Beyoğlu Kiliseleri & İstanbul Noel Etkinlikleri

İstanbul’un Beyoğlu semti 17. yüzyıldan sonra elçiliklerin geldiği, 19. yüzyıldan sonra da kapitülasyonların koruması altındaki yabancıların, tüccarların, bankerlerin, armatörlerin ve kozmopolit bir çevreye yerleşmek isteyen zenginlerin Paris modasını taklit ederek yaşadıkları bir yer olmuş. Farklı kültürlerden insanlar burada birlikte hoşgörü içinde yaşarken kendi eserlerini bırakmayı da sürdürmüşler. Bu eserler arasında öncelikli olarak kiliseleri var. Beyoğlu kiliseleri günümüzde Hristiyan topluluklar tarafından ibadethane olarak ziyaret ediliyor. Özellikle de İstanbul Noel etkinlikleri ve İstanbul Noel kutlamaları sırasında fazlasıyla kalabalık oluyorlar. Bu yazımda da Beyoğlu kiliselerinden ve Beyoğlu’ndaki Noel kutlamalarından bahsedeceğim.

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

İstanbul Noel Kutlamaları

Noel (Doğuş Bayramı, Kutsal Doğuş veya Milat Yortusu), İsa’nın doğumunun kutlandığı Hristiyan bayramına deniyor. Noel; Katolik, Protestan ve Rum Ortodoks mezheplerinde 25 Aralık günü (Miladi (Gregoryen) takvime göre), Ermeni Ortodoks Kiliseleri (Apostolik ve Evanjelik Kiliseleri) tarafından 6 Ocak günü (Jülyen takvimine göre), diğer Doğu Ortodoks Kiliseleri tarafından 7 Ocak günü kutlanıyor.

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

Dünyada kayıtlara geçen ilk Noel kutlaması İmparator Konstantin’in fermanıyla 336 yılında İstanbul’da yapılmış. Bu nedenle İstanbul, Noel kutlamalarının doğduğu şehir olarak da kabul ediliyor.

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

Beyoğlu’nda 24 Aralık Noel Arife günü ve 25 Aralık Noel günü Hristiyanlar tarafından coşkuyla kutlanıyor. Kiliseler dolaşılıyor, adaklar adanıyor, ayinler dinleniyor. 6 Ocak günü yapılan kutlamalarda İsa’nın doğumu ve vaftiz edilmesi anılıyor. Fener Rum Patrikhanesi’nde ayin düzenleniyor, Haliç’te Haç Atma Töreni yapılıyor.

Beyoğlu Kiliseleri

Beyoğlu’nda Noel kutlamaları oldukça coşkulu olduğundan o günlere özel Noel turları da düzenleniyor. Ben de DataTur (https://www.dataturizm.com.tr/ Işık Selik (532) 277-2487) ile Noel arife gününde Beyoğlu kiliselerini gezerek bu ruhu yaşadım. Bu yazımda da gezdiğimiz Beyoğlu kiliselerini listeleyeceğim.

Beyoğlu kiliselerinin bir kısmı çok gösterişliyken bir kısmını yanından geçerken bile fark etmiyorsunuz. Bazıları yapıldıkları dönemde fazla dikkat çekmemek üzere binaların arasında inşa edilmişler. Bu kiliselerin bir kısmı çoğunlukla kapalı ancak Noel zamanında hepsi açık.

St Antuan Katolik Kilisesi

Beyoğlu kiliseleri içinde en görkemlisi olan St. Antuan Katolik Kilisesi, İstanbul’un en büyük ve cemaati en geniş Katolik kilisesi. İstiklal Caddesi üzerinde Galatasaray-Tünel arasında bulunan kilise, görkemini köklü geçmişine de borçlu.

1230 yılında Galata civarında kurulan Aziz Fransua Kilisesi; 1639, 1660, 1696 yangınlarının ardından II. Mustafa tarafından camiye çevrilince Pera’da yeni bir kilisenin yapımına başlanmış. 1724 yılında inşa edilen bu kilise Aziz Antuan’a adanmış.

Günümüzdeki kilisenin inşasına 1906 yılında Concordia (Omonia) Tiyatrosu’nın olduğu yerde başlanmış. 1912 yılında Aziz Antuan’ın naaşının Padova Bazilikası’ndaki yerine taşınmasının yıldönümü olan 15 Şubat gününde rahipler yeni kiliselerine taşınmış, kilise kutsanarak ibadete açılmış.

St Antuan Katolik Kilisesi

Kiliseye gelir getirmesi için inşa edilen altışar katlı ve birbirlerine bir geçitle bağlanan 2 adet St. Antoine Apartmanı, İstiklal Caddesi’nin ilk betonarme yapıları arasında sayılıyor.

St. Antoine Apartmanları

Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi

Meryem Ana’ya atfedilen Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi, Pera bölgesindeki en eski kilise. Sultan III. Selim’in izniyle mimar Hacı Komninos Kalfa tarafından inşa edilmiş ve 1804 yılında açılmış. Daha sonraki zamanlarda genişletilmiş ve bugünkü 5 nefli bazilika şeklini almış.

Beyoğlu Kiliseleri – Meryem Ana Rum Ortodoks Kilisesi

St Helena Şapeli

16. yüzyıla tarihlenen St Helena Şapeli’nin güzel vitraylarını görmek istiyorsanız hemen önündeki Chapelle Bistro Bar’a oturup soluklanabilirsiniz.

St Helena Şapeli

Surp Asdvadzadzin Ermeni Katolik Kilisesi

Bedros Bey Mısırlıyan’ın bağışları ile inşa edilen Surp Asdvadzadzin Ermeni Katolik Kilisesi, 1866 yılında ibadete açılmış, 1880-1881 yıllarında Ermeni Katolik Kilisesi Patriği Andon Hasun tarafından onartılmış.

Surp Yerrortutyun (Üç Horan) Ermeni Katolik Kilisesi

Surp Yerrortutyun Ermeni Kilisesi (Üç Horan Ermeni Kilisesi), 16. yüzyılda Avusturyalı dört rahip tarafından ahşap olarak inşa ettirilmiş. Ermeni cemaati tarafından satın alınıp 1805 yılında Surp Eçmiyadzin Çocuk Okulu’na çevrilmiş. Sonra II. Mahmud’un fermanıyla yeniden kiliseye dönüştürülmüş. 1810 yılında yanmış ve uzun süre harabe kalmış. 1836 yılında Dolmabahçe Sarayı’nın mimarı Garabed Amira Balyan’ın çabalarıyla yeniden inşa edilmiş. 1838’den beri ibadete açık.

Avlusunda Pangaltı mezarlığının istimlak edilmesinden sonra kemikleri buraya getirilen Patrik IV. Hagopos (1680)’un bir kiliseyi andıran mezarı ile Başpiskopos I. Iknadios Kakmacıyan’ın lahdi bulunuyor.

Beyoğlu Kiliseleri – Surp Yerrortutyun (Üç Horan) Ermeni Katolik Kilisesi

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

İlk Fransisken kilisesi 1453’te Sirkeci’de yapılmış. Kilise 1584 yılındaki yangında yok olunca Madam Draperis kilisenin yeniden inşa edilmesi için Galata’da arsa bağışlamış. Santa Maria Draperis adıyla açılan yeni kilise, 1660, 1678’de yanmış. Beyoğlu’na taşınmış, burada da yanmış. Bugünkü kilise bu yangından sonra yapılmış.

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

Santa Maria Draperies Latin Katolik Kilisesi

Kırım Kilisesi

Kırım Kilisesi (Kırım’ı Anma Kilisesi), 1868 yılında Sultan Abdülmecit tarafından Kırım Savaşı anısına yaptırılmış. Kilisenin çizimini Londra Adalet Sarayı’nın da mimarı olan George Edmund Street yapmış. Kumbaracı Yokuşu’ndan aşağı doğru indiğinizde karşınıza çıkan kilisenin içi de dışı da oldukça etkileyici.

Kırım Kilisesi

Beyoğlu Kiliseleri – Kırım Kilisesi

Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi (Avedaranagan Amenasurp Yerrortutyun)

İngiliz konsolosluğunun arkasında yer alan Aynalıçeşme Ermeni Protestan Kilisesi (Avedaranagan Amenasurp Yerrortutyun), Ermeniler’in Protestan hareketleri başladığında yapılan ilk kilise. 1846 yılında buradaki ahşap kilise yanmış. II. Abdühamid’in 1861 tarihli fermanıyla daha geniş arsa alınmış, II. Abdühamid’in 1904 tarihli fermanıyla yeni kilisenin yapımına başlanmış. Kilise 1907’de ibadete açılmış.

Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi

Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi, Galata’da yer alan bir Roma Katolik Kilisesi. Birkaç kez yanan kilise, 1843-1841 yılları arasında Gaspare ve Giuseppe Fossati kardeşler tarafından yeniden inşa edilmiş.

İstanbul ve Beyoğlu, Hristiyan âleminin Noel kutlamalarına ev sahipliği yapmaya devam edecek…