Termessos Antik Kenti

Antalya’nın 30 kilometre kadar kuzey batısında bulunan Termessos Antik Kenti, deniz seviyesinden 1.150 metre yükseklikteki konumu sayesinde hem geçmişte düşman akınlarından hem de günümüzde modern insanın yarattığı olumsuz etkilerden kendisini başarıyla korumuş bir antik kent. Güllük Dağı’nın kuzey batı kısmına Anadolu’nun en eski halklarından Luviler’in soyundan gelen Solymler tarafından kurulan kentin son yerleşimcileri Romalılar olmuş. Altında uzanan inanılmaz Pamfilya Vadisi manzarası, Güllük Dağı Milli Parkı’nın olağanüstü enerjisi birleşince Termessos Antik Kenti kesinlikle Türkiye’nin en etkileyici antik kentleri arasına giriyor. Hatta benim gibi Peru’nun gözbebeği Machu Picchu’yu yere göğe sığdıramayan bir gezgin bile Termessos’u neredeyse Machu Picchu’yla eşdeğer tutuyor. Güllük Dağı Millî Parkı ve Termessos, UNESCO Karma (Doğal ve Kültürel) Miras listesinde yer alıyor.

Termessos Antik Kenti

Termossos’un tarih sahnelerinde adı ilk olarak M.Ö 333 yılında Büyük İskender’in istila etmeye çalışması ancak zor olacağını anlayınca çekilip seferine devam etmesiyle duyulmuş. Büyük İskender’in ölümünden sonra Ptolemyler kenti işgal etmiş. Roma döneminde bağımsız olmuş, kendi adına sikkeler bastırmış. Bizans döneminde ve sonraki devirlerdeki durumu hakkında ise hiçbir bilgi bulunmuyor.

Termessos Antik Kenti nerede? Termessos Antik Kenti’ne nasıl gidilir?

Orman içindeki ören yerlerinin en çarpıcılarından biri olan Termessos Antik Kenti, Antalya’nın Döşemealtı beldesinde, Antalya merkeze yaklaşık olarak 30 kilometre mesafede yer alıyor. Güllük Dağı (Termessos) Millî Parkı içinde yer alan antik kentte 113 kuş türü, 680 bitki türü yaşıyor.

Termessos Antik Kenti’ne özel aracınızla gidecekseniz, Antalya-Korkuteli yolu üzerinde Termessos ayrımından girip 9 kilometrelik dar ve rampalı yolu izlemeniz gerekiyor. Toplu taşıma ile gelecekseniz Antalya-Korkuteli minibüsleri ile Termessos yol ayrımına gelmeniz, buradan sonra 9 km yürümeniz gerekiyor.

Termessos Antik Kenti’nde gezilecek yerler listesi

Antik kente dar ve dik bir yoldan ulaşılıyor, dolayısıyla buraya gelmek oldukça zahmetli. Ancak zorlu bir yerde bulunması ve yönlendirme tabelalarındaki başarısızlığa rağmen burası oldukça etkileyici bir antik kent. Hiç kazı yapılmamış, bunun yanında insan tahribatına uğramamış olmasının verdiği enerjiyle büyüleyici bir havası var. Kent planına dikkat ederek gezer ve tüm kalıntıları görürseniz eminim burayı fazlasıyla beğeneceksiniz.

Termessos Antik Kenti planı

Antik kent aşağı şehir ve yukarı şehir (Akropol) olarak iki kısma ayrılıyor. Kentin en önemli kalıntıları arasında şehir surları, kuleler, kral yolu, Hadrian kapısı, gymnasium, agora, tiyatro, odeon, mezarlar, kemerler ve drenaj sistemi yer alıyor. Çok sayıda tapınağa ve çok geniş mezarlık alanına sahip olan antik kentte zengin mezar çeşitliliği ve savaşçılığı betimleyen kalkan motifli lahitler dikkat çekiyor.

Artemis Hadrianus Tapınağı – Hadrianus Propylonu

İon düzenindeki Artemis Tapınağı, Termessos Antik Kenti’nin koruyucu tanrıçası Artemis’e adanmış. Tapınağın kapısı da ünlü Roma İmparatoru Hadrian şerefine yapılmış.

Termessos Antik Kenti – Artemis Hadrianus Tapınağı – Hadrianus Propylonu

Aşağı Tahkimat

Aşağı şehir bölgesindeki surların bir kısmı günümüze kadar ulaşmış.

Aşağı Tahkimat

Kent Giriş Kapısı

Kentin ana giriş kapısı tüm heybetiyle misafirlerini selamlıyor.

Kent Giriş Kapısı

Gymnasium – Hamam

Gymnasium M.S 1. yüzyıla tarihleniyor. İki katlı olduğu anlaşılan ve birinci katı ayakta kalan Gymnasium birçok oda ve salondan oluşuyor.

Termessos Antik Kenti – Gymnasium – Hamam

Sütunlu Cadde

Hamamın güney batısında, arkalarında dükkânlar bulunan sütunlu cadde yer alıyor. Hemen yakınında da kanalizasyon şebekesinin mükemmelliğini gösteren kanallar görülüyor.

Sütunlu Cadde

Yukarı Tahkimat

Yukarı şehir (Akropol) bölgesindeki surların bir kısmı günümüze kadar ulaşmış.

Yukarı Tahkimat

Kral Caddesi

Termessos halkının katkılarıyla M.Ö 2. yüzyılda yapılan Kral Caddesi, yükselen şehrin duvarlarının yanından geçiyor ve düz bir yol olarak şehir merkezine kadar uzanıyor. Şehir kapısının doğusundaki duvarlarda zarlarla kehanet içeren yazıtlar görülüyor.

Osbaras Stoası

Osbaras Stoası, agoranın etrafında bulunan ve küçük dükkanlar olarak adlandırılabilecek yapılara deniyor. Osbaros isimli bir kişi tarafından yaptırıldığı düşünüldüğünden onun ismiyle anılıyor.

Termessos Antik Kenti – Osbaras Stoası

Tiyatro

Pamphylia Ovası’nın üzerinde manzaraya hâkim konumdaki tiyatro, şüphesiz Termessos Antik Kenti’nin en göz alıcı yapısı. 4.000-5.000 seyirci kapasitesine sahip. Arkasında uzanan müthiş dağ manzarası ile burası âdeta Machu Picchu‘yu andırıyor.

Tiyatro

Agora

Açık hava pazar yeri olan Agora üç yandan stoalarla çevrilmiş. İki katlı stoa M.Ö 150-138 yılları arasında hüküm süren Pergamon Kralı II. Attalos tarafından dostluklarının kanıtı olarak Termessos’a hediye edilmiş. Kuzey doğu stoa muhtemelen II. Attalos’un stoası taklit edilerek Osbaras isimli varlıklı bir Termessoslu tarafından yaptırılmış.

Termessos Antik Kenti – Agora

Odeon

Küçük bir tiyatroyu andıran Odeon M.Ö 1. yüzyıla tarihleniyor.

Bouleuterium Odeum

Tapınaklar

Termessos Antik Kenti’nde değişik büyüklüklerde ve çeşitlerde 6 adet tapınak var. Bunlardan 4 tanesi odeonun yanında kutsal olduğu tahmin edilen alanda bulunmuş. Odeonun tam arkasında yer alan tapınağın şehrin asıl tanrısı Zeus Solymeus’a ait olduğu ileri sürülüyor. Odeonun güney batı köşesinde yer alan tapınak Artemis’e ithaf edilmiş.

Termessos Antik Kenti – Küçük Artemis Tapınağı

Kurucunun Evi

Cephe duvarı Dor düzeninde olan ve 6 m yüksekliğe erişen yapı, “Kurucunun Evi” olarak tanınıyor.

Kahraman Mezarı

Üzerinde savaşçı figürleri bulunan gösterişli mezara Kahraman Mezarı deniyor.

Yukarı Nekropol

Şehrin en büyük mezarlığında 1.000 kadar lahit bulunuyor. Termessoslular’ın savaşçılıklarını betimleyen kalkan motifli lahitler, mezarlık alanında oldukça geniş bir yer kaplıyor. Ölüler; kıyafetleri, mücevherleri ve diğer aksesuarlarıyla bu lahitlere konurmuş.

Kaya Mezarları ve Ölü Kültü

Termessos Antik Kenti’nin güneyi, batısı ve kuzeyinde çoğu şehir duvarları içerisinde yer alan, kayaya oyulmuş mezar taşları bulunan mezarlar var. Çok geniş mezarlık alanındaki mezarların çeşitliliği ve bezemeleri oldukça dikkat çekiyor. Bunlar arasında Büyük İskender döneminin önemli komutanlarından Alketas’ın mezarı oldukça önemli.

Kaya Mezarları

Alketas Mezarı

Alketas kim mi? Büyük İskender’in ölümünden sonra M.Ö 319 yılında generallerinden Antigonos Monophtalmos, diğer general Alketas ile savaşmak için askeri hazırlıklara girişmiş. Alketas sayıca üstün kuvvetler karşısında yenilgiye uğrayacağını anlayınca arkadaşları ile birlikte Termessos Antik Kenti’ne sığınmış. Antigonos kentin önüne gelip Alketas’ın kendisine teslim edilmesini isteyince kentin yaşlıları ve önde gelenleri Alketas’ın Antigonos’a teslim edilmesine karar vermiş. Gençler bu karara karşı çıksalar da sözlerini dinletememiş.

Alketas düşmana verileceğini anlayınca intihar etmiş. Yaşlı Termessoslular, Alketas’ın cesedini surlardan aşağı indirerek Antigonos’a teslim etmiş.

Alketas’ın cesedini ele geçiren Antigonos hırsını alamayarak 3 gün boyunca cesede işkenceyi yapmış. Kokmaya başlayan cesedi gömmeden bırakarak Pisidia bölgesinden ayrılmış.

Genç Termessoslular, Alketas’ın her tarafı parçalanmış cesedini kente taşımış, gereken saygıyı göstererek törenle gömmüş. Doğal kayalara oyulmuş güzel bir anıt dikmişler, anıtı çok sayıda kabartma ile süslemişler.

Aşağı Nekropol

Aşağı Nekropol askerlere ait olduğu tahmin edilen bir mezarlık. Burada 200 civarında lahit var. En ünlüleri ise üzerinde aslan motifleri olan Aslanlı Lahit ve yunus motifleri olan Yunuslu Lahit.

Termessos Antik Kenti adını çok fazla duyurmasa da ülkemizin en kıymetli ören yerleri arasında yer alıyor.

Keşfetmeniz dileğiyle…