co. Ltd şirketinden Kay Thwe Soe, Managing Director ile
Myanmar gezilecek yerler listesine bakmadan önce şöyle bir öneri yapacağım: Myanmar’a ne zaman gidilir? konusuna dikkat etmelisiniz. Ülkenin iklimi güneyden kuzeye ve deniz kıyısından yüksek kesimlere doğru farklılıklar gösteriyor. Güneyde yaz mevsiminin bol yağış getirdiği bir muson iklimi (mayıs-kasım arası çok sıcak, nemli ve yağışlı), ortada yazın sıcak kışın soğuk, kuzeyde Çin sınırı yakınındaki yüksek dağlık kesimde yazları serin, kışları soğuk bir iklim tipi görülüyor.
Yangon
Yangon (ရန္ကုန္ – eski adıyla Rangoon), Myanmar’ın en büyük kenti, eski başkenti ve günümüzde ülkenin en ilgi çekici yeri. Eskiden politik nedenlerle sürgün edilenlerin yeriymiş ama artık Asyalı yatırımcıların ve uluslararası maceraperestlerin yolu hep Yangon’dan geçiyor. Burası ülkenin kabuğundan çıkıp dünyaya açılış öyküsünün en güzel yansıtıldığı yer. Şehirde sizi restoranlar, barlar, mağazalar ve tabii ki birazcık trafik sıkışıklığı karşılıyor.
Shwedagon Paya, Yangon, Myanmar
Mandalay
Irrawaddy Nehri’nin kıyısında yer alan Mandalay ülkenin ikinci büyük kenti. Mandalay Tepesi’nden harika bir şehir manzarası var. Şehirde Shwedagon Paya’yı, Mahamuni Budist Tapınağı’nı ve U-Bein Köprüsü’nü mutlaka ziyaret etmelisiniz.
U-Bein Köprüsü, Mandalay, Myanmar
Naypyidaw
Naypyidaw ya da Nay Pyi Taw 2005 yılından beri Myanmar’ın başkenti. Şehirde birçok tarihi yapı ve doğal güzellik alanı var. Bunların içinde özellikle Naypyidaw Değerli Taşlar Müzesi, Ngalaik Lake Bahçeleri, Naypyidaw Su Çeşmesi Bahçesi, Milli Bitkiler Parkı, Naypyidaw Zooloji Bahçeleri, Naypyidaw Safari Park ve Uppatasanti Pagoda’yı gezmenizi öneririm.
Uppatasanti Pagoda, Naypyidaw Kaynak:Wikipedia (By DiverDave at English Wikipedia, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11016239)
Sagaing Tepeleri
Mandalay’ın 21 km güney batısında yer alan Sagaing Tepeleri görmeye değer güzellikte. Buradan tepeye çıkıp şehrin harika manzarasını seyredebilirsiniz. Burada yer alan Kaunghmudaw Pagoda ve U Min Thonze Pagoda’yı da ziyaret etmenizi öneririm.
Sagaing Tepeleri
Mingun
Migun, Mandalay’ın batı yakasındaki Ayeyarwady Nehri’ne 11 km uzaklıkta bulunan bir kasaba. Buraya gelip harika mimari tarzda inşa edilen tapınakları ziyaret edebilir ve 11 km’lik bot gezisi yapabilirsiniz.
Mingun
Loikaw
Tayland sınırındaki kentte daha çok Karen kabilesine ait uzun boyunlu Karen kadınları dikkat çekiyor.
Loikaw Kaynak:Wikipedia (By Ninjastrikers – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=70617191)
Bagan
Bagan (bəɡàɴ) eski adı ile Pagan, Mandalay Bölgesi’nde yer alan bir antik bir kent. 2. yüzyılda kurulan tapınak-şehir 9. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar bölgeyi birleştiren ilk krallık olan ve günümüzdeki Myanmar’ın oluşumuna kaynaklık eden Pagan Krallığı’nın başkenti olmuş. Bu tapınak-şehir Myanmar’ın en önemli yeri. 40 km²’lik Bagan Arkeolojik Alanı’nda UNESCO kayıtlarına göre tam 2.229 tane tapınak bulunuyor.
Bagan
İnle Gölü
Myanmar’ın en güzel yerlerinden biri olan Inle Lake (İnle Gölü), Güney doğu Asya’nın Venedik’i olarak bilinen bir göl şehri. Ülkenin ikinci büyük tatlı su gölü olan İnle Gölü yaklaşık 115 km² alan kaplıyor. Ortalama derinlik ise yağışlı mevsimde 4 metre, kurak mevsimde 2 metre civarında oluyor. Suların üzerinde hayatın devam ettiği İnle Gölü’nde çoğunluğu Intha etnik grubundan olmak üzere yaklaşık 150.000 kişi su üzerinde yaşıyor, tarım ve el dokumacılığı yapıyor.
İnle Gölü
Kalaw
İnle’ye 50 km uzaklıktaki Batı Shan Eyaleti’nde yükselen Kalaw, ferahlatıcı iklim ve manzaraya sahip eski bir tepe istasyonu. Burası doğa yürüyüşü için oldukça popüler bir bölge.
Kalaw
Arakan Bölgesi
Arakan, Myanmar’ın kuzey batısında yer alan, Çin, Bangladeş, Laos, Tayland gibi ülkelerin arasında kalmış küçük bir bölge. Myanmar devletine bağlı 7 eyaletten biri olan Arakan (Rakhayn)’da yaklaşık 1,1 milyon Müslüman yaşıyor. Askeri yönetim sırasında Arakan’da yaşayan Müslümanlara zulmedilmiş, çok sayıda Müslüman burada öldürülmüş. Çoğu da başta Bangladeş olmak üzere diğer ülkelere göç etmiş.
Myanmar acıları ile bugüne gelmiş, güzellikleri ile göz kamaştıran bir ülke. George Orwell’in Burma Günleri kitabında bahsi geçen mistik ülke kendimi film setinin içinde hissettiğim, beni büyüleyen bir yer.
İnle Gölü
Myanmar’a gelirken burada güzel zaman geçireceğimi biliyordum ama âşık olup döneceğimi hiç tahmin etmezdim. Çok fazla seyahat ettiğim için artık biraz zor etkilenir oldum ama Myanmar bunun çok ötesini başardı.
Myanmar Fam Trip Veda Yemeği
Myanmar Turizm Federasyonu’nun katkısıyla Myanmar Oteller ve Turizm Bakanlığı’nın düzenlediği geziye katılmaktan onur duydum. Beni davet ettikleri, Myanmar’ın en şahane rehberi Set’le ve dünyanın değişik yerlerinden gelen güzel gezginlerle Myanmar’da tanışıp dost olmama vesile oldukları için çok mutluyum. Umarım kendileri de hak ettikleri huzura en kısa zamanda kavuşurlar.
Senin kadar ben de aşık oldum. Düşünmediğim kadar güzel bir ülkeymiş. Yazın da fotoğrafların da harika. Eline sağlık.
Myanmar için ne kadar yazsam az. Eşi benzeri az bulunur bir ülke.