Aizanoi Antik Kenti – İlkler Şehri

Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesinde, Çavdarhisar ile iç içe bir konumda yer alan Aizanoi Antik Kenti, ülkemizin en önemli antik yerleşimleri arasında yer alıyor. Antik dünyanın ilkler şehri olan Aizanoi Antik Kenti; dünyanın ilk borsa binasına, dünyanın en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na, dünyanın ilk örneklerinden stadyum-tiyatro kompleksine ev sahipliği yapıyor. Efsaneye göre Aizanoi kentinin ismi, Baştanrı Zeus’un kızı su perisi Erato ile Arkadyalı kral Arkas’ın oğlu Azan’dan geliyor. Aizanoi, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesinde yer alıyor.

Çavdarhisar

Aizanoi ve çevresinde yerleşim M.Ö 3000’li yıllara kadar uzanıyor. Burası antik dönemlerde Frigya’ya bağlı olarak yaşayan Aizanilistler’in ana yerleşim yeri olmuş. Kent Roma Dönemi’ndeki tahıl ekimi, şarap ve yün üretimi sayesinde zenginleşmiş, Erken Bizans döneminde bir piskoposluk merkezi olmuş. M.S 7. yüzyılda önemi azalmaya başlamış. Selçuklular zamanında buraya yerleşen Çavdar Tatarları, günümüzde buranın “Çavdarhisar” olarak adlandırılmasının nedeni olmuş.

Penkalas Köprüsü’nde restorasyon çalışmaları devam ediyor. Antik çağlarda Penkalas’ı bağlayan 5 köprü varmış. Bunlardan birisi yayalar için ahşaptan yapılmış, diğer dört köprü ise kemerli taş köprülermiş.

Aizanoi Antik Kenti nerde? Aizanoi Antik Kenti’ne nasıl gidilir?

Aizanoi Antik Kenti, Kütahya‘nın Çavdarhisar ilçesinin merkezinde, Kütahya şehir merkezine 50 kilometre uzaklıktaki Kocaçay (antik dönemdeki ismiyle Penkalas)’ın her iki yakasında kurulmuş. Eğer buraya toplu taşıma ile gelecekseniz, Kütahya’dan kalkan Çavdarhisar ilçe otobüsleri, Emet ve Gediz ilçelerine giden otobüslerle antik kente ulaşabilirsiniz.

Zeus Tapınağı

Aizanoi Antik Kenti’nde gezilecek yerler listesi

Anadolu’da ayakta kalan tek Zeus Tapınağı’na sahip olan Aizanoi Antik Kenti; dünyanın ilk ticaret borsasına (macellum), sütunlu yola, stadyum-tiyatro kompleksine, mozaikli roma hamamına ev sahipliği yapıyor. Antik kentleri gezmekten keyif alıyorsanız, bu antik kent en beğendikleriniz aranızda baş sıralarda yer alacaktır.

Roma hamamı

Eğer antik kente geldiğinizde çok özel bir deneyim yaşamak ve kentin tam içinde kalmak isterseniz, Anturia Çavdarhisar Evi harika bir yer. Sütunlu yolun hemen yanında yer alıyor. Başka hiçbir antik kentin içinde böyle bir konaklama yeri görmemiştim. O nedenle buranın gerçekten çok çok özel olduğunu söyleyebilirim.

Anturia Çavdarhisar Evi

Macellum

M.S. 2. yüzyıla tarihlenen Macellum yani gıda pazarının dünyanın ilk borsalarından birisi olduğu söyleniyor. M.S 301 yılında İmparator Diocletian enflasyonla mücadele etmek için et, et ürünleri, zeytinyağı, av hayvanları, unlu mamüller, sebze ve meyveler için tavan fiyat listesi belirlemiş. Macellum’un duvarlarında Latince ve Grekçe yazıtlar, burada satılan malların fiyatlarına ilişkin açıklamalar içeriyor.

Aizanoi Antik Kenti – Macellum

Sütunlu Yol

Borsa yapısının kuzey doğusunda M.S 400 yıllarına tarihlenen sütunlu bir cadde var. Malların satışa sunulduğu dükkânların girişi burada bulunuyormuş. Caddenin 6. yüzyıla kadar varlığını koruduğu ve olasılıkla bir depremle yıkıldığı sanılıyor. Günümüzde sütun ve kiriş parçaları neredeyse bütünüyle bulunup yeniden ayağa kaldırılmış.

Sütunlu Yol

Zeus Tapınağı

Şehrin ana kutsal alanı olarak görülen Zeus Tapınağı, M.S 117-138 yılları arasında İmparator Hadrianus döneminde yapılmış. Dört sütunlu avlusu ve agorasıyla dünyanın en iyi korunan Zeus Tapınaklarından birisi sayılıyor. Tapınakta Frig Tanrıçası Meter Steunene’ye adanan bir yer altı cellası var. Tonozlarla örtülü böyle bir bodrum katı başka Zeus Tapınaklarında görülmüyor. Tapınağın batı alınlığında Tanrıça Kybele’nin büstü, doğu alınlığında Zeus büstü, ön galeri duvarlarında İmparotor Hadrian’i ve Aizanoi için önemli hizmetler gören Apuleius’u öven yazıtlar yer alıyor.

Zeus Tapınağı

Hamam-Palaestra Kompleksi

M.S 2. yüzyıla tarihlenen hamam kompleksine Bizans döneminde eklemeler yapılmış. Frigidarium (soğukluk) ve caldarium (sıcaklık) gibi esas yıkanma bölümleri yapının ortasında bulunuyor.

Aizanoi Antik Kenti – Hamam-Palaestra Kompleksi

Stadyum-Tiyatro Kompleksi

Bu yapı; stadyum ve tiyatro yapılarının, kompleks şeklinde inşa edildiği ilk yapı olma özelliği taşıyor. Yapının ortadaki mermer duvarının bir yanı stadyum, bir yanı tiyatro şeklinde inşa edilmiş. Stadyum 13.500 kişiyi, tiyatro 20.000 kişiyi misafir etme kapasitesine sahipmiş.

Stadyum-Tiyatro Kompleksi

Mozaikli Hamam

M.S 3. yüzyıla tarihlenen hamamın ortasında Satyr ve Menad betimli bir mozaik taban var. M.S 4-5. yüzyıllardan sonra hamamın ana mekânı düzenlenerek erken Hristiyan cemaatinin yöneticiliğine atanan piskoposluk merkezi işlevini görmüş.

Meter Steunene Tapınak Alanı

Meter Steunene Kutsal Alanı, dairesel biçimde konumlandırılan bir alan. Üst bölümde adağa karşılık verilen kurban yer alırken, dairesel alanın altında adağı adayan kişi yer alıyormuş.

Meter Steunene Tapınak Alanı

Aizanoi Antik Kenti gezerken çok keyif alacağınız, ülkemizin en önemli değerlerinden biri. Umarım en kısa zamanda UNESCO kalıcı listesine girdiğini de görürüz.

Keşfetmeniz dileğiyle…