Heybeliada – İstanbul Adaları

İstanbul’un yanıbaşında olup gittiğinizde bambaşka bir dünyanın içine girdiğiniz yerler var: İstanbul adaları. Benim de bugünkü rotamda Prens Adaları ya da İstanbul Adaları olarak da anılan bu adalardan biri olan Heybeliada var. Heybeliada, İstanbul Adaları içinde ikinci büyük olanı. Eski adı geçmişte bakır madeni çıkarılması nedeniyle Bakır anlamına gelen Halki imiş. Heybeliada ünlülere ev sahipliği yapmış olmasıyla tanınıyor. Nazım Hikmet, Aziz Nesin, Ahmet Rasim ve Hüseyin Rahmi Gürpınar gibi Türk edebiyatının ünlü isimlerinin yaşadığı ada, İsmet İnönü gibi devlet büyüklerinin de evi olmuş.

Adalara Prens Adaları ismi Bizans döneminde soyluların, prenslerin, patriklerin hatta imparatorların sürgün yeri olduğu için verilmiş. Bazı kaynaklara göre de adaların bu ismi almasının nedeni, Bizans İmparatoru II. Justin’in 567 yılında Büyükada’da görkemli bir saray ve manastır yaptırmış olmasıymış.

9 ada ve 2 kayalıktan oluşan İstanbul Adaları’nın sadece 5’inde yerleşim var: Büyükada, Heybeliada,  Burgazada, Kınalıada, Sedef Adası.

Şehir hatları vapurları yerleşim olan adaların hepsine giderken; İDO, Mavi Marmara ve Turyol kendi aralarında Büyükada – Heybeliada veya Burgazada – Kınalıada olarak paylaşım yapmış. Bütün adalar arasında geçişse sadece şehir hatları vapurlarıyla mümkün. Bu arada Heybeliada’dan Büyükada’ya giderken tam bilet ücreti ödendiğini de bugün fark ettim. Belediyenin iki ada arasındaki bu hizmeti birgün ücretsiz vermesini ümit ediyorum.

Sürekli içime kaçan şu zapt edemediğim seyahat virüsünden her fırsat bulduğumda bahsediyorum. Bugün ise bu virüsün artık mantığımı kaybetmeme sebep olduğuna kesin emin oldum. Şiddetli esen lodos bile Heybeliada’ya gitmeme engel olamadı. Ancak korkunç dalgaların üzerinde sürekli sallanan vapur kendimi sorgulamama ve hafiften kendim için kötü sözler sarf etmeme sebep oldu. Evde oturup kitap okumak veya film izlemek varken benim ada yollarında ne işim vardı sanki?

Vapurdan iner inmez soluğu Denizcilik Lisesi’nin yanındaki Deniz Cafe’de aldım. Burada emekli asker ve rehber Ahmet Sığar’dan adayla ilgili bilgi ve harita aldıktan sonra sıra adanın keşfine gelmişti.

Heybeliada

Adanın en iyi dondurmacısı olduğunu duyduğum Tadım Dondurmacısı maalesef kapalıydı. Havalar ısındığında gelip damla sakızlı dondurmasının tadına bakacağım artık.

Heybeliada harita

Heybeliada’da gezilecek yerler listesi

Sahilde yürüyüp faytoncuların yanından geçtim. Neyse ki bu faytonlar artık kaldırıldı. Atlara iyi bakılmadığı için karşılaştığımız kötü sahneler artık yok. Sonra Papaz Okulu (Ruhban Okulu)’na yönlendim. Çam ormanlarının içinden geçerek tırmandığım yol mis gibi havayı solumamı sağlamıştı.

Ruhban Okulu

Ümit Tepesi’ne kurulan Ruhban Okulu, adada ziyaret edilmesi gereken en önemli yer. Neredeyse her yerden görülen okul, âdeta adanın simgesi gibi.

Ruhban Okulu

Heybeliada Ruhban Okulu verdiği teoloji eğitiminin türü nedeniyle Rum Ortodoks Ruhban Okulu olarak biliniyor. Kısaca da Ruhban Okulu şeklinde adlandırılıyor. Burası Atina Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nden sonra kurulmuş. Bu alandaki ilk akademik okul olması sebebiyle de oldukça önemli. 1844 yılında din adamı yetiştirmek için faaliyete geçen okul 1923 yılına kadar Yüksek Ortodoks Teoloji Okulu adını taşımış. Daha sonra bulunduğu adayla özdeşleşerek Heybeliada Ruhban Okulu olarak anılmaya başlamış. 1971 yılındaki Türkiye’deki tüm özel yüksekokulların devlet denetimine girmesi ile ilgili karara Fener Rum Patrikhanesi razı olmamış. Böylece Fener Rum Patrikhanesi’nin karşı tutumu nedeniyle okulda teoloji eğitimi kaldırılmış. Yalnızca lise düzeyinde eğitim vermeye devam etmiş. 1971-1972 eğitim döneminde Heybeliada Özel Rum Lisesi adını taşıyan okul, sonraki yıl patrikhane tarafından tamamıyla kapatılmış.

Ruhban Okulu

Okula gelir gelmez önce terasına çıktım. Burada eşsiz manzarayı hafızama kaydettim. Evet, çok kötü bir havada adaya gelmiştim ama bu manzarayı gördüğüme de değmişti.

Ruhban Okulu

Ruhban Okulu

Okulun içine girip boş dersliklerini acı dolu bakışlarla gezdim. Bu güzelim yapı artık bomboştu. Eski günlerdeki önemini taşımıyordu.

Ruhban Okulu

Ruhban Okulu

Ruhban Okulu

Ruhban Okulu

Bahçenin dışındaki şapel kapalı olduğu için gezemedim ama dışından da olsa enerjisini hissettim.

Ruhban Okulu

Ruhban Okulu’ndan sonra ada sokaklarında kayboldum. Ada oldukça huzurluydu. Delicesine esen rüzgâr bile sessizliğini ve huzurunu bozamıyordu.

Adadaki eski evlerin kimi oldukça bakımsız, kimi ise yenilenmiş. Yine de herbirinin karakteri var. Ada bu evlerle güzelleşiyor.

İsmet İnönü Müze Evi

İsmet İnönü Müze Evi’ni dışından görebildim. Oldukça bakımlı olan müze-ev ücretsiz gezilebiliyor. Pazartesi günleri kapalı.

İsmet İnönü Müze Evi

Hüseyin Rahmi Gürpınar Evi

Müze evinin biraz yukarısında Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın yaşadığı ev var. Adres sorduğum herkes buranın oldukça tepelik bir yerde olduğunu söylemişti. Haklılarmış. Eve giden yokuşu ve ardından toprak yolu çıkabilmek için iyi bir kondisyon gerekiyor.

Ev ne yazık ki oldukça bakımsız. Kapalı olduğu için burayı da gezmek kısmet olmadı ama en azından dışından fotoğraflayabildim.

Hüseyin Rahmi Gürpınar Evi

Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi (Hagios Nikolaos)

Adanın ana meydanında yer alan Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi (Hagios Nikolaos), çan kulesi ve renkli yapısıyla dikkat çekiyor. Kilise Aziz Nikola’ya adanan Bizans kilisesinin yıkıntıları üzerine 1857 yılında inşa edilmiş.

Aziz Nikola Rum Ortodoks Kilisesi (Hagios Nikolaos)

Aslında niyetim bugün hem Heybeliada’yı hem de Büyükada’yı gezmekti ama lodos şiddetlendikçe endişem arttı. Büyükada’yı gezmeyi güneşli ve sakin bir güne bırakarak günümü Heybeliada’da noktalamaya karar verdim.

Heybeliada’dan vapura bindiğimde ise bunun zaten son sefer olduğunu, hava koşulları nedeniyle tüm vapur seferlerinin iptal edildiğini öğrendim. Bu da bana bir ders olsun, dedim ama ben hiç ders almayı bilmiyordum ki!

Vapur Büyükada’ya gidip son sefer diye Heybeliada’ya geri döndü. Netice itibariyle bu fırtınada vapurda 1 saat geçirmiş ama ancak bindiğim yere geri dönebilmiştim. Karnım açtı, adada balık yeme hevesimi de gerçekleştirememiştim. Kısacası ben bugün güzel bir program yapmayı becerememiştim.

Heybeliada’ya yazın gelip Heybeliada Plajı (Greenbeach)’nda yüzmek gerek. Ayrıca unutmayın ki Büyükada’daki Güvercinlik Çatlağı, Viran Bağları, Kurşun Burnu, At Mezarlığı gibi dalış noktalarının veya Büyükada’nın 2 km kadar güneyinde bulunan Prens Adaları’nın en küçüğü Neandros Adası’nın adını duyduğunuzda, Türkiye’nin en güzel dalış noktalarının konuşulduğunu bilmelisiniz. Bunun için Türkiye dalış bölgeleri yazıma bir göz atmak isteyebilirsiniz. Osmanlı döneminde balıkçılık yapmak için Andros Adası’ndan Heybeliada’ya göç eden Androslular, bu küçük adayı kendi adalarına benzeterek ismini anmak için Yeni Andros anlamına gelen Neandros demişler. Adanın adı bu şekilde nesilden nesile gelmiş.

Kışın geliyorsanız da güzel bir havada yola çıkıp sahildeki balıkçılarda deniz ürünlerinin tadına bakın ki benim gibi hem karnınız hem ruhunuz doyamadan dönmeyin. Ha tabii bir de şu dizeleri söylemeyi ihmal etmeyin.

Biz Heybeli’de her gece mehtaba çıkardık,
Sandallarımız neşe dolar, zevke dalardık
Saz seslerinin sahile aksettiği demler,
Etrafı bütün şarkı gazellerle yakardık

Keşfetmeniz dileğiyle…