Miken (Mycenae, Antik Yunanca’da Mykēnai veya Mykēnē), Yunanistan’ın en önemli arkeolojik sit alanları arasında bulunuyor. Klasik Yunan uygarlığının en önemli merkezlerinden biri ve güney Yunanistan’ın çoğunu kontrol eden güçlü bir askeri merkez olan Miken, adını verdiği Miken uygarlığının en önemli şehirlerinden biri. Yunan mitolojisinde de öne çıkan Miken, yüzyıllar boyunca şairlere, yazarlara ve sanatçılara ilham vermiş. Miken arkeolojik alanı, Tiryns arkeolojik alanı ile birlikte UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.
Yunan mitolojisine göre Perseus, Baş Tanrı Zeus ile Argos Prensesi Danae’nin oğlu. Mikenai’u Perseus kurmuş. Perseus, Tiryns için Argos’tan ayrıldığında Cyclopes’a (tek gözlü devler) Mikenai duvarlarını hiçbir insanın kaldıramayacağı taşlarla inşa etmelerini söylemiş.
Perseid hanedanı Mikenai’de üç nesil boyunca hüküm sürmüş. Üçüncü nesilde çocuğu olmayan Eurytheus savaşta öldükten sonra Mikenliler kral olarak Atreus’u seçmiş. Böylece Atreid hanedanlığı başlamış. Mikenai mitolojide Atreus’un oğlu Agamemnon’un şehri olarak da biliniyor. Kral Agamemnon, Geç Tunç Çağı’nda Truva Savaşı’na öncülük eden komutan. Bu savaş hakkındaki en detaylı bilgileri M.Ö 850 yılı civarında yaşayan ünlü şair Homeros’un İlyada adlı destanında buluyoruz.
Miken Uygarlığı
Mikenler adıyla anılan kavim, M.Ö 2000 yıllarında kavimler göçüyle Orta Avrupa’dan gelerek doğu Akdeniz kıyılarında ve Anadolu’da ticaret kolonileri kurmaya başlamış. Homeros bu ilk Helen kavmine Akhaioi (Aka – Akha) demiş. M.Ö 1600-1200 yılları arasında Antik Yunanistan’da hüküm sürmüşler ve saray devletleri, şehir organizasyonu, sanat eserleri ve yazı sistemi ile Yunanistan ana karasının ilk gelişmiş medeniyetini temsil etmişler. Ortaya çıkan güç merkezleri arasında en göze çarpanları Mora Yarımadası’ndaki Pylos, Tiryns, Midea; Merkez Yunanistan’daki Orhomenos, Tebai, Atina; Teselya’da İolcus imiş. En öne çıkan yer ise Argolid’teki Miken olmuş. Daha sonra bu dönemde yaşayan kültür de bu isimle adlandırılmış.
Mikenler, Mora Yarımadası’nı (Peloponez) işgal ettiklerinde Argos Ovası’na hâkim konumda olan, hem kara hem de deniz yollarını kontrol eden iki yüksek konik tepe (Hagios Ellias (805 m) ve Sara (660 m)) arasında Mikenai şatosunu, şatonun eteğinde Mikenai şehrini kurmuş. Önündeki tepeler sayesinde ovadan görülmeden 20 m kadar uzaktaki Saronik Körfezi’ne kadar uzanan bütün bölgeyi gözetleyebilmişler. Kuzeyden güneye inen yolların düğüm noktasında bir tahıl kaynağı olan Berbati Ovası’na bağlı olan Mikenai, oldukça stratejik bir noktaya sahipmiş.
Miken uygarlığı mühendislik, mimarlık ve askeri alt yapı alanlarında çeşitli yenilikler sunmuş, Akdeniz’in geniş alanlarında ticaret yapmışlar. Hece tabloları olan Linear B, Yunan dilinin ilk yazılı kanıtları kabul ediliyor. Savaşçı bir toplum olan Mikenler; katı hiyerarşik, politik, sosyal ve ekonomik sistemler geliştiren bir saray devletler ağından oluşuyormuş ve wanax olarak bilinen bir kral tarafından yönetiliyormuş. Miken uygarlığının M.Ö 1200’lerdeki depremler nedeniyle yıkıldığı sanılıyordu ancak bir tür iç ayaklanma veya dış bir istila ile de çökmüş olabileceği öne sürülüyor.
Miken’de gezilecek yerler listesi
Miken arkeolojik alanı etkileyici bir tarihi öneme sahip. Sarayın bulunduğu tepeden Argolis ve onun ötesinde Saronik Körfezi görülüyor.
Grave Circle B (B Mezar Halkası)
Kalenin dışında bulunan Grave Circle B (B Mezar Halkası), M.Ö 17-16. yüzyıla tarihlenen bir kraliyet mezar alanı.
Aslan Kapısı
M.Ö 1280 yıllarında inşa edilen Aslan Kapısı, üç büyük kesme taştan yapılmış. Bunların çevresinde başları kaybolmuş olan, taşa oyulmuş aslan figürleri görülüyor. Aslanların çevresinde görülen Minos tarzı sütun ise Minos ve Miken uygarlıklarının kültürel karışımını gösteriyor.
Tahıl Ambarı
M.Ö 13. yüzyılın sonuna tarihlenen yapıda tahıl taneleri bulunduğundan yapının tahıl ambarı olduğu düşünülüyor.
Grave Circle A (A Mezar Halkası)
Grave Circle A (A Mezar Halkası), en çok M.Ö 16. yüzyılda kraliyet mensuplarının mezarlığı olarak kullanılmış.
Ramp House (Rampa Evi)
Mezar Çemberi A’nın güneyinde 2 ev görülüyor.
Kuzey Binaları
Şehrin kuzey kısmında görülen bina kompleksi M.Ö 13. yüzyıla tarihleniyor.
Propylon
Propylon, saraya ana giriş kapısı. Törensel bir geçit alanından revaklı bir avluya ulaşılıp saraya giriliyormuş.
Saray
Şehrin kurulduğu tepenin en yüksek noktasında yer alan saray M.Ö. 13. yüzyıla tarihleniyor. Sarayın merkezinde her Miken sarayında olduğu gibi büyük bir salon (megaron) varmış. Kare veya dikdörtgen şeklindeki bu odanın çevresinde dört sütun bulunan dairesel bir ocağı olurmuş. Ocak genelde bir bacanın bulunduğu çatıyla kapatılır, dumanın dışarıya çıkması, ışığınsa içeriye girmesi sağlanırmış. Megaron, Miken saraylarında kabul salonu ve taht odası olarak kullanılmış ama Mykenai’daki sarayda ayrı bir taht odası görülüyor.
Mycenae Müzesi
Kalenin yanında yer alan Mycenae Müzesi’nin 3 salonunda Miken dönemine ait en önemli eserler sergileniyor. Ancak eserlerin büyük çoğunluğu replika, orijinalleri Atina Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde.
Aslan Tholos Mezarı
M.Ö 14 yüzyıla tarihlenen Aslan Tholos Mezarı, Aslan Kapısı’na yakınlığı nedeniyle bu ismi almış.
Atreus Hazinesi (Agamemnon Mezarı)
Atreus Hazinesi veya Agamemnon Mezarı olarak bilinen mezar anıtı, arkeolojik alanın en önemli yapılarından biri. Ne yazık ki bulunduğunda define avcıları tarafından çoktan soyulmuş. M.Ö 1350-1250 yılları arasında inşa edilen Agamemnon Mezarı; pasaj, giriş, tonozlu oda ve küçük bir yan odadan oluşuyor. Mezara 38 m uzunluğundaki bir geçitten giriliyor. Mısır’dan türetilmiş bir üslubun göstergesi olan mezar kapısı, iç kısma doğru daralıyor.
Tiryns
Mora Yarımadası’nın içindeki Argolis’te bulunan Tiryns, Miken uygarlığının önemli merkezlerinden biri olmuş. Saray, tünel ve surlarıyla dikkat çeken yerleşime Homeros “güçlü duvarlı Tiryns” lakabını vermiş. Bazı kaynaklar Tiryns’i Herakles’in doğum yeri olarak gösteriyor. Tiryns arkeolojik alanı, Miken arkeolojik alanı ile birlikte UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.
Binlerce yıl önce ortadan kalkan Miken uygarlığının en önemli şehrini gezmek gerçekten de etkileyici.
Keşfetmeniz dileğiyle…
Siz de fikrinizi belirtin