Vietnam’ın kuzeyindeki Sapa (Sa Pa) uçsuz bucaksız pirinç terasları ile dünyaya adını duyuran bir bölge. Her yanı dağlarla kaplı Sapa, aşağısında uzanan vadilerle eşsiz manzaralara sahip. Burası kimi zaman sislerin ardında kaybolan köylerle, kimi zaman da etnik kabilelerin rengârenk görüntüleriyle süslü.

1850-1886 yılları arasında Lao Cai değişik gruplar tarafından ele geçirilmiş ve yıkılmış. Bunun sonucunda burası silahlı grupların çatıştığı bir bölge hâline gelmiş. Bu gruplar arasında ünlü Black Pavilions ve White Pavilions da var. Bu grupların asıl hedefi Red River (Kızıl Nehir) üzerindeki gemi ticaretini kontrol etmek, deniz tuzu, Yunnan eyaletinde üretilen afyon, pirinç ve tekstil ürünlerini ele geçirmekmiş. Özellikle pirinç çok önemli olmuş. Çünkü bildiğiniz gibi pirinç tarih boyunca mısır ve buğdayla birlikte insanoğlunun en çok yetiştirdiği, beslendiği ve ticaretini yaptığı 3 tarım ürününden biri.

Sapa tam anlamıyla Vietnam kırsalının yaşandığı bir yer. Sıra sıra pirinç terasları, sayısız yürüyüş yolları ve etnik azınlık kabilelerinin yaşadığı dağ köyleri nedeniyle burası tam bir turizm merkezi. Gelen herkes de (ben dâhil) burayı gördüğüne çok memnun. Neden mi?

Sapa, Vietnam’ın trekking (doğa yürüyüşü) merkezi. Güneydoğu Asya’nın en yüksek dağı olan ve Himalayalar’ı da oluşturan dağ sırasının başlangıç noktası Fansipan Dağı, Sapa’da bulunuyor. Lao Cai eyaletindeki Sapa bölgesi 677 km² alana yayılıyor. Ülkenin 9 etnik azınlık kabilesi burada yaşıyor.

İlk çimlendiğinde çok fazla suya, hasat dönemi geldiğinde ise kuru iklime ihtiyaç duyan pirincin yetiştiği tarlalarda tam bir renk cümbüşü görülüyor. Nadasta kahverengi, sular altında kaldığında parlak metalik, olgunlaştığındaysa yeşil ve sarı tonlar pirinç teraslarına eşlik ediyor.

Sapa’ya nasıl gidilir? – Sapa turları

Buraya Hanoi’den organize turlarla gelebilirsiniz. Bense direkt lokal acentelerle çalışmayı tercih ediyorum. Sapa için de tavsiye edilen 2 acente var:

Sapa O’Chau

( ‪214-377 1166‬; www.sapaochau.org)
Günlük yürüyüş turları ve homestay konaklama organize ediyor. Sapa O’Chau, Hmong dilinde “teşekkürler Sapa” anlamına geliyor. Elde ettikleri geliri Hmong çocuklarının eğitimi için kullanıyorlar.

Sapa Sisters

( ‪214-773 388‬; www.sapasisters.com)
Hmong kadınları tarafından kurulan acente kişiye özel günlük yürüyüş turları ve homestay konaklama organize ediyor. Ben bu şirketle çalıştım. Çok da memnun kaldım. Hanoi-Lao Cai tren biletimi onlar aracılığıyla aldım. Lao Cai’den Sapa’ya transferimi onlar yaptı. Yoksa 1 saat süren bu yolu kendi başıma gelebilmem çok kolay olmayacaktı.

Daha ilk yazışmalarımızdan itibaren oldukça profesyonel hizmet verdiklerini anlamıştım. Yanılmamışım. Sapa’da ofislerine yorgun ve bitik geldiğimde beni güler yüzle karşıladılar. Havlu verdiler. Ofislerinde duş aldım, bavullarımı bıraktım. Ufak gibi görünen bu hizmetleri bile beni Sapa’da fazlasıyla rahat ettirdi.

Trenlerle ilgili de hemen bilgi vereyim. Pullman koltuk ya da yataklı vagon bileti alabiliyorsunuz. Ben yataklı vagon bileti aldım. 4 kişilik odayı Danimarkalı Anabella, İngiliz Lina ve Daniel ile paylaştım. Olayın bu kısmı oldukça eğlenceliydi. Bolca sohbet ettik, uluslararası arkadaşlığımızın şerefine fotoğraf çektirdik.

Sapa treni

Oda ve yatak gayet temizdi. Ancak ortalıkta dolaşan 1 hamamböceği benim keyfimi azıcık kaçırdı. Odanın dışında gördüğüm minnak fındık faresi keyifsizliğime tuz biber ekti. Tuvalet çok temiz olmamakla birlikte idare edecek durumdaydı. En azından tuvalet kâğıdı ve minicik bir sabun vardı. Yine de gecem uykusuz geçti.

Sanırım yataklı otobüslerle buraya gelmek daha iyi bir alternatif olacaktı.

Bana sorarsanız, Sapa’ya 1 gece-2 gün ayırmanız yeterli. Geldiğinizde de şehir merkezindeki otellerde değil, mutlaka dağ köylerinde homestay denen ev-pansiyonlarda konaklayın. Dağ köylerinde yerli halkla sosyalleşirseniz, buranın tadına daha çok varırsınız.

Sapa yürüyüş rotaları – Günü birlik

  • Sa Seng & Hang Da

Eğer muhteşem bir vadi manzarası görerek yürümek istiyorsanız, bu rotayı öneririm. Tabii manzarayı görebilmeniz biraz da sis olmamasına bağlı ama artık o kadarına da kısmet diyelim. Bu rotada Siyah Hmong yerleşimleri Sa Seng ve Hang Da’dan geçerek Ta Van Nehri kenarından ilerleyeceksiniz. Bu rotada konaklama olmuyor, Sapa’ya geri dönülüyor.

  • Ma Tra & Ta Phin

Bu rota oldukça popüler. Kızıl Dzao’ların evi olan Ta Phin Köyü’ne kadar gidiyor. Genelde bu rotada konaklama olmuyor, Sapa’ya dönülüyor.

Ta Phin

  • Cat Cat

Cat Cat, Sapa’ya en yakın köy. Eğer kısa bir yürüyüş yapmak istiyorsanız, bu rotayı tercih edebilirsiniz. Yarım günde yürüyüşünüzü bitirip Sapa’ya dönebilirsiniz.

Sapa

Cat Cat

Cat Cat Köyü

Cat Cat Köyü

  • Fansipan

Burası 3.143 m ile Vietnam’ın en yüksek noktası. Yıl boyu rehberler eşliğinde zirveye tırmanabilirsiniz. Ancak genelde soğuk ve kaygan zeminli olduğunu hesaba katmalısınız. Zaten burası normal yürüyüşçüler için çok tavsiye edilen bir rota değil. Zirveye yürüyerek çıkmayı benim gibi sizin de gözünüz yemiyorsa üzülmeyin! 6.282 metrelik teleferikle Muong Hoa Vadisi üzerinden 15 dakikada hem yorulmadan hem de nefesinizi kesen manzarayı izleyerek zirveye çıkabilirsiniz.

Sapa

Fansipan’a teleferikle çıkış Kaynak:Wikipedia (By Vương Thuỷ MT – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=84455892)

Fansipan

Sapa yürüyüş rotaları – Konaklamalı

Şimdi gelelim kalmak istediğiniz gün sayısına göre gidebileceğiniz rotalara:

  • Y Linh Ho & Lao Chai & Ta Vam – 1. gün

Rehberim Pen ile bu yolu yürüdük. Y Linh Ho’dan geçtik. Lao Chai’da öğlen yemeğimizi yedik. Akşam da Ta Van’da bir homestay’de kaldık. Homestay’i açık bir yatakhane gibi düşünün. Benimki 2 katlıydı. Gerçi ben çok yorgunum deyince bana tek özel odalarını verdiler. Artık o kadar torpil olsun seyahat yazarlığımın şerefine.

Önce bir Hmong kadını olan Pen’den bahsedeyim. Hiç okula gitmemiş, hiç sıralarda dirsek çürütmemiş. Kardeşlerini büyütmüş, sonra kendi ailesini kurmuş. 32 yaşında. En büyüğü 17 olmak üzere 3 çocuğu var. Sapa Sisters kurulduktan sonra kendi kendine kulaktan dolma İngilizce öğrenmiş. Rehberlik yapıyor.

Sapa Sisters rehberim Pen ile birlikte

Eğer Pen olmasaydı bu yürüyüşü yapabilmem mümkün değildi. Yağmur ormanının içine girdiğimizde yağan yağmurun da etkisiyle her yer çamur olmuştu. Dağ-tepe onun sayesinde tırmandım. Çamur yokuşlardan onun sayesinde indim. Güçlü Hmong elleriyle benim nazik şehirli ellerimi hiç bırakmadı. Pen sayesinde Hmonglar’ı ve Vietnam’ın çok güzel bir yüzünü tanıdım.

Yol boyunca eşsiz güzellikte pirinç teraslarını, azınlık gruplarının el emeği ürünlerini satmaya çalışan kadınlarını, özgürce otlayan hayvanları gördük. Sisler olmasa eminim 500 değil 1.500 foto çekip dönerdim ama sis de bu eşsiz ortama oldukça mistik bir hava katmıştı.

Kaldığımız homestay muhteşem manzaralı bir evdi. Tüm Hmong kadınları güler yüzle etrafımıza pervane oldular. Vietnam’da yediğim en leziz yemeği burada Hmonglar’ın elinden yedim.

  • Giang Ta Chai (Dzao) & Su Pan & Ban Ho & Nam Toong – 2. gün

Sapa’da 2 gece kalacaksanız, bu rotaya devam edebilirsiniz.

  • Nam Keng (Xa Pho) & My Son (Xa Pho) & Nam Sai & Thanh Phu (Tay) & Suoi Thau (Dzao) – 3. gün

Sapa’da 3 gece kalacaksanız bu rotaya devam edebilirsiniz.

Sapa’da gezilecek yerler listesi

Sapa gezilecek yerleri listeledim.

Sapa Müzesi

Müzede Fransız kolonyal dönemi dahil bölgenin tarihi ve etnik kökenleri hakkında bilgi alabilirsiniz.

Sapa Müzesi Kaynak:Wikipedia (By Diggers2004 – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=65362462)

Sapa Market

Cumartesileri en yoğun olmakla birlikte her gün açık olan market etnik grupların el emeği malzemelerini satmak üzere geldiği rengârenk bir pazar alanı.

Sapa markette Hmonglar

Sapa Kilisesi

Fransız kolonyal dönemde yapılan kilise sadece pazar ayinleri için açık.

Sapa Kilisesi

Tram Ton Pass

Sapa-Lai Chau arasındaki yol, Fansipan’ın kuzeyindeki Tram Ton Pass’dan geçiyor. 1.900 metredeki geçit Vietnam’ın en yüksek dağ geçidi. Bir çok kişi ayrıca bu yol üzerindeki Thac Bac (Gümüş Şelale)’de durup bu doğa harikasının 100 metre yükseklikten dökülmesini izliyor.

Moana Sapa

Eğer sosyal medyayı yıkacak paylaşımlar yapmak istiyorsanız; içinde Cennet Kapısı, Moana Kızı Heykeli, Altın El Heykeli gibi yerler barındıran Moana Sapa’yı ziyaret etmenizi öneririm. Buraya “Sapa’nın Bali’si” diyorlar. Çünkü burası da aynı Bali’de olduğu gibi Instagram paylaşımı yapılacak şekilde düzenlendi.

Sapa Restoranları

Bölgede değişik restoranları deneyebilirsiniz.

Hotpot & Roast Piglet Restaurants

Burada Vietnam usulü lau (lokal sebze, lahana ve mantar ile et güveç) ve kızarmış domuz (bu yemek bir Sapa spesiyali) denemek isteyebilirsiniz. Ben denemedim. O yüzden hiç yorum yapamayacağım.

Sapa O’Chau

Kahvaltı edebilir, Sapa Dağı’nın özel balı ile tatlandırılmış zencefilli çay içebilirsiniz.

Co Lich

Izgara şiş yemek için gelebilirsiniz.

Hill Station Signature Restaurant

Zen dekorunda Hmong lezzetleri tatmak için tavsiye edilen bir restoran. Spesiyali ise pilav, mısır şarabı ve Sapa sushi denilen rainbow-trout rice-paper rolls.

Nature View

Eşsiz bir vadi manzarasında Vietnam ve Avrupa mutfağından tadım yapabilir, Sapa’nın en iyi meyveli smoothielerini içebilirsiniz.

Hill Station Deli 
& Boutique

Peynir ve şarküteri tabakları, lokal balık ürünleri, kasabanın en değişik yiyecek-içecek ürünleri burada bulunuyor.

Cong Ca Phe

Canlı müzik performansları yapılıyor.

Sapa’da alışveriş

Sapa’nın önemli bir özelliği var: Nike, The North Face, Jack Wolfskin, Adidas, Columbia, Mammut gibi dev markaların outdoor ürünleri burada üretiliyor. O nedenle mümkün olduğunca bavulunuz boş gelin. Eminim dolu döneceksiniz.

Sapa’da alışveriş

Ben 1 spor ayakkabı (TR’de 200 USD’ye satılıyor), 2 yağmurluk ve 2 trekking pantolonunu pazarlıkla 80 USD’ye aldım. Patlamak üzere olan bavuluma bunları sığdırabilmek için başka şeyleri atmak zorunda kaldım ama olsun.

Bir köy düşünün, gözlerden uzak. Bir köy düşünün, yoksullukla mücadele ediyor. O köy bir gün gelmiş yabancılar tarafından keşfedilmiş. O köye akın akın insan gelmeye başlamış. Dolayısıyla yapılaşma da başlamış. Betonlaşma hızla ilerliyor. O köy eğer kültürünü korumayı başarır, köylüler gelen misafirlere bu güler yüzle köylerini göstermeye devam ederse her şey güzel kalmaya devam edecektir. Yeter ki olanı korusun, yeter ki betona teslim olmasın.

Sapa fotoğraf çekmeyi, doğayı, doğa yürüyüşlerini, kırsal yaşamı sevenlerin yeri. Eğer gerçek Vietnam’ı görmek istiyorsanız, burayı mutlaka Vietnam gezi rotasına eklemelisiniz. Ben de geldim, gördüm, yürüdüm ve çok çok mutlu döndüm. Hava her ne kadar çok yardımcı olmadıysa da benim burayı sevmemi engelleyemedi. Sapa benim gözümde Vietnam’ın incisi oldu.