Sinop – Türkiye’nin kaptan köşkü

Sinop Karadeniz kıyısında Türkiye’nin en kuzeyinde Boztepe Burnu’nda kale-şehir olarak kurulan bir şehir. Sinop, Gölge etme, başka ihsan istemem, diyerek Büyük İskender’e kafa tutan ünlü filozof Diyojen’i ve de Aldırma gönül diyen Sabahattin Ali’yi anlatan bir kent. Burası Türkiye İstatistik Kurumu’nun 2014, 2016 ve 2018 verilerine göre Türkiye’nin en mutlu şehri.

Sinop Kalesi’nden manzara

Kent M.Ö 7. yüzyılda bir Helen kolonisi olarak kurulmuş. İsmini almasıyla ilgili de bir efsanesi var: Sinope Irmak Tanrısı Osopos’un güzeller güzeli kızıymış. Bir gün Tanrılar Tanrısı Zeus kendisini görmüş ve o anda aşık oluvermiş. Eli ayağı, dili dudağı dolaşmış ve Sinope’ye aşkına karşılık her istediğini yapacağını söylemiş. Korku içindeki genç kız, Zeus’a kendisine dokunmamasını söylemiş. Tanrılar Tanrısı, sözüne sadık kalmış ve Sinope’ye dokunmamış, ama onu alıp en sevdiği yerlerden olan Karadeniz’in cennete benzeyen yemyeşil kıyılarına, yani bugün Sinop ilinin bulunduğu yere bırakmış.

Diyojen kimdir?

Gelelim Diyojen’e. Diyojen M.Ö 412 – M.Ö 323 yılları arasında yaşamış, medeniyeti reddetmiş ve medeniyet içinde medeniyetten uzak bir şekilde yaşamaya çalışmış bir antik çağ filozofu. Kinik felsefesinin öncüsü olan filozof Sinop’ta doğmuş, Korint’de ölmüş. Hayatını bir fıçının içinde yaşayarak geçiren filozof Sinoplu Diyojen veya Kinik Diyojen olarak biliniyor.

Fıçı içinde yaşayan Diyojen’e atfeden ressam Jean-Léon Gérôme, 1860 Kaynak:Wikipedia (Jean-Léon Gérôme – Walters Sanat Müzesi: Home page  Info about artwork, Kamu Malı, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=323523)

Diyojen’i ziyaret eden Büyük İskender ona, Sen benim kim olduğumu biliyor musun?, diye sormuş. Diyojen, Sen benim kölemin kölesisin çünkü dünya benim kölemdir, sen de dünyanın kölesisin, diye cevap vermiş. Büyük İskender Diyojen’in bu cevabını beğenince ona ne istediğini sormuş. Diyojen de işte o anda ünlü sözünü söylemiş: Gölge etme, başka ihsan istemem.

Diyojen Heykeli – Gölge etme, başka ihsan istemem

Sinop gezilecek yerler

Sinop’a hem bir Karadeniz turu ile hem de çok özel bir grupla geldim. Bu özel grup 1969-1970-1971 ODTÜ Kimya bölümü mezunlarından oluşan ve tam 20 yıldır buluşan 40 kişilik bir gruptu. Bu kadar yıldır özveriyle buluşmaları ve birbirlerine bağlılıkları beni o kadar etkiledi ki bu geziden belki onlardan bile fazla keyif aldım. Geziyi dünyanın her yerine turlar organize eden arkadaşım Mehmet Altay organize etti (instagram:mehmetaltie). Kardeşim ve ben de katılımcı olarak onlarla birlikte güldük, eğlendik, şarkılar söyledik. Sinop gezilecek yerleri de sizler için listeledim:

1971 ODTÜ Kimya mezunları Erfelek Şelaleleri’nde

Şahin Tepesi

Şahin Tepesi’nden kenti ayaklarınızın altında izleyebilir, doyum olmaz manzaranın tadını çıkarabilirsiniz.

Şahin Tepesi

Sinop Arkeoloji Müzesi

Selçuklu Türbesi ve Serapis Tapınağı’nın bulunduğu alanda inşa edilen Sinop Arkeoloji Müzesi binası 1970 yılında hizmete açılmış.

Sinop Arkeoloji Müzesi

Müzede Bizans, Helenistik, Roma, Prehistorik, Etnografik ve Sinop şehrinin etrafında bulunan eserler sergileniyor.

Sinop Arkeoloji Müzesi

Balatlar Kilisesi

7. yüzyılda Bizanslılar tarafından bir kilise olarak kullanılan Balatlar Kilisesi’nin Roma çağında tiyatro ya da hamam olarak kullanıldığı düşünülüyor.

Balatlar Kilisesi Kaynak:Wikipedia (Sait Can Kutsal – Yükleyenin kendi çalışması, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=43254082)

Alaaddin Camii

Alaaddin Camii Sinop’un Selçuklular tarafından 1214 yılında fethinden hemen sonra Alaaddin Keykubat tarafından yaptırılmış. 5 kubbesi olan caminin planı dikdörtgen. İçinde şadırvan, ibadethane ve İsfendiyaroğulları’nın türbeleri var.

Alaaddin Camii

Pervane Medresesi

Pervane Medresesi 1262 yılında kentin Trabzon Rum Devleti’nden ikinci kez alınışı anısına Muinüddin Pervane tarafından halkın katkısı ile yaptırılmış. Avlu ve onu çeviren odalardan ibaret. Günümüzde burada el emeği göz nuru işler satılıyor, soluklanabileceğiniz bir kafe bulunuyor.

Pervane Medresesi

Sinop Kalesi

Sinop Kalesi şehri korumak amacıyla M.Ö 7. yüzyılda yarımadanın üzerinde yapılmış. Romalılar, Bizanslılar ve Selçuklular döneminde onarılarak kullanılmış. Bugün bile ihtişamını koruyor.

Sinop Kalesi’nden manzara izlerken

Paşa Tabyası

Nisi Köyü’ndeki Paşa Tabyası 19. yüzyılda Osmanlı-Rus savaşları sırasında denizden gelen tehlikeleri önlemek ve tersane ile limanın güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmış. Bir dönem de karantina binası olarak kullanılmış. Yarım ay şeklindeki ve 2 katlı yapı 11 top yatağı, cephanelik, mahzenler ve asker koğuşlarından oluşuyor.

Paşa Tabyası

Korucuk Tabyası

Korucuk Tabyası 19. yüzyılda Osmanlı-Rus savaşları sırasında denizden gelen tehlikeleri önlemek amacıyla yapılmış. 7 top yatağı, cephanelik ve mahzenlerden oluşuyor.

Sinop Eski Cezaevi – Sinop Eski Tersanesi

Sinop Eski Cezaevi yaklaşık 4.000 yıl önce Gaskalılar tarafından yapılmış. Sinop’un 1214 yılında Anadolu Selçukluları tarafından fethedilmesinden sonra Sultan İzzeddin Keykavus’un emriyle yapılan iç kale Osmanlı döneminde Karadeniz bölgesinin en büyük tersanesi haline gelmiş. Kırım Savaşı sonrasında yapılan Paris Antlaşması gereği tersane kapatılmış. 1887 yılında Mutasarrıf Veysel Paşa zamanında cezaevine dönüştürülmüş ve tersaneye ait olan 2 büyük kemer kapatılmış. 1999’a kadar sayısız hükümlünün çile doldurduğu, en azılı mahkumların, şair, yazar gibi fikir suçlusu ünlülerin mekânı olan hapishane, 4 yanı kale ile çevrili olduğundan mahkumların kaçmasının imkânsız olduğu bir cezaeviymiş. Bir dönem Anadolu’nun Alkatraz’ı olarak anılan tarihi Sinop Cezaevi günümüzde müze olarak ziyaret ediliyor.

Sinop Cezaevi

Kerim Korcan, Osman Deniz, Refik Halit Karay, Mustafa Suphi, Ahmet Bedevi Kuran, Refi Cevat, Burhan Felek, Hüseyin Hilmi, Osman Cemal Kaygılı, Zekeriya Sertel bu cezaevinde yatan bazı ünlü isimler. Tabii en ünlü olan kişi de Sabahattin Ali. 1933’te dönemin cumhurbaşkanına hakaret suçu ile cezaevine girmiş, 5 ay burada kalmış. Tutuklu bulunduğu sırada yazdığı ve isim vermek yerine numaralandırdığı hapishane şiirleri içinde Hapishane Şarkısı adlı 5 şiirinin sonuncusu ve en bilineni Kerem Güney tarafından bestelenerek şarkı haline getirildi. Bu da bizim severek dinlediğimiz Aldırma Gönül şarkısı. Sabahattin Ali’nin bu dizeleri kaldığı koğuşunun duvarlarını süslüyor.

Sabahattin Ali’nin koğuşu

Başın öne eğilmesin
Aldırma gönül aldırma
Ağladığın duyulmasın
Aldırma gönül, aldırma

Dışarda deli dalgalar
Gelip duvarları yalar
Seni bu sesler oyalar
Aldırma gönül, aldırma

Cezaevi

Eminim Sabahattin Ali’nin aşağıdaki dizelerini de severek dinliyorsunuzdur.

Başını göğsüme sakla sevgilim
Güzel saçlarında dolaşsın elim
Bir gün ağlayalım, bir gün gülelim
Sevişen yaramaz çocuklar gibi

Cezaevi birçok dizi ve filme ev sahipliği yaptı. Bunlar arasında Parmaklıklar Ardında, Köpek, Pardon sayılabilir. Bu filmlerin setleri aynen muhafaza ediliyor.

Sinop Eski Cezaevi koğuşlar film seti olarak kullanıldı

Cezaevi eskiden buraya gardiyanlık yapan Pala ile geziliyordu. Pala yaşanan hikâyeleri güzel bir anlatımla ziyaretçilere aktarıyordu. Artık Pala bu görevde değil. Zaten bu cezaevi gezisi de kimle gezerseniz gezin biraz kasvetli. Ortamın depresifliği üstünüze kaskatı yapışıyor. Yaşananları derinden hissediyorsunuz.

Sinop Eski Cezaevi eski gardiyanı Pala ile

Etnografya Müzesi

Etnografya Müzesi 18. Yüzyıl Osmanlı yaşam tarzını gösteren, etnografik eserlerle dolu, ahşap oyma işçiliği ve duvar-tavan kalem işlemesinin en güzel örneklerini gösteren 3 katlı bir konak.

Etnografya Müzesi

Hamsilos Tabiat Parkı

Hamsilos Tabiat Parkı Karadeniz’deki ria tipi kıyı oluşumunun en güzel örneklerinden biri olan Hamsilos Koyu ile Akliman Koyu gibi eşsiz güzellikteki iki doğal limanı, bataklık-kumul-deniz ve ormanlık alanları ile zengin biyoçeşitliliği birlikte barındıran bir park.

Hamsilos Tabiat Parkı

Hamsilos Koyu

Yemyeşil ormanı ve denizin bir nehir gibi kara içine girdiği koyu ile Hamsilos (Hamsaroz) Koyu Deveci Deresi adlı küçük bir akarsuyun ağzında yer alan 300-400 metrelik bir deniz girintisi. Norveç’teki fiyortlara benzerliğinden yola çıkılarak birçok yayında fiyort olduğu belirtilen bu doğal liman aslında Deveci Deresi Vadisi’nin daha derin kazılmış bölümlerinin denizin yükselmesi sonucunda boğularak limana dönüşmesiyle oluşmuş. Fiyort ise denizin buzul vadilerini basması sonucunda oluşan ve çoğunlukla iç kesimlere kadar sokulan, ince, uzun, çok derin ve kenarları çok dik olan körfezlere deniyor. Fiyortlar genellikle Norveç, Grönland, Alaska gibi kuzey ülkelerinde görülüyor.

Hamsilos Koyu

Akliman

Bu mesire yerinde piknik yapabilir, balıkçı teknelerinin ağlarına takılan balıklardan satın alabilirsiniz.

Akliman

İnceburun

İl merkezine 20 km uzaklıktaki İnceburun katılaşmış lav ve aglomeralardan (volkanik tüf) oluşuyor. 1863 yılında yapılan İnceburun Feneri Türkiye’nin en kuzey noktasında yer alıyor.

İnceburun

Erfelek Şelaleleri

1997 yılında Erfelek Barajı yapımı esnasında keşfedilen Erfelek Tatlıca Takım Şelaleleri 1,5 km uzunluğundaki bir vadi boyunca irili ufaklı 28 şelaleden oluşuyor. İsmini hemen son kaynak üzerinde bulunan Tatlıca Köyü’nden alan takım şelaleleri gürgen, meşe, ıhlamur gibi ağaçlarla kaplı bir ormanın içinde gizli kalan bir cennet gibi. Burada ailenizle piknik yapabilir, macera ve outdoor etkinlik arıyorsanız tırmanış ve trekking yapabilirsiniz. Yalnız dikkat! Yürüyüş yolu kaygan olabiliyor. Düşüp kaymayacağınız sağlam bir ayakkabı giymenizi tavsiye ederim. Yürüyüşünüz sırasında yamaçlardan akan sodalı, mineral zengini, midede şişkinlik yapmayan nefis suları ellerinizle kana kana içebilirsiniz.

Erfelek Şelaleleri

Gerze

Güzel ilçe Gerze mutlaka uğramanız gereken bir yer. Burası ülkemizin Cittaslow şehirlerinden birisi. Cittaslow unvanını 2017 yılında elde eden Gerze bu başarısını canla başla sahip çıktığı doğasına, her biri göz nuru olan el sanatlarına, tadı damağınızdan hiç gitmeyecek yöresel yemeklerine ve sıcacık insanlarının misafirperverliğine borçlu.

Gerze

Cittaslow 1999 yılında İtalya’da kurulmuş olan bir belediyeler birliği. Günümüzde 30 ülkeye yayılan sakin şehir hareketi şehirlerin geleneksel yaşam ve üretim biçimlerini korumasını hedefliyor. Birliğe üye olmak isteyen kentler birliğin düzenlediği kriterler üzerinden değerlendiriliyor.

Gerze

Gerze’de North Star Hotel’de konaklayabilirsiniz. Karadeniz kıyısında kuş cıvıltıları içinde kalacağınız bu otel kendinizi rehabilite edebileceğiniz bir yer.

Gerze

Sinop mutfağı

Karadeniz kıyısında bir şehirde aklınıza ilk olarak denizden henüz yakalanmış balıklardan yemek gelebilir, ama bu Sinop için geçerli değil. Buranın önceliği mantı ve nokul. Üstelik ikisi de hamur işi!

Sinop mantısı

Sinop mantısı hamurunun açılış şekli ile diğer mantılardan ayrılıyor. Şehirde Teyze’nin Yeri Mantı Salonu veya Melahat’in Mutfağı Mantı Keyfi’nde buraya özgü sade ya da cevizli mantı denemenizi öneririm. Cevizli mantı bence daha ağır, ama siz yine de kendiniz tadımını yapıp hangisini daha çok sevdiğinize karar verin.

Sinop mantısı

Sinop usulü nokul

Liman kenti Sinop’ta gemicilerden öğrenildiği sanılan ve bayramların vazgeçilmez lezzetlerinden olan nokul Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından yöresel lezzet olarak tescillenerek Coğrafi İşaret Tescil Belgesi sahibi oldu. Nokul ceviz-kuru üzümlü veya kıymalı yapılıyor.

Sinop nokulu

Barınak Cafe & Pub

Barınak Sinoplular’ın buluşma yeri. Barınak’a gelip ünlü pizzasını yemek tam bir gelenek.

Barınak Cafe & Pub

Okyanus Balıkevi

Okyanus Balıkevi’ne gelip Karadeniz sahillerinden tutulan tazecik balıkların tadına bakabilirsiniz. Safranlı balık çorbasının tadına bakmanızı da öneririm.

Okyanus Balıkevi’nde safranlı balık çorbası

Öztürk Restaurant

Erfelek’teki Öztürk Restaurant tam bir ziyafet yeri. Boşuna değil, Mehmet Yaşin gibi gurmeleri bile ağırlamış, çeşitli TV programları için çekimler yapmış. Yöresel lezzetlerden zılbırt otu, mısır çorbası, ısırgan otu çorbası, paça çorbası, köy kahvaltısı, mantı, ıslama, fırın sütlacı ve ev baklavası denemenizi öneririm. Bir gün önceden rezervasyon yapmanızda fayda var. 📞 (542) 834-0922 veya (368) 511-3738

Erfelek’teki Öztürk Restaurant’ta zılbırt otu

Sinop otelleri

Sinop’ta beğendiğim oteli listeye aldım:

Otel 117

Otel 117 şık bir butik otel. Tam limanda yer alıyor. Burada konaklamadık ama bir sonraki gelişim için not aldım.

Otel 117

Geçmişinden, bugünkü hayatından sıkılanların sığınacağı en huzurlu limanlardan birisi Sinop. Biz doyamadan ayrıldık ama gelinecek, hatta yaşanacak bir şehir olarak notlarımıza aldık.