Şırıl şırıl akan nehirleri, gürül gürül çağlayan şelâleleri, cıvıl cıvıl öten kuşları, dünyanın en önemli 2. oksijen deposuna sahip mis gibi havası ile Kazdağları (İda Dağı), ülkemizin en güzel ve özel yerlerinden birisi. Kazdağları Zeus’un doğduğu, Truva Savaşı’nı izlediği ve sonra da Hera ile evlendiği dağlar.

Buranın ormanları flora ve fauna açısından oldukça kıymetli. 31’i endemik olmak üzere tam 800 çeşit bitkiye ev sahipliği yapıyor. 18 memeli, 41 kuş, 10 sürüngen ve 117 böcek türü burada yaşıyor. Ancak ne yazık ki Kazdağları şu anda madenlerin kuşatması altında. Unutmamamız gerekense buranın üstünün altından çok daha değerli olduğu! Talan edilen ormanlar 500 yılda bile yerine gelmeyecek. Hatta belki de hiç geri gelmeyecekler!

TEMA Vakfı‘nın Kazdağları’nda Kirazlı altın madeni için 195.000 ağaç kesildiğini ortaya çıkarması ve uydu görüntülerini yayınlamasının ardından çevreciler ve yerel halk burada uzun süre nöbet tuttu. Bu direniş sayesinde şimdilik maden arama durduruldu, ama Kirazlı, bölgede arama ruhsatı verilen yüzlerce maden sahasından sadece bir tanesi! Dağların üstü bu kadar değerli bir hazineye sahipken hunharca yapılan bu talan ise akıl alır gibi değil!

Kazdağları, Alpler’den sonra dünyanın en önemli 2. oksijen deposu. Oksijeni üretense ormanlar değil, denizdeki yosunlar. Yosunlar aracılığıyla üretilen oksijen, dağların arasındaki kanyonlardan bir baca gibi yukarı vakumlanıyor ve en çok da 800-1.200 metre arasında birikiyor.

Kazdağları gezilecek yerler

Marmara ve Ege bölgeleri arasında sınır oluşturan Kazdağları’nın 21.452 hektar alanı kapladığını düşünürsek burayı gezmek için 10 günün ancak yeterli olacağını anlayabiliriz. Ayrıca milli park içinde yolların kötü koşullarda olduğunu göz önüne aldığımızda 4×4 ATV safari ile burayı gezmenin en iyi tercih olacağını söyleyebilirim.

Dağları burada rehberlik yapan arkadaşım Onur Yavaş ile gezdik. Bütün gezimizin organizasyonunu da yöresel kanal Ege Türk TV’de Ege’nin Renkleri programında sunuculuk yapan arkadaşım Sinem Donancı yaptı. Sayelerinde annemle birlikte Kazdağları’nda harika zaman geçirdik.

Belki burada uzun süre geçirip yenilenmeyi düşünüyorsunuzdur, ya da içinizden uzun süre kalamam, sadece hafta sonu için detoks yapmaya gideyim, oksijen depolayıp gençleşeyim de diyor olabilirsiniz. Her ne olursa olsun, gelin buranın en önemli yerlerini birlikte inceleyelim.

Kazdağı Milli Parkı

Kazdağı Milli Parkı, Balıkesir’in Edremit ilçesinde yer alıyor. Park, Kazdağları’nın %10’unu kapsıyor.

Milli parkın içinde 3 zirve var: Babadağ 1.765 m, Gargaros (Karataş) 1.774 m, Sarıkız 1.765 m. Buralara ancak izin formu doldurulup rehber eşliğinde girilebiliyor. Pınarbaşı, Sutüven Şelâlesi, Mıhlı Çayı mesire yerlerine ise piknik yapmak için giriliyor. Bu mesire yerleri özel şirketler tarafından yönetiliyor.

Sutüven Şelâlesi

Kazdağı Milli Parkı‘ndaki Sutüven Şelâlesi, Sarıkız Yaylası’ndan doğan Kızılkeçeli Çayı üzerinde yer alıyor. Şelâlenin ismi Sutüven, tüvleyen, yani sıçrayan su anlamına geliyor. Bu piknik alanında yemek yenecek özel bir tesis var.

Hasanboğuldu

Hasanboğuldu, Kızılkeçili Çayı üzerinde bulunan Sutüven Şelâlesi’nin 300 m ilerisinde doğal kayanın havuz haline dönüştüğü bir gölet. Burada bir yeme-içme tesisi ve köylülerin ürünlerini sattıkları bir pazar var.

Hasanboğuldu’nun hikâyesi ise bir Leyla-Mecnun aşkını andırıyor. Sevgilisiyle kavuşamayan Hasan canına bu gölette kıymış, bu acıya dayanamayan Emine de yazması ile kendini göletin yanındaki ulu bir çınara asmış. O günden sonra dalları gölete uzanan çınara Emine Çınarı, gölete de Hasan Boğuldu Göleti denmiş.

Pınarbaşı

Bu piknik ve mesire alanı, yamaçtan akan buz gibi suyu ile yaz aylarında serinlemek için en ideal yerlerden biri.

Mıhlı Çayı

Mıhlı Çayı’nda bir mesire alanı var. Burada Başdeğirmen’e giderseniz değirmenin tam karşısında Roma döneminden kalma Başdeğirmen Köprüsü’nü göreceksiniz. Bu köprü, Truva’ya giden antik yolun Mıhlı Çayı üzerindeki tek geçiş noktası. Dere kenarından ilerlediğinizde de irili ufaklı şelâlerle karşılaşacaksınız.

Ayı Deresi

Kazdağları’nın en kaliteli içme suyunun aktığı dere olarak nitelendirilen Ayı Deresi, 814-574 metre yükseklik arasında değişen yürüyüş parkurlarıyla doğaseverlerin ilgi odağı.

Sarıkız’ın Türbesi

Milli parkın içindeki 3 zirveden biri olan Sarıkız Zirvesi, 1.765 metrede yer alıyor. Bu zirvedeki Sarıkız Türbesi, adak adamak için gelenlerle dolup taşıyor. Aman dikkat! Burası aşırı rüzgârlı ve soğuk! Kendinizi Himalayalar‘ın bir zirvesinde hissedeceğiniz zirveye çıkmak istiyorsanız sağlam trekking ayakkabısı ve mont giymeyi ihmal etmeyin! 4×4 ATV’ler zirvenin oldukça yakınına kadar gidebiliyor, ama yine de azıcık yol bile bu rüzgârda zor yürünüyor.

Sarıkız efsanesi

Bu zirve ve türbe adını bir efsaneden alıyor: Kazdağları’nda Sarıkız adında çok güzel bir kız yaşarmış. Ancak güzelliğini çekemeyenler onun hakkında kötü yola düştü diyerek dedikodu yaymışlar. Babası da Sarıkız’ı alarak Kazdağı’nın bu zirvesine bırakmış.

Sarıkız babası tarafından terk edildiği dağda dolaşırken yanına bir kaz gelmiş. Kaz ona birkaç yumurta vermiş. Sarıkız bunları saklamış ve bir süre sonra kaz yavruları yumurtalarından çıkıp büyümüşler.

Bir gün kar ve tipiden yolunu şaşıran iki yabancı Sarıkız’ın yaşadığı zirveye sığınmak zorunda kalmış. Sarıkız bu yabancıları kurtarmış, beslemiş. Bu yabancılar dağdan indikten sonra köy halkına Kazdağları’nda ermiş bir kız yaşıyor demişler. Bu sözleri duyan Sarıkız’ın babası kızının ölmediğini anlayıp onun yanına gitmiş.

Sarıkız ile zirvede karşılaşan baba, kızına sevgi ile sarılmış. Kızı da babası sanki onu terk edip gitmemiş gibi davranmış. Bir ara baba kızından su istemiş. Sarıkız avuçları ile babasına su içirmiş. Babası suyu nerden aldığını sorunca da elimi uzattım, körfezden aldım demiş. Baba da böylece kızının gerçekten ermiş olduğunu anlamış.

Ancak Sarıkız’ın üzerine kara bir bulut düşmüş ve kız kaybolmuş. Bunun üzerine babası kendini tepelere vurmuş ve bugün Babadağ denen zirvede ölmüş.

Yöre halkı Sarıkız ve babasını anmak için mezar yaptırmış. Bugün Sarıkız ve Babadağ zirvelerinde baba-kızın türbeleri var.

Şahinderesi Kanyonu

Şahinderesi Kanyonu, 27 kilometre uzunluğunda, 600 metre yüksekliğinde bir kanyon. Kanyon içinde piknik yapabilir, serinlemek için buz gibi sulara girebilir, şelâleye kadar olan 1 km uzunluğundaki doğal parkurda yürüyebilir, daha uzun yürümek istiyorsanız da rehberler eşliğinde zorlu parkurlardan geçerek belli bir yere kadar gidebilirsiniz.

Antandros Antik Kenti

Kazdağı’nın eteklerinde yer alan Antandros Antik Kenti, Pelasglar tarafından kurulmuş. Askeri bakımdan stratejik bir konuma sahip olan kentin, MÖ 10. yüzyılda kurulduğu sanılıyor. Dünyanın ilk güzellik yarışmasına ev sahipliği yaptığı sanılan antik kentte Roma şehrinin efsanevi kurucusu Aeneas gemiler inşa ediyormuş.

Adatepe Köyü

Köyde Türklerle Rumlar beraber yaşamışlar. Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yapılan mübadele sonucunda Rumlar Yunanistan’a gitmiş, boşalan yerlere de Midilli ve Girit’ten gelen Türkler yerleştirilmiş. 1950 yılından sonra parti kavgası nedeniyle köy boşaltılmaya başlamış ve yarı nüfusu köyü terk etmiş. 1960’lardan sonra köyde çok az nüfus kalması sonucu mevcut evler bakımsızlıktan yıkılmaya başlamış, kalan yerler de genellikle ağıl ve ahır olarak kullanılmış. Köy, 1989 yılından beri SİT alanı.

Köye giderken Zeytinyağı Müzesi’ni görmenizi öneririm. 2001 yılında açılan bu müzede bölgedeki köylerden toplanan zeytin, zeytinyağı ve sabun üretimine ilişkin presler, taşıma saklama toplama aletleri sergileniyor. Bir de Zeus Altarı’nı unutmayalım. Zeus Altarı’nın bulunduğu tepe, İlyada Destanı’nda da bahsedilen, Zeus’un Truva Savaşı’nı izlediği tepe.

Yeşilyurt Köyü

Rum, Yörük ve Türkmenler’in birlikte yaşadığı, daha sonra mübadele nedeniyle Rumlar tarafından terk edilen köy, günümüzde oldukça turistik.

Çamlıbel Köyü

Çamlıbel, yeşil bir vadiden Edremit Körfezi’ne uzanan uçsuz bucaksız manzarası ile çok güzel bir köy. Son dönemlerde adı parlayan Çamlıbel‘de değerli sanatçılarımızdan rahmetli Tuncel Kurtiz’in eşi ve kayınbiraderinin işlettiği Zeytinbağı Otel‘de konaklayabilirsiniz.

Tahtakuşlar Köyü

Bu Türkmen köyünden şaman köyü diye de bahsediliyor. Tuncel Kurtiz vefat edince buraya gömülmek istiyormuş, ama ailesi Çamlıbel’de karar kılmış. Köyün en önemli özelliği Alibey Kudar isimli bir öğretmen tarafından kurulan ve dünya çapında birçok ödül alan Etnografya Müzesi. Müzede eski Türk boylarının kültürleriyle ilgili hikâyeler, Orta Asya’dan göç etmelerinden bugüne kadar geçirdikleri sosyolojik evrim anlatılıyor.

Kavlaklar Köyü

Kavlaklar, bölgenin en güzel köylerinden birisi.

Kızılkeçili Köyü

Kızılkeçili, Orta Asya’dan gelen Kayı boyunun Kızılkeçili kavminin yerleştiği ve kuruluşu 1400’lü yıllara dayanan bir köy. Köy, zeytin, incir, fıstık çamı ağaçları ve artık simgesi haline gelen 855 yaşını geçen anıt çınar ile süslü.

Kazdağları otelleri

Bölgede çok sayıda konaklama tesisi var. Ben kendim gidip kaldıklarımı sizin için listeledim.

Kazdağı Sağlıklı Yaşam Köyü

Kazdağı Sağlıklı Yaşam Köyü, 12.000 m² arsa üzerinde hiç bir zeytin ağacına zarar vermeden yapılan 13 ahşap bungalow evden oluşuyor. Tamamen doğal bir yaşamı deneyimlemeniz için kurulan tesis, restoranında da organik ürünlerle güzel lezzetleri tatmanızı sağlıyor. Kazdağı Sağlıklı Yaşam Köyü‘nü bir sonraki yazımda daha detaylı anlatacağım.

Kervan Tatil Köyü

Altınoluk bölgesinin en özel kumsalına sahip olan Kervan Tatil Köyü, 40 adet bungalow evden oluşuyor. Yarım pansiyon hizmet veren tesis, toplantı ve özel organizasyonlarda da keyifli bir ortam sunuyor.

Kazdağları, ülkemizin en değerli hazinelerinden birisi. Bilinçlenelim, sahip çıkalım, torunlarımızdan emanet aldığımız ormanları onlara bozulmadan bırakalım.