Bagan – Burma’nın Tapınak-Şehri

Bagan ya da eski adı ile Pagan, Myanmar’ın Mandalay Bölgesi’nde yer alan bir antik kent. 2. yüzyılda kurulan tapınak-şehir 9. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar bölgeyi birleştiren ilk krallık olan ve günümüzdeki Myanmar’ın oluşumuna kaynaklık eden Pagan Krallığı’nın başkenti olmuş. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan tapınak-şehir ülkenin en önemli yeri. 40 km²’lik Bagan Arkeolojik Alanı’nda UNESCO kayıtlarına göre tam 2.229 tane tapınak bulunuyor. Yüzlerce yıldır süregelen depremler nedeniyle yıkılanlar olsa da günümüzde bu tapınakların çoğu hâlâ dimdik ayakta.

Bir zamanlar güçlü bir krallığa başkentlik eden Bagan’ın kuzey ve batı kenarlarından Ayeyarwady (Irrawaddy) Nehri geçiyor. Bagan arkeolojik bölgesi Nyaung U, Old Bagan, Myinkaba, New Bagan ve birkaç şehre ev sahipliği yapıyor. Bunlar arasında bölgenin en aktif şehri ve ana ulaşım merkezi ise Nyaung U.

Myanmar‘ın Bagan şehrini Uzak Doğu’daki diğer tapınak-şehirler (Kamboçya‘da Angkor, Tayland‘da Ayutthaya) veya kraliyet şehri (Laos‘ta Luang Prabang) ile karşılaştırdığımda buranın kesinlikle gece hayatı olmadığını, parti yapmak isteyenlerin diğer kentlere gitmeleri gerektiğini söyleyebilirim. Buraya sadece kültürel bir gezi yapmak için gelmelisiniz. Geri kalan turistik aktiviteleri burada bulamayacaksınız. Ancak hele ki ekim-mart ayları arasında buraya geldiyseniz, havada uçuşan balonların görüntüsüne doyamayacaksınız.

Bagan’da gezilecek yerler listesi

Bagan havalimanına indiğinizde arkeolojik alana giriş ücreti ödemek zorundasınız. Buradan aldığınız biletle 3 gün boyunca tüm tapınakları ziyaret edebilirsiniz.

Kentte mutlaka Ayeyarwady (Irrawaddy) Nehri boyunca bir tekne turu yapmanızı öneririm. Bu gezinizde şehirdeki tapınakların pek çoğunu nehirden görme şansını elde edeceksiniz.

Ayeyarwady (Irrawaddy) Nehir turu

Tapınak-şehirde gezilecek en önemli yerleri de sizin için listeledim.

Ananda Pahto

Ananda Pahto’nun Kral Kyanzittha tarafından 1090-1105 yılları arasında yaptırıldığı düşünülüyor. Bu tapınak Bagan tapınaklarının en iyi, en büyük, en iyi korunmuş ve en saygı görenlerinden biri. 2016 depreminde hasar görmüş olsa da ziyaretçilere açık kalmaya devam ediyor.

Ananda Pahto

Dhammayangyi Pahto

Bagan’ın her yerinden görülebilen devasa duvarlı 12. yüzyıl tapınağı Dhammayangyi Pahto, Bagan tapınaklarının en iyi korunanlarından biri. Tapınak gizemli, tuğla kaplı iç geçit yolları ve acımasız tarihi ile ünlü. Kral Narathu’nun tapınağı günahlarını telafi etmek için inşa ettiği söyleniyor. Günahlar da şöyle böyle değil; babasını ve erkek kardeşini boğdurmak, Hintli bir prenses olan eşlerinden birini Hindu ritüelleriyle idam etmek gibi günahlardan bahsediyoruz!

Dhammayangyi Pahto

Shwezigon Paya

Nyaung U’nun batı ucundaki büyük, güzel stupa Shwezigon Paya kentin ana dini mekânı. Burası Myanmar’ın ana ruhları ile olan bağlantısı ile ünlü.

Shwezigon Paya

Alacakaranlıkta etkileyici şekilde aydınlanan yaldızlı stupa yükselen 3 terasa oturuyor. Stupanın tabanı etrafındaki panellerdeki emaye plaklar, Jataka’dan (Buda’nın geçmiş yaşamlarından hikâyeler) gelen sahneleri gösteriyor.

Shwezigon Paya

Shwesandaw Paya

Bagan’ın en ünlü gün batımı manzarası mekânı olan Shwesandaw Paya 2016 depreminde ve 2017’de şiddetli yağış nedeniyle ağır hasar görmüş. 5 terasa ve en tepede 360 derecelik şahane bir manzaraya sahip. En üst terası eskiden gün batımını yakalamaya çalışan kameralı gezginler ile dolup taşıyormuş ama artık güvenlik nedeniyle izin verilmiyor.

Shwesandaw Paya Kaynak:Wikipedia (By Go-Myanmar – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=30411552)

Sulamani Pahto

5 giriş kapısı olan Sulamani Pahto 1181 civarında Narapatisithu tarafından yaptırılmış. Kraliyet Mücevheri olarak bilinen tapınak Bagan’ın en cazip tapınaklarından birisi. Özellikle iç aydınlatma ve sofistike tapınak stili olarak mükemmel bir örnek oluşturuyor.

Sulamani Pahto

Nan Paya

Aslında Hindu tapınağı olan yapının Budist tapınağına dönüştürülmektense hapishane olarak kullanmasının daha kolay olacağı düşünülmüş. Yapının iç duvarcılık işçiliği görülmeye değer.

Nan Paya Kaynak:Wikipedia (By Gerd Eichmann – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9446640)

Nandamannya Pahto

13. yüzyılın ortalarından kalan bu küçük, tek odalı tapınakta kaliteli freskler ve hasar görmüş bir oturan Buda heykeli var.

Nandamannya Pahto Kaynak:Wikipedia (By Gerd Eichmann – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=65538035)

Nathlaung Kyaung Hindu Tapınağı

Pahtothamya ve Thatbyinnyu arasındaki Nathlaung Kyaung, Bagan’da kalan tek Hindu tapınağı. Kral Anawrahta Budizm’i yaymaya çalıştığı sırada Budizm ile alâkası olmayan her dini objeyi burada saklamış. 1975 depreminde ağır hasar gören yapıda sadece ana salon ve üst yapıdaki 7 orijinal Gupta tarzı kabartma ayakta kalmış.

Nathlaung Kyaung Hindu Tapınağı Kaynak:Wikipedia (De Lionslayer – Trabajo propio, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=46188463)

Htilominlo Pahto

Kral Htilominlo döneminde 1211-1231 döneminde inşa edilen tapınak Htilominlo Pahto, 46 m yüksekliğinde. Tapınakta 12. yüzyıla tarihlenen mitolojik hayvan çizimleri dikkat çekiyor.

Htilominlo Pahto

Abeyadana Pahto

11. yüzyıldan kalma tapınak Abeyadana Pahto’nun Kral Sawlu’nun hışmından kaçan Kyanzittha’nın Bengalli karısı Abeyadana tarafından yapıldığı söyleniyor. Abeyadana kaçak kocası Kyanzittha’yı bu tapınakta beklemiş. Tapınak 1987’de bizzat UNESCO personeli tarafından temizlenen orijinal freskleriyle ünlü.

Abeyadana Pahto Kaynak:Wikipedia (By Michael Gunther – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35078899)

Bagan Viewing Tower

Özellikle gün doğumu ve gün batımlarında fotoğrafçıların akınına uğrayan kuleden enfes bir manzara var.

Bagan Viewing Tower

Burası fotoğrafçıların itiş kakış ön sıraya geçtiği bir yer olduğu için boş alan bulmakta zorlanabilirsiniz ama eğer kendinize iyi bir yer ayarlayabilirseniz nefis kareler yakalayacaksınız.

Bagan Viewing Tower’dan manzara

Bagan restoranları

Bagan’da çok hoş mekânlar var.

Art @ Bagan Restaurant

Irrawaddy Nehri kenarında çok şık bir restoran.

Art @ Bagan Restaurant

Nanda Restaurant

Yerel lezzetleri tadarken Marionettes show izleyebileceğimiz bir restoran. Marionettes show nedir, diyecek olursanız, Myanmar’a özgü bir kukla gösterisinden bahsediyorum. Bu gösteride zaman zaman kukla tek gözüküyor, zaman zaman da kukla oynatıcısı gösteriye katılıyor.

Nanda Restaurant’da Marionettes show

Royal Jasmine Restaurant

Burada yerel lezzetleri tadarken Marionettes show da izleyebilirsiniz.

Royal Jasmine Restaurant

Bagan Otelleri

Bagan’da çok güzel konaklama seçenekleri var.

The Hotel @ Tharabar Gate

The Hotel @ Tharabar Gate tropik ormanın içinde çok şık bir otel. Uzak Doğu’nun egzotik havasını almak istiyorsanız bu otelde kalmanızı öneririm.

The Hotel @ Tharabar Gate

Bagan’ın bir özelliği daha var: Burası lake kaplama (lacquerware) endüstrisinin merkezi. Bambu, tahta, at kuyruğu ve altın yapraklar kullanılarak üretilen ürünler; saraylarda, tapınaklarda, Myanmarlılar’ın evlerinde yer alıyor. Biz de U Ba Nyein üretim yerini ziyaret ettik, kendimize buradan hediyelik eşyalar aldık.

Bagan’sız Myanmar tadı-tuzu olmayan bir yemeğe benzer. Bu etkileyici tapınak-şehri mutlaka Myanmar gezi rotasına dâhil etmelisiniz.

Keşfetmeniz dileğiyle…