Claros - Tanrı Apollon'un Kehanet Merkezi | Küçük Dünya

İzmir’in Menderes ilçesine bağlı Ahmetbeyli Mahallesi’nde bulunan Claros, antik çağlarda Kâhin Tanrı Apollon’un dünyadaki 3 kehanet merkezinden birisiymiş. Apollon Klaros Tapınağı’nın basamaklarının dahi yazıtlı olması, bu özelliğe sahip tek kutsal alan olmasını sağlıyor. Kutsal alan içinde Apollon, Artemis ve Leto’nun kült heykelleri var. Bu özellik de diğer kült merkezlerinde çok fazla görülmüyor.

Apollon, Artemis ve Leto kült heykelleri

M.Ö 13. yüzyılda bu bölgeye göç eden Akhalar, Kolophon kentine yerleşmişler. İlk göçmen grubun lideri Rhaikos, burada Thebai’den gelen bir göçmen grubundaki Manto ile evlenmiş. İnanışa göre Klaros Kehanet Merkezi, Manto’nun gözyaşlarından oluşmuş.

Güneş saati

Claros sözcüğü Helen dilinde kısmet çekimi veya arazi anlamına geliyor ama asıl kökeninin Luwi dilindeki “kıyı” veya “iskele” olan Kalara’dan geldiği söyleniyor.

Homeros heykeli

Claros kutsal alanı, kurulduğu M.Ö 13. yüzyıldan M.S 4. yüzyılda Hıristiyanlığın yayılmasıyla birlikte terk edilmesine kadar Bilicilik Merkezi olarak işlev yapmış. Hiçbir zaman bağımsız bir kent olmamış, sürekli olarak Kolophon’a bağlı olarak gelişmiş. Antik çağlarda Kâhin Tanrı Apollon’un 3 kehanet merkezi varmış: Yunanistan’daki Delphi, Didim‘deki Didyma Apollon Tapınağı ve Claros. Bu nedenle de Claros oldukça önemli bir kutsal alan ve kehanet merkezi.

Klaros Bilicilik Merkezi’ndeki kehanetler, dolunay zamanı ay göğe yükseldikten sonra meşale ışığında yapılır, ergenliğe henüz adım atmış 7 genç kız ve 7 erkeğin ellerinde defne yapraklarını sallayarak sunağın ve tapınağın önüne gelir, burada tanrıya ilahiler okurmuş. İnanışa göre tapınaklar tanrıların evi olduğundan içeri girilmez, halk tapınağın girişinde beklermiş.

Claros Nerede? Claros’a Nasıl Gidilir?

İçindekiler

1 Claros Nerede? Claros’a Nasıl Gidilir?
2 Claros’ta gezilecek yerler listesi

Claros, İzmir’in Menderes ilçesi, Özdere beldesine bağlı Ahmetbeyli Mahallesi sınırları içinde ve İzmir’e yaklaşık 70 km uzaklıkta bulunuyor. Claros’a ulaşmak için İzmir yönünden gelecekler Menderes ilçe merkezine gelip Gümüldür yolu üzerinden Ahmetbeyli Mahallesi’ne devam edebilir. Kutsal alanın kuzeydeki Kolophon’a (Değirmendere) uzaklığı 13 km, güneydeki ana kenti Notion’a (Sahil Evleri) uzaklığı ise 2 km.

Claros’ta gezilecek yerler listesi

Claros gezilecek yerler kutsal alandaki yapılardan oluşuyor. Kazılarda ortaya çıkarılan kabartma ve heykeller İzmir Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Propylon

M.Ö 2. yüzyılda yapıldığı sanılan Propylon (Alana Giriş Binası)’dan Apollon Tapınağı’na giden iki taraflı sütunlar ve heykellerle dolu bir kutsal yol bulunuyor. Propylon’da kâhine danışmaya gidenlerin yazdıkları kitabeler bulunmuş.

Önde Sextus Appuleius Onur Anıtı, arkada Menippos Onur Anıtı

Apollon Klaros Tapınağı

Tanrı Apollon’a adanan Apollon Klaros Tapınağı, Helenistik Dönem’de İonya’da yapılan tek Dor tapınağı. M.Ö 2. yüzyıla tarihleniyor.

Apollon Klaros Tapınağı

Apollon Tapınağı’nda krepis (basamak), naos (cella-tapınağın temel yapısı, en kutsal bölüm), pronaos (cellanın giriş mekânı) ve anıtsal kült heykeller (Apollon, kız kardeşi Artemis ve anneleri Leto) var. Anıtsal boyuttaki bu kült heykeller, diğer kutsal alanlarda çok nadir görülüyor. Buranın bir özelliği de Apollon Klaros Tapınağı’nın krepisi yani basamaklarının dahi yazıtlı olan tek kutsal alan olması.

Tapınağın altında iki salon var. Rahip ve graphikos (yazman), bekleme odası niteliğindeki ön adyton’da dururmuş. Biliciliğin yapıldığı arka adyton (kutsal oda), kült heykelinin bulunduğu cellanın altında bulunuyor. Kâhin karanlıkta arka adyton’a girer, içinde kutsal su olan kuyudan su içer, tanrıya soruları yöneltir, vahiy yoluyla yanıtları alıp ön adyton’da bekleyen rahibin kulağına söylermiş. Rahip de bunu vezinli şiirler hâlinde, yoruma açık olarak yazmana yazdırıp kehanet başvurusunda bulunan kişiye verirmiş.

Apollon Klaros Tapınağı

Apollon Sunağı

Apollo Tapınağı’nın doğusunda Helenistik Apollon Sunağı var. Sunağın üstündeki iki adet kurban masasından biri Apollon’a, diğeri Dionysos’a adanmış. Hekatomb (100 adet hayvan bağlama bloğu) bu hayvan ritüelinin ilk arkeolojik kanıtı kabul ediliyor.