Bergama Gezi Rehberi

Bergama, İzmir iline bağlı bir ilçe. Pergamon Antik Kenti’ne yakınlığı nedeniyle de popüler bir turistik merkez. Pergamon Antik Kenti, Caicus Nehri’nin (günümüzde Bakırçay) kuzey ucunda kurulmuş eski bir Yunan kenti. Ülkemizin tarih zengini ilçesi, Orta Çağ’ın sonlarına kadar bilim ve kültürün en önemli aktarım aracı olan yazı ruloları ve kitapların imalatında kullanılan parşömenin ana vatanı. Bergama Zeus Sunağı, Berlin Müzesi’nde sergileniyor olsa da aslında onun ana vatanı da burası.

Bir gezgin olarak Bergama’nın gezi haritamda hâlâ eksik olması beni içten içe oldukça üzüyordu. Oysa Bergama Ticaret Odası ve Bergama Belediyesi 3 yıldır Bergama Seni Çağırıyor adlı projeleriyle nisan-haziran ayları arasında her cuma-cumartesi günü bu tarihi ilçeye İzmir’den ücretsiz geziler düzenliyormuş. Bunu duyar duymaz ne yaptım ettim, çok yoğun gezi programımın içine 1 gün İzmir’i sıkıştırıp Bergama’ya gittim. Böylelikle muradıma da erdim :-) .

Bergama hakkında bilgiler

Tarihi M.Ö 7-6. yüzyıla kadar uzanan kent, Büyük İskender’in M.Ö 323 yılında ölümü sonrası Attalids Ailesi yönetimindeki Bergama (Pergamon) Krallığı’na bağlanmış ve M.Ö 282-133 yılları arasında başkentlik yapmış.

Burası pek çok ilk’in olduğu bir yer: İlk deriden yazı malzemesi yapımı (parşömen), ilk büyük Asya kütüphanesi, ilk büyük hastane (Asklepion), ilk telkinle tedavi (psikoterapi), ilk doğal tedavi (müzik, tiyatro, spor, güneş ve çamur ile), ilk farmakoloji (doğal ilaçlar) gibi pek çok ilke imza atmış.

Bergamalılar medeniyetlerini kaydetmek için deriyi parşömene çevirmişler. Dünyada ilk kez Bergama’da üretilen bu yazı malzemesi, Orta Çağ’ın sonlarına kadar bilim ve kültürün en önemli aktarım aracı olan yazı ruloları ve kitapların imalatında kullanılmış. Bergama Kütüphanesi’ni İskenderiye Kütüphanesi’ne rakip gören Mısırlı Ptolemaioslar papirüs kağıdının ithaline yasak koymuş. Bunun üzerine parşömen kullanımı Bergama’da yaygınlaşmış ve kalitesi artmış.

Parşömen kağıdı günümüzde de İsmail Araç, Macit Gönlügür (Pergamon Parchment), Demet Sağlam (Mavi Dükkân) ve Nesrin Ermiş’in ellerinde hayat buluyor. Macit Gönlügür burada ilk kez Bergama Kültür Sanat Vakfı (BERKSAV)’nın projesi olarak parşömeni ana vatanında üretmeye başlatmış. 85 yaşındaki İsmail amca ise Anadolu’da parşömeni işleyen son usta. Demet Sağlam ve Nesrin Ermiş de bu topraklara olan borcumuzu ödemeli ve bu değere sahip çıkmalıyız diyerek İsmail amcanın çırakları olmuşlar. Ben de ülkem adına her birine teşekkür ediyor ve onları kutluyorum.

Bergama – Parşömen ustalığı

Bergama – Parşömen ustalığı

Bergama – Parşömen ustalığı Demet Sağlam (Mavi Dükkân)

Helenistik, Roma, Doğu Roma ve Osmanlı Dönemlerine ait katmanları içerisinde barındıran ve Haziran 2014’te UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine giren Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı; Pergamon (çok katmanlı kent), Kibele Kutsal Alanı, İlyas Tepe, Yığma Tepe, İkili, Tavşan Tepe, X Tepe, A Tepe ve Maltepe Tümülüsleri olmak üzere 9 bileşenden oluşuyor. Halk da bu kültürel ve tarihi değerlerine sahip çıkabilmek için ellerinden gelen çabayı gösteriyor.

Bergama gezilecek yerler

Bergama gezilecek yerler listesine buyrun:

Akropol

Bugün Kale Tepesi olarak adlandırılan Akropol, buranın en eski yönetim merkeziymiş.

Akropol

Akropol’e teleferikle çıkıp nefis manzara izleme şansına sahip oldum. Akropol buraya gelince mutlaka ziyaret edilmesi ve tarihi değerlerimizi hissederek gezilmesi gereken bir yer. Benden söylemesi.

Akropol’den manzara

Bergama Müzesi

Bir arkeoloji ve etnografya müzesi. Tunç Çağı’ndan başlayarak eserler sergileniyor. Müzede Bergama Zeus Sunağı’nın maketi ve sunak hakkında detaylı bilgiler de var. Bergama Zeus Sunağı’nın gerçeği ise Berlin Müzesi’nde sergileniyor.

Serapis Tapınağı (Kızıl Avlu)

2. yüzyılda İmparator Hadrian döneminde yapılan tapınak Mısır tanrılarına ithaf edilmiş. Bizans döneminde Hristiyanlığın 7 kilisesinden biri Kızıl Avlu’da yer alıyormuş. Bergama’nın Hristiyanlığın ilk dönemlerinde cemaatin gizlice buluştuğu bu ilk 7 kiliseden birine ev sahipliği yaptığı İncil’in son kitapçığı vahiyde bildiriliyor.

Serapis Tapınağı (Kızıl Avlu)

Asklepion Antik Hastane

M.Ö 4. yüzyılda Sağlık Tanrısı Asklepios adına kurulmuş. Antik dönemde önünde “Ölümün girmediği şehir, vasiyetlerin yazılmadığı yer” yazıyormuş. Dünyanın ilk psikoterapi hastanesine ev sahipliği yapmış. Burada ilk kez telkinle ve doğal ilaçlarla tedavi uygulanmış. Antik dönemde pek çok Asklepion varmış ama günümüze kalan 3 tanesi Bergama, Kos ve Epidavros’ta bulunuyor.

Asklepion Antik Hastane

Asklepion

Mitolojiye göre Teselya Kralı’nın kızı Koronis tanrı Apollon’dan hamile kalmış. Ancak bu sırada biriyle daha birlikte olmuş. Bunu öğrenen Apollon kızkardeşi Artemis’i Koronis’i yakmak üzere görevlendirmiş. Apollon suçsuz çocuğunu Koronis’in karnından almış ve yetiştirmesi için at adam Kheiron’a vermiş. Kherion doğada yaşayan, şifalı otları tanıyan, doğanın sırrına ermiş bir varlıkmış. Asklepios’u usta bir hekim olarak yetiştirmiş. İşte Asklepion Tapınağı da bu Asklepios’a adanmış.

Bergama – Asklepion

Asklepion

Asklepion

Ulu Camii

14. yüzyılda Yıldırım Beyazıt tarafından yaptırılmış.

Bodrum Köprüsü (Bergama Köprüsü)

Roma İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş antik bir köprü. Buranın 2. veya 3. yüzyılda inşa edildiği sanılıyor.

Bodrum Köprüsü (Bergama Köprüsü)

Kale Mahallesi

Buranın en eski mahallelerinden biri. Kapılarıyla göz alan Rum evleri mahalleyi adeta bir sanat galerisine çevirmiş.

Arasta

Aynı iş koluna sahip esnafın yan yana dükkânlarından oluşan arasta tam bir Osmanlı çarşısı.

Bu arada hemen Ege Üniversitesi’nin Bergama’da “Gülen turist, gülen esnaf” adında verdiği eğitimden bahsetmeliyim. Esnafı güler yüzlü olması için eğitiyorlar. Bergama’nın esnafının gerçekten de güler yüzlü olduğunu söyleyebilirim. Bence bu eğitimden önce de zaten öyleydiler :-) .

Arasta

Tarihi Bergama Evleri

Kanuni Sultan Süleyman, Sakız Adası’nı aldıktan sonra oradan Bergama’ya gelen ustalar burada Neo-klasik tarzda binalar inşa etmiş.

Bergama’da nerede yemek yenir?

Gelelim yeme-içme mekânlarına:

Arasta Lokantası

Erenler çorbası, ciğer sarma, yoğurtlu gözleme ve nohutlu keşkek denemelisiniz.

Efe Et Lokantası

Bergama köftenin adresi burası.

Çığırtma Evi

Sebze ve et yemeği tabağı denemelisiniz.

Dostlar Lokantası

Et ve ev yemekleri denemelisiniz.

Arzu Pide ve Özden Pide

Pide çeşitleri denemelisiniz.

Altın Kepçe

Bergama köfte, fıstık helvası

Bergama’dan ne alınır?

• Salepçioğlu’nda tahin helva ve cevizli lokum. (Glikoz değil şekerle yapılıyor ve mis gibi kavrulmuş susam kokuyor)
• Arasta çarşısında Bergama peyniri
• Ekşi maya ve karanfilli ekmeği
• Zeytinyağı ve zeytinyağlı sabun

Gitme vakti yaklaşırken tarihi çınar ağacının altında kahve molası verdik. Aniden başlayan sürpriz konser ise yudumladığımız kahvenin lezzetine keyif kattı.

Ülkem çok güzel, tarihi çok zengin. Mısır’ın papirüsü tanınırken Bergama’nın parşömeni neden bütün dünyada bilinmesin? Bergama Zeus Sunağı neden bizim topraklarımızda değil de Berlin Müzesi’nde sergilensin? Önce biz milletçe kendi değerlerimize sahip çıkalım ki bu eşsiz değerler hem bizim gelecek nesillerimize hem de bütün insanlığa miras kalabilsin.