Üsküp – Ihlamur Kokulu Başkent

Vardar Nehri’nin kıyısında, dağların eteklerindeki bir Balkan başkenti olan Üsküp (Makedonca Skopje); her ziyaretçisini kucaklayan bir enerjiye sahip. Üsküp 1991’de Yugoslavya’dan bağımsızlığını ilan eden Kuzey Makedonya’nın başkenti olmasının yanı sıra en büyük ve en gelişmiş şehri.

Üsküp, İliryalılar tarafından M.Ö 5. yüzyılın sonlarında kurulmuş. Sırasıyla Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu, Sırp İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu ve Yugoslavya Krallığı’nın hâkimiyetine girmiş. Üsküp 1991 yılında da Makedonya Cumhuriyeti’nin başkenti oldu.

Şehre Vodno Dağı’nın tepesinde yer alan Milenyum Haçı’nı (Mileniumski Krst – Millennium Cross) seyrederek giriyorsunuz. Milenyum Haçı, Hristiyanlığın gücünü göstermek için dinin 2.000. yıl dönümüne saygı amacıyla yapıldı. Dünyanın en büyük haç anıtı kabul edilen Milenyum Haçı’nın yapımı, Makedon Ortodoks Kilisesi’nin desteğiyle 2002 yılında başladı. 2008-2010 yılları arasında Avrupa ülkelerinden finansal destek gönderildi. 2011 yılında da resmî açılış yapıldı.

Üsküp

Genç gezginlerle yaptığım otobüsle Avrupa turuyla kente geldiğimde otobüs yolculuğunun belki de henüz ikinci günü olması nedeniyle oldukça enerjiktim. Bunun bir sebebi de gece deliksiz bir uyku uyuyup vücudumu dinlendirmiş olmamdı. Bu tür uzun rotalı gezilerde (ki bu gezinin 11.000 km’lik rotası daha önceki gezilerimi solladı geçti) gece iyice dinlenmiş olmak şart. Aksi takdirde yorgun bir bedenle gezilen yerlerden keyif almak imkânsız. Yoksa ben istemez miyim âlemlere akmak, gece pistlerden inmemek, falan filan. Ancak işte kaptığım bu seyahat virüsü nedeniyle mümkün olan en fazla yeri görme isteğim gezilerimde önceliğim hâline geliyor.

Üsküp’te gezilecek yerler listesi

İlk olarak Balkan turuyla geldiğim kente her gelişimde aynı hisleri besliyorum. Daha ilk gördüğüm anda bende huzurla yaşanacak bir şehir etkisi uyandıran Üsküp’te insanların mutlulukların, yüzlerine ve beden dillerine yansıdığını düşünüyorum. Geniş caddelerde trafik rahat, araç trafiğine kapalı meydanlardaysa yayaların hareket özgürlüğü var. Ancak burası ne bir Avrupa kenti ne de tam bir Osmanlı kenti gibi görünüyor. Burası kendine has güzelliği olan tertemiz bir başkent.

Kurşunlu Han (Kurşumli An)

Hanın kubbelerindeki kurşunları zamanla yağmalamaya maruz kalmış ve çalınmış. Günümüzde sergi yeri olarak kullanılıyor.

Kurşunlu Han (Kurşumli An) Kaynak:Wikipedia (Македонец – Yükleyenin kendi çalışması, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=14639142)

Türk Çarşısı (Üsküp Çarşısı – Büyük Çarşı – Çarşija)

Dar, Arnavut kaldırımlı, düzensiz ara sokaklarla dolu olan çarşı; bana göre kentin en özel yerlerinden biri. Sanırım bir Türk olarak kendimden birşeyler bulmak, burayı benim gözümde çekici hâle getiriyor.

Türk Çarşısı

Sultan Murat Camisi

Cami 1436 yılında yapılmış, 1802’de yeniden inşa edilmiş. Kentte Osmanlı’dan kalma en eski camilerden biri olan Sultan Murat Camisi’nin çatısı alışık olduğumuz kubbe şeklinde değil, ev çatıları gibi kiremitten yapılmış.

Kosova Savaşı sırasında Sultan II. Murat ölü taklidi yapan Sırp komutan Miloş tarafından hançerlenerek öldürülmüş. Cenazesi de İstanbul’a gönderilmeden önce bu camide bekletilmiş. Üsküp doğumlu Yahya Kemal Beyatlı, bu caminin medreselerinde eğitim görmüş. Bir rivayete göre de Fatih Sultan Mehmet bir kışını bu caminin medreselerinde geçirip İstanbul’un fethini planlamış.

Sultan Murat Camisi

Kapan Han (Kapan An)

Osmanlı dönemine tarihlenen en bakımlı hanlardan biri olan Kapan Han’ın alt katında atlara bakım yapılırken üst katında konaklama odaları yer alıyormuş. Arapça’da “kapan”, tüccarların mallarının tartıldığı terazi için kullanılıyor.

Kapan Han Kaynak:Wikipedia (By Antidiskriminator – Own work, Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11037799)

Taş Köprü (Kamen Most)

Balkanlar’da Osmanlı’dan kalma en önemli köprülerden biri olan tarihi Taş Köprü, ilk olarak 6. yüzyılda yapılmış. Orijinal köprünün yerine 15. yüzyıl sonunda yeni köprü yapılmış. Köprü, Üsküp’ü eski şehir ve yeni şehir olarak ikiye ayırıyor.

Taşköprü

Taşköprü’nün yeni şehir kısmında Vardar Nehri kenarında yürümek ve kafelerde, restoranlarda soluklanmak insanın şehri yaşamasını sağlıyor. Siz de burada bir mola verin. Kahvenizi yudumlarken şehri doya doya içinize çekin.

Makedonya Meydanı (Makedonija Ploştad)

Taş Köprü’nün yanındaki Makedonya Meydanı’nda modern bir şehir görüntüsü var. Meydanın çevresi 2010 yılından sonra yapılan binalar ve heykellerle süslü. Buradaki eserlerin içinde Büyük İskender ve babası 2. Philip heykeli, Büyük İskender’in annesinin hamilelik, doğum ve doğum sonrası heykelleri, Zafer Takı, aslen Ohrid doğumlu olup Slav alfabesinin kurucuları olan Kril i Metodi kardeşlerin heykelleri, Osmanlı’ya karşı ayaklanmada başrol oynayan Goçe Delçep ve Karpoş heykelleri, Çar Samuel heykeli ve I. Justinyanus heykelini sayabilirim.

Üsküp – Makedonya Meydanı

Rahibe Teresa Anı Evi

Anı Evi; Makedonya doğumlu, Arnavut asıllı, Nobel barış ödülü sahibi Rahibe Teresa adına yapılmış.

Rahibe Teresa Anı Evi

Eski Tren İstasyonu

Tren istasyonu 1938-1940 yılları arasında yapılmış. Bir kısmı 1963 depreminden sonra yıkılmış. Binanın üzerindeki saat depremin olduğu 05:17’de durmuş. İstasyon sonradan depremi hatırlatması için Şehir Müzesi’ne çevrilmiş.

Eski tren istasyonu günümüzde Museum of the City of Skopje’ye ev sahipliği yapıyor Kaynak:Wikipedia (By Diego Delso, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32725625)

Üsküp Kalesi

6. yüzyılda inşa edildiği düşünülen Roma dönemi eseri kaleden şehri izleyebilirsiniz.

Üsküp Kalesi

Matka Kanyonu

Şehrin 15 km uzağındaki Matka Kanyonu’nu göremesem de bir sonraki gezim için listeme aldım. Dimdik dağların arasından süzülen Treska Nehri’nin kenarında yürürken kuş cıvıltılarını dinlemeyi kim istemez ki zaten?

Matka Kanyonu

Makedonya mutfağı – Üsküp’te ne yenir?

Üsküp yemekleri nelerdir, hep birlikte bakalım.

Tafçe gratçe

Üzerinde uzun köfteler olan kuru fasulye güveç.

Cevapcici

Tekirdağ köftesine benzeyen, biraz daha uzunu olan parmak köfte.

Cevabcici

Pleskavitsa

Geniş, kalın, büyük bir hamburger köftesi. Peynirli ve sade çeşitleri var.

Shopska

Bizim çoban salatasının üzerine kaşar peyniri rendeleniyor.

Üsküp – Çınaraltı’nda restoranlar

Üsküp’te nerede yenir?

Şimdi de mekânları listeleyim:

Destan

Pleskavitsa ve shopska burada bir destan.

Gostilnica Turist

Çınaraltı’ndaki restoranda cevapcici ve pleskavitsa oldukça lezzetli.

Merkez

Çınaraltı’ndaki restoranda cevapcici ve pleskavitsa oldukça lezzetli.

Pcela Cair

Cevapcici ve yoğurdu burada yedikten sonra iyice sever oldum.

Makedonska Kuka

Buradaki Makedon eğlencesinde dinleyeceğiniz Türkçe ve Makedonca şarkılarla çok eğlenecek, yediğiniz yemeklere de bayılacaksınız.

Bu şehrin en önemli özelliklerinden biri, dinleri kol kola gezerken hissedebilmek. Ne de olsa akşam ezanıyla çan sesini aynı anda duymak her şehirde mümkün olmayan bir şey.

Üsküp’te geniş bulvarların yanında ıhlamur ağaçları var. Şehir mis gibi ıhlamur kokusu içinde dingin ve huzurlu. Burası bir Türk olarak kendimi evimde hissettiğim, kültür şoku yaşamadığım bir kent. Her gelişimde afiyetle yediğim cevapcici ise bu şehrin güzelliğine anlam katan bir lezzet.