Malatya – Kayısı Diyarı

Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki Malatya; Orta Asya, Orta Doğu ve Mezopotamya’dan gelen ticari yolların kesiştiği ve doğu-batı ve kuzey-güney doğrultusunda uzanan yolların kavşak noktası olması sebebiyle tarihin her döneminde önemli bir yerleşim merkezi olan bir ilimiz. Karakaya Baraj Gölü altında kalan Cafer Höyük kazılarından elde edilen bulgulara göre Malatya’nın tarihi tam 9.000 yıl öncesine dayanıyor. Malatya günümüzde ise ülkemizin kayısı cenneti olması ile biliniyor.

Kültepe kaynaklarında kent Melita olarak anılıyor. Hititçe’nin çözülmesinde büyük katkısı bulunan Bedřich Hrozný bu sözcüğün Hititçe’de bal anlamına geldiğini ortaya koydu. Araplar şehre Malatiyye demiş, Türklerin gelmesiyle de kent Malatya adına kavuşmuş.

Malatya gezilecek yerler

Doğu Anadolu Bölgesi turlarının gözbebeği olan Malatya, eski çağlardan beri Anadolu ve Orta Doğu’nun kavşak noktası olmuş. Kayısı diyarı olarak bilinen bu güzel Anadolu kenti, özellikle bahar aylarında kayısı çiçekleri bembeyaz açmışken çok güzel oluyor.

Şimdi Malatya gezilecek yerler listesine bir bakalım.

Karakaya Barajı

Karakaya Barajı, Adıyaman ve Şanlıurfa illeri arasındaki Atatürk Barajı’ndan sonra Türkiye’nin ikinci en büyük barajı. Baraj Gölü’nün üzerinde Türkiye’nin en uzun demir yolu köprüsü var. Göl kenarında inanılmaz lezzetteki kavurmanın tadına bakmanızı öneririm.

Karakaya Barajı

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı 1637’de Sultan IV. Murad’ın silahtarı olan Mustafa Paşa’nın Ebubekir’e yaptırttığı kervansaray. Evliya Çelebi Seyahatname’sinde kervansaraydan bahsetmiş.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Battalgazi

Battalgazi, Malatya’nın eski yerleşimi. Eski Malatya (Battalgazi) M.S 79-81 yıllarında Roma Kralı Titus zamanında lejyon karargâhı olarak kullanılmış.

Battalgazi

Battalgazi Ulu Camii

Battalgazi Ulu Camii, Anadolu Selçuklu hükümdarı I. Alaaddin Keykubat döneminde 1224 yılında Mimar Yakub Bin Ebubekir tarafından yapılmış.

Battalgazi Ulu Camii

Arslantepe Höyüğü (Melid)

Türkiye’nin en büyük höyüklerden birisi olan Arslantepe Höyüğü (Melid), Malatya’nın 7 km kuzey doğusunda yer alıyor. Anadolu’nun en eski şehir devleti Arslantepe Höyüğü’nde kurulmuş. Aristokrasi burada doğmuş, Doğu Anadolu ve Mezopotamya uygarlıklarında devletin oluşum sürecine burada tanık olunmuş, laik sistemin temeli ilk olarak burada atılmış. Arslantepe Höyüğü, UNESCO Dünya Mirası listesinde bulunuyor.

Höyük, M.Ö 5000 yıllarından M.S 11. yüzyıla kadar iskân edilmiş. Geç Kalkolitik dönemden Demir Çağı’na kadar geçen tarihsel sürecin buluntularına rastlanan Arslantepe; Hitit, Roma, Bizans gibi pek çok medeniyetin izlerini bünyesinde barındırıyor. Höyükte bulunan kerpiç saray (yağmur drenaj hattı gibi alt yapısı var) ve 2.000’den fazla mühür ile buranın Anadolu’nun en eski şehir devleti olduğunu öğreniyoruz. O dönemde yazı yokmuş ama mühürleri imza gibi kullanmışlar. Burası yüksek tarım potansiyeli, sulak alanları ve nehrin taşkınlarından korunan yapısı sayesinde binlerce yıl insanoğluna kucak açan bir yerleşim olmuş.

Arslantepe Höyüğü (Melid) girişinde taş kabartmalar (Hitit dönemi) Kaynak:Wikipedia (Zeynel Cebeci – Yükleyenin kendi çalışması, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73548974)

Nefise Hatun Kümbeti

Nefise Hatun Kümbeti, Hz. Muhammed soyundan geldiği rivayet edilen bir şahsa ait.

Şişman Han

Şişman Han ya da Sultan Murad Hanı diye adlandırılan tarihi hanın Selçuklu dönemi eseri olduğu ve 1230 yıllarında yapıldığı tahmin ediliyor.

Sitti Zeynep Kümbeti

Battalgazi ilçesinin Karahan Mahallesindeki Sitti Zeynep Kümbeti 12. yüzyıla tarihleniyor.

Kernek Meydanı ve Şelaleleri

Şelale Parkı da denilen Kernek Şelalesi, Malatya şehir merkezindeki Kernek Meydanı’nda bulunuyor.

Kernek Şelaleleri

Şire Pazarı

Kentte alışverişe çıkmak istiyorsanız Şire Pazarı’na gelip bolca gün kurusu satın alabilirsiniz.

Darende

Malatya’nın en büyük ilçesi olan Darende’ye 30 yapraklı gül şehri deniyor. Hititler’den kalan Darende’nin 7.000 yıllık tarihi var. Burası özellikle Osmanlı döneminde yetiştirdiği paşalar, devlet adamları ve alimleriyle ünlenmiş.

Malatya – Darende

Abdurrahman-ı Erzincani Camii

Modern camii mimarisi örneklerinden birisi olan Abdurrahman-ı Erzincani Camii, Darende ilçesinde yer alıyor. Caminin tamamı kesme taştan yapılmış.

Abdurrahman-ı Erzincani Camii

Somuncu Baba Şeyh Hamid-i Veli Camii ve Külliyesi

Somuncu Baba adıyla bilinen Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin kabrinin bulunduğu cami 14. yüzyıl eseri. Anadolu’ya manevi fetih için gelen erenlerden Somuncu Baba (1331-1412)’nın soyu Hz. Muhammed’e ulaşıyormuş ve 24. kuşaktan torunuymuş. Hizmet faaliyetleri için Bursa’ya gelip yerleşmiş. Kimliğini gizlemek üzere somun ekmeği pişirip halka dağıttığı için Somuncu Baba olarak bilinmiş. Darende’deki Somuncu Baba Şeyh Hamid-i Veli Camii ve Külliyesi’nde cami, kütüphane, müze ve sergi salonu var.

Somuncu Baba Şeyh Hamid-i Veli Camii ve Külliyesi

Malatya – Somuncu Baba Şeyh Hamid-i Veli Camii ve Külliyesi

Tohma Kanyonu

Somuncu Baba Türbesi’ne geldiğinizde Tohma Kanyonu’nda harika bir yürüyüş yapabilir, doğal güzellikler ile su sesleri arasında güzel zaman geçirebilirsiniz. Kanyonun kenarında içeceğiniz Türk kahvesinin lezzeti iğde kokularıyla birleşince sizi iyice mutlu edecek.

Tohma Kanyonu

Günpınar Şelalesi

Darende ilçesinde bulunan Günpınar Şelalesi, yemyeşil doğası ile eşsiz güzellikte bir yer. Şelaleyi gördükten sonra Sulu Mağara’yı da ziyaret edebilirsiniz.

Günpınar Şelalesi

Arapgir

Arapgir, 577 yılında Arap Hatem Tai tarafından fethedilmiş. Anadolu Selçuklu Devleti, Moğollar, Anadolu beyliklerinin kurulmaya başladığı dönemde Karakoyunlular, 1515 Çaldıran Savaşı’ndan sonra Osmanlı Devleti’nin egemenliği altına girmiş. Engebeli ve dağlık bir bölgeye sahip olan, 1.250 rakımlı Arapgir; köprüleri, medreseleri, kervansarayları, Osmanlı dönemi askeri ve sivil okul binaları, dergâhları, keşiş konakları gibi pek çok tarihi yapı ile kanyonları, üzüm bağları ve mor reyhan tarlaları gibi doğal güzellikleriyle de dikkat çekiyor. Sarıçiçek bölgesinde 750’nin üzerinde, Kayaarası Kanyonu ve Kozluk Bölgesi’nde 441 endemik bitki çeşidi var.

Arapgir 27 Kasım 2021’de uluslararası bir ağ olan Cittaslow yani Sakin Kentler Birliği’ne üye oldu. Cittaslow 1999 yılında İtalya’da kurulmuş olan bir belediyeler birliği. Birliğe üye olmak isteyen kentler birliğin düzenlediği kriterler üzerinden değerlendiriliyor.

Sürgü Takaz Mesire Alanı

Malatya’ya 70 km uzaklıkta, Doğanşehir ilçesinin 14 kilometre güney doğusundaki Sürgü Beldesi’nde bulunan Takaz, yöre halkının oldukça rağbet ettiği bir mesire yeri. Ziyaretçiler gelmişken lezzetli alabalıkların da tadına bakıyor.

Malatya Malatya bulunmaz eşin
Gönülleri coşturur ayla güneşin
Aman aman aman Kernekli misin
Kernek’e de gelmeye yeminli misin

Gün kurularını yerken burayı hep tebessümle anacağım… ve Doğu Anadolu turundan aklıma ilk gelen yerlerden birisi kesinlikle Darende olacak.