Endonezya – Volkanlar ve Tapınaklar Ülkesi

Endonezya ya da resmî adıyla Endonezya Cumhuriyeti; Güneydoğu Asya’da, Hint Okyanusu ve Pasifik Okyanusu arasındaki takımadalardan oluşan bir ülke. Burası dünyanın en büyük takımada ülkesi. Ülkede 17.000’den fazla ada olduğu söyleniyor. Ancak o kadar çok ada var ki hiç kimse tam sayısını hesaplayamıyor ve tüm adaların isimlerini sayamıyor. Bu yazımda da sizlere Endonezya hakkında bilgiler vereceğim.

Endonezya harita Kaynak:Wikipedia (By ByRei-arturptenRei-artur blog – Original by User:Vardion, Image:A large blank world map with oceans marked in blue.svg, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1493386)

Endonezya topraklarına ilk olarak 4.000-5.000 yıl önce Malezya’dan gelenler tarafından yerleşilmiş.

Endonezya 16. yüzyılda önce Portekiz, sonra Hollanda sömürgesi altına girmiş. 1602 yılında Hollanda Doğu Hindistan Şirketi (VOC) kurulmuş ve ülke idaresini ele geçirmiş. 18. yüzyılda Hollanda bölgedeki kontrolü kendi eline almış. Halka Hac ibadetini yasaklayan, din değiştirmeye zorlayan katı sömürge politikası uygulamış.

II. Dünya Savaşı yıllarında Japonya, Endonezya’yı işgal edince Hollanda bölgeden çekilmek zorunda kalmış. Japonya savaşı kaybedince Endonezya 17 Ağustos 1945’te bağımsızlığını ilan etmiş. Bu bağımsızlık ilanı müttefik ülkeler tarafından kabul edilmemiş ve Müttefik Birlikleri 1 Temmuz 1946’da Endonezya’yı Hollanda birliklerine teslim etmiş. 27 Aralık 1949’da Endonezya tam bağımsızlığına kavuşmuş.

Ülke başkanlık sistemine dayalı cumhuriyetle yönetiliyor.

Başkenti Cakarta (Jakarta) edebiyat dalında UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Programına dâhil.

ASEAN’ın (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) kurucu üyelerinden olan Endonezya, aynı zamanda G-20 üyesi olan tek ASEAN üyesi.

Endonezya’ya nasıl gidilir?

İstanbul-Jakarta direkt uçuşları 11,5 saat sürüyor. Ayrıca aktarmalı uçuşlar da bulunuyor.

Endonezya’ya gitmek için vize almak gerekiyor mu?

Diplomatik pasaport ve hizmet pasaportu hamili T.C. vatandaşları 30 güne kadar süren seyahatleri için Endonezya vizesinden muaf ama hususi ve umuma mahsus pasaport hamili T.C. vatandaşları vize uygulamasına tabi. Ülkeye girişte 35 USD karşılığında kapı vizesi alınıyor ve 30 güne kadar ülkede kalınabiliyor.

Endonezya’ya giriş yapmadan önce online olarak gümrük formu doldurmanız ve QR kodunu ülkeye girişte göstermeniz gerekiyor.

Dikkat! Eğer Endonezya geziniz sırasında Bali Adasına ve çevresindeki Nusa Penida, Nusa Lembongan ve Nusa Ceningan gibi adalara gidecekseniz; Bali’yi Seviyorum vergisini ödemeniz gerekiyor. Eğer Türkiye’den sadece Bali’ye gidiyorsanız, bu vergiyi ödemeden uçağa alınmıyorsunuz! Bu vergi Bali kültürünü korumayı, aşırı turist kalabalığından kaynaklanan sorunları ele alarak çevre koruma çabalarını geliştirmeyi, turizmi daha sürdürülebilir ve saygılı bir şekilde yöneterek turizm hizmetlerini iyileştirmeyi hedefliyor. Bu vergi https://lovebali.baliprov.go.id/ sayfasından ödeniyor. Ücreti IDR 150.000 yani yaklaşık 9,5 USD.

Raja Ampat’ta dalış

Jakarta (Cakarta) Soekarno-Hatta Havalimanı’nda iç hatlarda dikkat!

• Havalimanının içi çok soğuk. Yanınızda mutlaka hırka bulundurun.
• Hiç bir yer kredi kartı veya USD kabul etmiyor. Yanınızda Endonezya Rupiahı (IDR) bulundurun. Yoksa aç kalabilirsiniz.
• İç hat uçuşlarda 20 kg x 1 bagaj check in yapma hakkınız var. Tabii bir de yanınıza 8 kg’luk kabin bagajı alabiliyorsunuz. 20 kg üzerindeki bagaja mutlaka ekstra ücret alıyorlar. O nedenle bavulunuzu check in işlemi yapmadan önce iyice tartın ki sonra kötü bir sürprizle karşılaşmayın.
• Endonezya halkının çoğunluğu Müslüman. Ancak şeriatla yönetilen eyaletleri haricinde ülkeye alkol getirme konusunda bir kısıtlama yok. Eğer alkol tüketiyor ve yanınızda getirmek istiyorsanız, içiniz rahat olsun (Mesela Maldivler’e içki sokmak isterseniz, sorun yaşayabilirsiniz. Çünkü ülkenin tamamında şeriat yönetimi var). Zaten bana sorarsanız, Endonezya’nın en güzel yanı da insanların birbirine olan hoşgörüsü. Dinleri ne olursa olsun, insanlar burada birlikte huzur içinde yaşıyorlar.

Raja Ampat

Endonezya’da ne yapılır?

• Bali’de bir ritüele şahit olabilmek çok özel bir deneyim. Adada çok fazla ritüel yapıldığından rastlama ihtimali oldukça yüksek. Eğer bir cenaze törenine denk gelirseniz kendinizi çok şanslı sayabilirsiniz. Bali halkı çok anlayışlı ve sevgi dolu ama yine de yerel geleneklere saygılı davranmanız, gitmemeniz söylenen yerlere gitmemeniz, saygıyı elden bırakmamanız önemli.
• Bali’de Tanah Lot Tapınağı’nda keçak dansını izleyebilirsiniz
• Raja Ampat’ta dalış yapıp cennet kuşlarının çiftleşme danslarını izleyebilirsiniz
• Bromo’da güneşin doğuşunu izleyebilirsiniz
• Yogyakarta’da Prambanan’da bir gösteri izleyebilirsiniz
• Borneo’da orangutanları doğal ortamlarında gözlemleyebilirsiniz
• Komodo Adası’nda Komodo ejderlerini görebilirsiniz

Endonezya’da ne yenir?

• En çok bilinen ve sevilen yemekleri Nasi Goreng, kavrulmuş bir pilav yemeği. Aslında Endonezyalılar bunu kahvaltıda yemeyi seviyor. Ancak kahvaltıda sıcak yemeyi kendine uzak bulanlar, bu lezzeti öğlen ya da akşam deneyebilir.
• Nasi Padang, pirinç alt yapısı üzerine çeşitli yemeklerin konulup hazırlandığı bir tabak. Genelde bir sürü geleneksel sebze ve et yemeğinin sergilendiği ve istediğiniz çeşitten alabildiğiniz halk restoranlarında bulunuyor. Ancak dikkat! Nasi Padang acılığıyla ünlü.
• Soto Ayam, en sevdiğim tavuk çorbası. Çorbanın suyunun hazırlanması saatler sürüyor. Tavuğu bitki ve baharatlarla saatlerce kaynatıyorlar. Lezzeti de buradan geliyor. Sonrasında tavuk suyuna ince kıyılmış lahana, didiklenmiş tavuk eti, haşlanmış pirinç eriştesi, fıstık, vs ekleniyor.
• Sambal, aslında basitçe acı biber sosu olarak tanımlanabilir. Ancak Endonezya mutfağında yeri çok özel. Her yörenin, hatta ailenin kendi tarifi ve hazırlama şekli var. Biberler baharatlarla birlikte taş havanda dakikalarca dövülüyor. Bazı tariflerde biraz pişirme yapılıyor, bazıları tamamen çiğ kalıyor. Bazı köylerde sambal hazırlanırken duyulan havan sesinden aşçının maharet seviyesi anlaşılıyor. Sambal basit bir sostan daha sofistike, her yemeğin yanında mutlaka isteyip tadına bakmanız gereken bir lezzet.

Endonezya’da gezilecek yerler listesi

Endonezya gezilecek yerler listesine bir göz atalım.

Endonezya haritası

Bali

Bali, hem Endonezya’nın hem de dünyanın en popüler adalarından biri. Batıda Cava, doğuda Lombok adalarının arasında kalıyor. Başkenti Denpasar. Ülkenin geneli Müslüman olmasına rağmen Bali nüfusunun % 93’ü Hindu. Adada çoğu evin kendine ait bir tapınağı bulunuyor, bu nedenle de adaya “Tanrıların Adası” deniliyor. Adadaki pirinç teraslarını sulamak için geliştirilen Bali Subak Sistemi, 9. yüzyıldan beri kullanılıyor. Bali Subak Sistemi, Tri Hita Karana Felsefesinin bir tezahürü olarak UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor. Bunlara ilaveten Bali dalış bölgelerinin, dünyanın en güzel dalış noktaları arasında yer aldığını söylemeliyim.

Pura Ulun Danu Tapınağı, Bali

Adayı muhteşem plajlar, sarp kıyılar, tropik iklim, yemyeşil pirinç tarlaları ve volkanik yamaçlar süslüyor. Burası kesinlikle dünyanın en güzel dalış noktaları arasında yer alıyor. Bunların yanına manevi Hindu kültürü de eklenince karşınıza neredeyse kusursuz bir ada çıkıyor.

Lombok

Lombok; Endonezya Batı Nusa Tenggara bölgesinde, Küçük Sunda Adaları diye adlandırılan adalar topluluğu. Bali’den Lombok Boğazı ile ayrılıyor. Adanın en büyük şehri ve başkentiyse Mataram.

Gunung Rinjani Volkan Krateri, Lombok Adası

Lombok turistik açıdan Bali’ye yenik düşmüş olsa da aynı Bali’de olduğu gibi harika kumsallara ve volkanik görüntülere sahip. Tek farkı daha az turist tarafından biliniyor olması. Bu da burayı daha dingin hâle getiriyor. Adanın kuzeyinde devasa Gunung Rinjani volkanı, kuzeybatı kıyılarının ilerisindeyse Gili Adaları var.

Gili Adaları

Gili Adaları, Lombok Adası’nın kuzeybatısında yer alan 3 küçük adadan oluşuyor; Gili Trawangan, Gili Air, Gili Meno. Adalar benim gibi su altı sevdalılarının akınına uğruyor. Gili Trawangan (Gili T.), Gili Adaları içinde en popüleri ve ana karadadan da en uzak olanı.

Gili Adaları Kaynak:Wikipedia (Kok Leng Yeo from Singapore, Singapore – Gili Islands & Gunung Rinjiani, Lombok, Indonesia, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9755810)

Komodo

İşte Jurassic Park’ın gerçeğini yaşayacağınız bir yer! Padar, Rinca, Komodo ve 26 küçük adadan oluşan Komodo Millî Parkı, dünyanın en büyük kertenkelesine ev sahipliği yapıyor. 3 metre ve 68 kg’ya kadar büyüyebilen Komodo ejderi, dünyada sadece burada yaşıyor. Komodo Millî Parkı, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Komodo ejderi

Komodo ayrıca dünyanın en güzel dalış noktaları arasında yer alıyor.

Komodo Adası

Borneo

Borneo, yüzölçümü açısından dünyanın en büyük üçüncü adası. Borneo adını adaya ilk olarak Hollandalı kâşifler vermiş. Borneo’daki 160 milyon yıllık yağmur ormanları, dünyanın en eski yağmur ormanı sayılıyor. Adayı Endonezya, Malezya ve Brunei ülkeleri paylaşıyor.

Borneo

Adanın Kalimantan Bölgesi’ndeki Tanjung Puting Millî Parkı, eko turizm açısından oldukça popüler bir park. Yerel tur firmalarıyla turlara katılarak şebekler, makaklar, bulut benekli leoparlar, güneş ayıları, pitonlar, timsahlar ve orangutanlar görebilirsiniz.

Raja Ampat

Eşsiz güzellikteki Raja Ampat Adaları, dünyanın sayılı doğa harikaları arasında yer alıyor. Burası Endonezya’nın turistik bölgelerinden birisi değil. Bu nedenle de hâlâ bakir, hâlâ el değmemiş, hâlâ insan tarafından tahribata uğramamış çünkü burası ulaşılması çok zor bir noktada ve bu sebeple de medeniyete çok uzak! En çok su altı tutkunlarının gözdesi olan ve dünyanın en güzel dalış noktaları arasında yer alan bölge, Raja Ampat dalış deneyimi yaşamak isteyen dalgıçlar, doğaseverler, maceraperestler ve gerçek huzurun ne olduğunu tatmak isteyenler tarafından tercih ediliyor.

Pianemo Adaları, Raja Ampat

Orta Papua

Orta Papua eyaleti, Batı Yeni Gine’nin orta bölgesinde yer alıyor. Orta Papua’daki Lorentz Millî Parkı, 2 levha tektoniğini birbirine bağlayan dağlar ve buzullardan oluşuyor ve UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Yogyakarta

Yogyakarta; Orta Cava bölgesinde yer alan, sismik olarak Cava (Java)’nın en aktif bölgelerinden biri. Cava kültürünün ve buna bağlı olarak batik, bale, tiyatro ve kukla gösterilerinin de merkezi. Eğer Cakarta (Jakarta), Cava bölgesinin finans ve endüstri merkeziyse Yogyakarta’nın da bölgenin ruhu olduğu söyleyebiliriz. Evren ve yaşam döngüsü hakkındaki Cava inançlarına göre kuzeyde Merapi Dağı’nı, güneyde Hint Okyanusu’nu birbirine bağlayan 6 kilometre uzunluğunda bir eksen var. Yogyakarta’nın Kozmolojik Ekseni ve Tarihi Simgesel Yapıları, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor. Yogyakarta aynı zamanda Endonezya’nın en ünlü arkeolojik sit alanları Borobudur ve Prambanan’a ev sahipliği yapıyor.

Borobudur Tapınağı, dünyanın tek parça hâlindeki en büyük Budist tapınağı. 8.-9. yüzyıla tarihleniyor. Borobudur Tapınağı, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Borobudur, Yogyakarta

9. yüzyıla tarihlenen Hindu tapınak kompleksi Candi Prambanan’da (Candi Rara Jonggrang) antik destan Ramayana’ya dayanan kabartmalı 3 tapınak bulunuyor. Bu tapınaklar Hinduizm’deki 3 tanrı olan Brahma (Yaratıcı), Vishnu (Koruyucu) ve Shiva (Yok Edici) tanrılarına adanmış. Prambanan Tapınağı, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Candi Prambanan, Yogyakarta

Endonezya parlamenter demokrasiyle yönetiliyor. Ancak Yogyakarta sembolik bile olsa Yogyakarta Sultanı’nın yönetimi altında bulunuyor. Çünkü Hollandalılar’a karşı verilen bağımsızlık direnişinde, Yogyakarta Sultanı sarayının (The Kraton Ngayogyakarta Hadiningrat) kapılarını direnişçilerin sığınması için açmış ve onları Hollandalı sömürgecilere teslim etmemiş. Bu nedenle Endonezya bağımsızlığına kavuştuğunda tüm sultanlıklar dağılırken Yogyakarta Sultanı sembolik olarak kalmış.

Sangiran

Orta Cava bölgesinde bulunan Sangiran, bilim insanları tarafından insan fosili araştırmaları için dünyadaki en önemli yerlerden biri olarak kabul ediliyor. Sangiran, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Ujung Kulon Millî Parkı

Ujung Kulon Millî Parkı; Cava’nın en batı ucunda bulunuyor, Ujung Kulon Yarımadası’nı ve Krakatoa Kalderası’nı içine alıyor. Bölgenin iç kısmında volkanlar var. Burası Cava ovalarında kalan en büyük yağmur ormanlarından biri, çok sayıda fauna ve floraya da ev sahipliği yapıyor. Ujung Kulon Millî Parkı, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Wisata Situs Gunung Padang

Gunung Padang, Batı Cava’nın Cianjur Bölgesi içindeki Karmamukti’de bulunan bir megalit yapı. M.Ö 5200 yılına tarihleniyor. Sönmüş bir yanardağın tepesine 300 kg ağırlığında 50.000 taş ile inşa edilmiş.

Ombilin Kömür Madeni

Ombilin Kömür Madeni, Batı Sumatra’da Sawahlunto yakınlarında bir kömür madeni. Bölgede madencilik 1876’da başlamış. Ombilin Kömür Madeni de sadece Endonezya değil, Güneydoğu Asya’daki en eski kömür madenciliği alanı kabul ediliyor. Ombilin Kömür Madeni, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Sumatra

Sumatra’nın en önemli özellikleri arasında buraya endemik Sumatra orangutanına ev sahipliği yapması var. Bu orangutan, 2 orangutan türünden biri. Orangutanlar, Asya’da yaşayan tek büyük primat. DNA’ları biz insanlarla % 97 benzerlik gösteriyor. Hayatlarının büyük kısmını ağaç tepelerinde geçiriyorlar. % 3 genetik farklılığın bu kadar büyük fark yaratmasını görmekse hayret uyandırıyor.

Sumatra orangutanı

Sumatra’nın Tropikal Yağmur Ormanı Mirası, Sumatra adasındaki 3 millî parktan oluşuyor: Gunung Leuser Millî Parkı (en önemli canlıları arasında zor görülen kaplanlar, dünyanın en küçük gergedanları, filler, orangutanlar var), Kerinci Seblat Millî Parkı, Bukit Barisan Selatan Millî Parkı. Sumatra’daki 68 volkanın külleri sayesinde buranın toprağı ve yağmur ormanı oldukça bereketli. Sumatra’nın Tropikal Yağmur Ormanı Mirası, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Sulawesi Adası

Dünyanın en büyük 11. adası Sulawesi, ölüleriyle birlikte yaşayan Toraja kabilesine ev sahipliği yapıyor. Torojan halkının ataları, Filipinler üzerinden deniz yoluyla Sulawesi Adası’na gelmiş. Evleri olmadığı için geldikleri gemileri ev hâline getirip adaya yerleşmişler. Hâlâ gemi şeklinde çatısı olan evlerde (Tongkonan) yaşıyorlar. Torojan halkının özellikle cenaze törenleri çok sıra dışı. Ölen kişi cenaze töreni yapılana kadar hasta kabul ediliyor. Mumyalanarak evin bir bireyi gibi evde tutuluyor, yiyecek içecek ikramları yapılıyor. İhtişamlı, görkemli bir cenaze töreni için gerekli hazırlıkların yapılması ve para toplanması bazen yıllar sürüyor. Yeterli para toplandığında 4-7 gün boyunca tören yapılıyor. Birinci gün özel bir tabuta konuşan beden yaşadığı bölgede gezdiriliyor. İkinci, üçüncü günlerde taziyeler kabul ediliyor. Dördüncü, beşinci günlerde bufalo kurban ediliyor ve dağıtılıyor. Ne kadar çok bufalo kurban edilirse o aile için itibar ve prestij artıyor. Son gün beden kayaların içinde açılan mezarlara yerleştiriliyor.

Toraja kabilesi Kaynak:Wikipedia (By Sergey – Flickr: Traditional song and dance, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=18762107)

Wakatobi

Wakatobi, 4 büyük ada (Wangi-Wangi, Kaledupa, Tomia, Binongko) ve bir çok küçük adadan (Tokobao, North Lintea, South Lintea, Kampenaune, Hoga, Tolandono vs) oluşan bir archipelago (takımadalar, adalar grubu). Dünya mercan üçgeninin ortasında, Sulawesi Adası’nın güneydoğusunda bulunuyor. Buraya ulaşımsa oldukça zorlu. Önce Jakarta, Bali veya Makassar’a gelmek, oradan da Wangi-Wangi Adası’na veya Tomia Adası’na uçmak gerekiyor. Adalar arasında ulaşım feribot veya özel botla yapılıyor. Burası dünyanın en güzel dalış noktaları arasında yer alıyor.

Wakatobi Fotoğraf: Turgay Ali Şanlı

Gördüğüm en güzel ve en özel ülkelerden biri olan Endonezya, eğer tekrar yurt dışında yaşamayı seçersem gidebileceğim nadir ülkelerden de biri. Eşi benzeri yok, özellikle de benim gibi su altı sevdalıları için…