Vilnius – Baltıklar’ın Sessiz Güzeli

Litvanya’nın başkenti Vilnius, ülkemizde diğer Baltık başkentleri Riga ve Tallinn’e göre daha az tanınıyor olabilir ama burası kendine has güzelliği olan ve sizi her saniye sürprizlerle karşılayan bir başkent. Vilnius öyle bir şehir ki şehir merkezindeki her yere trafik varsa bile 15 dakikada ulaşabiliyorsunuz. Güler yüzlü ve süper güzel insanlarıyla hemen kaynaşabiliyorsunuz. Sokak aralarında gizli kalmış kulüplerde eğlencenin doruğuna varıyorsunuz. Edebiyat dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil edilmesi ilginizi çekiyor. E daha ne istiyorsunuz?

SSCB’nin dağılmasından sonra dünya sahnesine bağımsız olarak çıkan ülkelerden ilki Litvanya’ydı. Bağımsızlığını ilan eden ülkeler arasında yer alan Estonya, Litvanya, Letonya’ya verilen özel ad ise Üç Baltık Devleti veya Baltık Devletleri oldu. Bu yazımda Litvanya’nın başkenti ve en büyük şehri olan Vilnius’tan bahsedeceğim.

Öncelikle şunu söyleyim. Özellikle de beylere sesleniyorum: Burada kadınların hepsi çok güzel! Üzgünüm ama ülkemizde pek bi’ meşhur olan Ukrayna’ya gittiğimde gözlerim hep o dillere destan güzel kızları arayıp sonunda ülkeden bedbaht ayrılmıştı. Oysa Vilnius öyle mi? Başımı nereye çevirsem güzel kız gördüm. Nasıl oluyor da bu kadar güzel olabiliyorlar hiç bir fikrim yok ama burada herkesin sanki podyumdan fırlamış gibi olduğunu gönül rahatlığıyla söyleyebilirim.

Vilnius’un bir özelliği daha var. Burası Avrupa’da sıcak hava balonları ile havadan keşfedebileceğiniz tek şehir. Balonlar sadece bahar ve yaz aylarında havalanıyor ama eminim bu dönemde balonla keşif yapmak kaçırılmaması gereken bir aktivite olacaktır.

Vilnius hakkında bilgiler

Vilnius 1323 yılında Büyük Dük Gediminas tarafından kurulmuş. Zaman içinde vergi muafiyetleri nedeniyle tüccarların ilgisini çeken bir kent hâline gelmiş.

Vilnius, Rusya ve İsveç hâkimiyetine girmiş. 1812’de Napolyon tarafından işgal edilmiş. Çalkantılı bir tarihe sahip olan şehirdeki binaların % 40’tan fazlası ise 2. Dünya Savaşı sırasında tahrip olmuş.

Eston, Leton ve Litvan halkı 23 Ağustos 1989’da 600 km’lik Baltık Yolu olarak bilinen Tallinn-Riga-Vilnius yolunda el ele yürüyüp şarkı söyleyerek Rusya’ya karşı eylem yaptı. Şarkı Devrimi denen bu eylem dünyaya bağımsızlık isteklerinin duyurulmasında etkili oldu. 11 Mart 1990’da yayınlanan ulusal bir deklarasyonla Litvanya Sovyetler Birliği’nden ayrıldığını açıkladı ve bağımsızlığını ilan etti. Böylelikle de SSCB’nin dağılmasından sonra dünya sahnesine bağımsız olarak çıkan ilk ülke olarak adını tarihe yazdı.

Vilnius’a nasıl gidilir?

İstanbul’dan Vilnius’a direkt uçuş mevcut ve uçuş süresi 2,5 saat sürüyor. Vilnius Havaalanı’ndan şehir merkezi yaklaşık 5 km uzaklıkta. Ulaşmak için birçok seçeneğiniz olsa da en pratik yolu tren ya da taksi. Taksi 15 Euro civarı tutuyor. Vilnius Havaalanı’ndan şehirdeki ana tren istasyonuna giden treni de kullanabilirsiniz. Tren bileti yaklaşık 1 Euro.

Vilnius gezilecek yerler

Şehir merkezini yürüyerek, merkez dışını ise kamu ulaşımı ile sağlayabilirsiniz. Eğer kamu ulaşımından yararlanacaksanız otobüs ve troleybüs için tek tip bilet geçerli. Tek kullanımlık bileti şoförden alabilirsiniz. Ancak biletinizi otobüs içindeki kutularda onaylatmayı ihmal etmeyin. Yoksa sık yapılan kontrollarda ceza ödemek zorunda kalırsınız.

Senamiestis

Vilnius Eski Şehir (Senamiestis) bölgesi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Kentte kamu araçları Eski Şehir içine girmeyerek çevresinden dolaştığından Eski Şehir bölgesini gezmek için tek alternatifiniz yürümek. Bu nedenle otelinizi de Eski Şehir bölgesinde seçmenizi öneririm.

Senamiestis

Vilnius Katedrali (Vilniaus Arkikatedra Bazilika – Vilnius Cathedral)

Vilnius  Katedrali ilk olarak 1251 yılında pagan tapınağının üzerine kilise olarak inşa edilmiş. Günümüzdeki yapı ise büyük ölçüde 18. yüzyılda yapılmış. Katedralin en görkemli köşesi ise St Casimir Şapeli. Katedral Sovyet döneminde kapatılmış. Bir süre tamirhane, 1956 yılında resim galerisi olarak kullanılmış.

Vilnius Katedrali (Vilniaus Arkikatedra Bazilika – Vilnius Cathedral)

Katedral bodrum katında grandüklerin ve din adamlarının mezarlarının, eski pagan ve 13. yüzyıldaki ilk Katolik katedralin kalıntılarının bulunması nedeniyle Litvanyalılar için özel bir önem taşıyor.

Büyük Dük Sarayı (Palace of Grand Dukes of Lithuania)

Litvanya Kraliyet Sarayı, eski Alt Kale’nin bir parçası olan önemli binalardan birisi. Saray ilk olarak 14. yüzyılda tuğla olarak yapılmış, 16. yüzyılda Rönesans tarzında yeniden inşa edilmiş. Daha sonraki dönemlerde farklı tarzlarda yenilenmiş ve genişletilmiş. Saray 1801 yılında Rus Çarlık kuvvetleri tarafından tahrip edilmiş, 2001 yılından sonra  yenilenmiş.

Büyük Dük Sarayı (Palace of Grand Dukes of Lithuania)

Litvanya Ulusal Müzesi (National Museum of Lithuania)

Eski Kale’nin bir parçası olan Yeni Arsenal halen Litvanya Ulusal Müzesi’ne ev sahipliği yapıyor.

Litvanya Ulusal Müzesi (National Museum of Lithuania)

Üst Kale

Dilerseniz yürüyerek, dilerseniz Eski Arsenal’in avlusundaki füniküler ile Üst Kale bölgesine çıkabilirsiniz. Üst Kale bölgesi geçmişte şehrin idari bölgesi olarak kullanılmış. Grandükler önce Üst Kale ile Alt Kale’yi birlikte kullanmış. 16. yüzyılda Alt Kale’deki saraya yerleşmişler. Üst Kale daha sonra siyasi mahkumlar için hapishane olarak kullanılmış.

Sağda Üst Kale gözüküyor

Gediminas Kulesi

Üst Kale’de bulunan Gediminas Kulesi halen müze ve seyir terası olarak işlev görüyor. Kulenin farklı katlarında çeşitli objeler sergileniyor, Litvanya tarihi ile ilgili kısa bir belgesel film gösteriliyor.

Gece ışıklarında Gediminas Kulesi

Gediminas Caddesi (Gedimino Prospektas  – Gediminas Avenue)

Gedimino Prospektas şehrin en önemli caddelerinden birisi. Kilometrelerce uzunluktaki caddenin üzerinde kafeler, restoranlar, tiyatro, AVM’ler, lüks dükkânlar, çeşitli anıtlar, lüks oteller, Parlamento ve Lukiškių Parkı yer alıyor.

Gediminas Caddesi (Gedimino Prospektas  – Gediminas Avenue) Kaynak:Wikipedia (By Wojsyl – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1289667)

Neris Nehri

Neris Nehri kıyısı kentin görülmesi gereken yerleri arasında. Nehrin bir tarafında Eski Şehir bölgesi, diğer tarafında gökdelenler yükseliyor. Gökdelenlerin bulunduğu yerde nehrin kenarındaki geniş çim arazi Vilnius Beach olarak adlandırılıyor.

Neris Nehri

Üç Haç Anıtı (Trys Kryžiai – Three Crosses Monument)

Üç Haç Anıtı Litvanya Hristiyanlığı kabul etmeden önce paganlar tarafından işkence yapılan 7 rahibin anısına 1916 yılında yapılmış. Hristiyanlığın Litvanya’daki önemini sembolize eden bu anıt 1950 yılında SSCB tarafından yıkılmış, 1989 yılında yeniden yapılmış.

Üç Haç Anıtı (Trys Kryžiai – Three Crosses Monument) Kaynak:Wikipedia (By Wojsyl – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=318324)

Şafak Kapısı (The Gates of Dawn)

Gates of Dawn yani Şafak Kapısı Eski Şehir giriş kapısını oluşturan Barok kemerli bir kapı. Kapı kemerinin iç tarafında 18. yüzyılda yapılan Kutsal Meryem Şapeli var. Bu küçük şapelin duvarında bir Meryem İkonu yer alıyor. Bu Meryem ikonunun elinde çocuk İsa yok. Meryem ellerini göğsüne çapraz şekilde koymuş, gözleri kapalı. 18. yüzyılda yapılan bu ikonun çevresinde özellikle yaşlı insanlar çeşitli dileklerde bulunuyorlar. Kutsal Meryem Şapeli bu ikon nedeniyle Doğu Avrupa’nın önemli hac merkezlerinden biri haline gelmiş.

Aušros vartų üzerinde Şafak Kapısı Kaynak:Wikipedia (By Diliff – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35995463)

Town Hall (Vilniaus Rotušė)

Neo-klasik tarzdaki Belediye Binası 1799 yılında yapılmış. Town Hall önündeki meydan küçük sokak kafeleri ile dinlenmek için keyifli bir yer.

Town Hall (Vilniaus  Rotušė)

Yahudi Mahallesi

Bu bölgede tarihi binalar, çok sayıda anıt ve bir sinagog var. Bölge geçmişte  ticaret, el sanatları, cam işçiliği merkezi imiş.

Yahudi Mahallesi

Yahudi Mahallesi

Pillies Gatve

Eski Şehir’de en eski ve en canlı sokak burası. Sokak sanatçıları ve sokak tezgâhları ile dolu olan sokak üzerinde Eski Şehrin en güzel binaları var. Litvanya yemekleri ile tanınan Dvaras da bu sokakta.

Pillies Gatve Kaynak:Wikipedia (Marcin Białek – Yükleyenin kendi çalışması, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=4031862)

Başkanlık Sarayı (Prezidentüra)

Başkanlık Sarayı 16. yüzyılda yapılmış, daha sonra genişletilmiş. Geniş bir alanı kaplayan saray inşa edildiği tarihten bu yana önemli olaylara ve kişilere ev sahipliği yapmış.

Başkanlık Sarayı (Prezidentüra) Kaynak:Wikipedia (By Pofka – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=80227232)

Literatų Gatve (Yazarlar Caddesi)

Buradaki sokak duvarı üzerinde Litvanya veya dünya edebiyatı açısından önemli taşıyan yazarlar, çevirmenler, seramik, cam, heykel, duvar boyası ile yapılan simgelerle gösterilmiş. Sokakta küçük galeriler ve kafeler de yer alıyor.

Literatų Gatve

Užupis Cumhuriyeti (Užupio Res Publika)

3 tarafı Vilnia Nehri, bir tarafı ağaçlık yüksek bir tepe ile çevrili bölgeye Užupis Cumhuriyeti deniyor. Bağımsızlık kazanılmadan önce şehrin en fakir bölgesi olan bu bölgeye genellikle sanatçılar yerleşmiş. Burada yaşayanlar 1 Nisan 1997 tarihinde cumhuriyet ilan etmiş. Bölgeye nehrin öbür yakası anlamına gelen Užupis Cumhuriyeti (Užupio Res Publika) adını vermişler. Sembolik bir anlam taşıyan Užupis Cumhuriyeti’nin halen bir bayrağı, anayasası, devlet başkanı ve sembolü var. Her yıl nisan ayında sınır görevlileri cumhuriyetin girişindeki köprülerde dileyenlerin pasaportlarına damga vuruyor. Cumhuriyetin sınırını belirleyen Užupio Res Publika tabelası Eski Şehre bağlanan köprünün kenarında yer alıyor.

Užupis Cumhuriyeti (Užupio Res Publika)

Bölgenin merkezindeki küçük meydanda da cumhuriyetin sembolü olan dev bir kaidenin üzerinde elindeki sur’u üfleyen Užupis Meleği Heykeli var. Heykelin sağ tarafındaki dar sokağın duvarında ise cumhuriyetin 41 maddelik Anayasası farklı dillerde metal plakalar üzerine yazıyor.

Užupis Cumhuriyeti (Užupio Res Publika)

Bölge 20 yıl önceye kadar izbe ve terk edilmiş bir yermiş ama artık şehrin en popüler ve en pahalı yerleri arasında.

Užupis kedisinin kulağına dokunduğunuzda tüm korkularınızdan kurtulacağına inanılıyor

Vilnius Üniversitesi (Vilnius University)

1579 yılında Cizvitler tarafından kurulan Vilnius Üniversitesi Doğu Avrupa’nın en eski üniversitelerinden birisi. Arzu ederseniz üniversitenin 13 avlusunu ve etrafındaki binaları gezebilirsiniz.

Vilnius Üniversitesi (Vilnius University)

KGB Müzesi (KGB Museum – Museum of Genocide Victims)

KGB Soykırım Kurbanları Müzesi Vilnius’un tartışmasız en karanlık müzesi. Ülkenin kanlı tarihi bu eski spor salonunun 1941’de Litvanya’nın Nazi işgali sırasında Gestapo’nun merkezi haline gelmesiyle başlamış.

KGB Müzesi (KGB Museum – Museum of Genocide Victims)

Daha sonra Naziler 1944’te ayrıldığında Sovyet Gizli Polisi KGB tarafından yeniden işgal edilmiş. KGB Litvanya’nın Sovyetler Birliği’nden bağımsız hale geldiği 1991 yılına kadar ülkede kalmış.

Müze iki bölüme ayrılıyor. Üstteki iki kat Litvanyalı partizanların Sovyet işgalcilere karşı direncini, Litvanyalılar’ın Sibirya’ya sürgünlerini ve LTSR’de günlük yaşamını belgeleniyor. Müzenin diğer bölümü ise hapishane hücreleri ve bodrum katındaki infaz ve işkence odalarından oluşuyor. Hücreler KGB memurlarının 1991’de Litvanya’dan ayrıldıktan sonra terk ettikleri haliyle duruyor.

Aziz Peter ve Aziz Paul Kilisesi (Church of St. Peter and St. Paul)

1701 yapımı Aziz Peter ve Aziz Paul Kilisesi, Antakalnis semtinde bulunan bir Roma Katolik kilisesi. Kilise Polonya-Litvanya Topluluğu Barok’un şaheseri olarak kabul ediliyor.

Aziz Peter ve Aziz Paul Kilisesi (Church of St. Peter and St. Paul) Kaynak:Wikipedia (By Diliff – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36137962)

Aziz Anne Kilisesi (Church of St. Anne)

Aziz Anne Kilisesi Eski Şehir bölgesinde Vilnia Nehri’nin sağ yakasında bulunan bir Roma Katolik kilisesi. 1495-1500 yıllarına tarihleniyor. Hem gösterişli Gotik, hem de tuğla Gotik tarzlarının önemli bir örneği.

Church of St. Anne

Bernardinai Bahçesi (Bernardinai Garden)

Bernardinai Bahçesi şehrin en eski parkı ve botanik bahçesi.

Bernardinai Garden Kaynak:Wikipedia (By Pofka – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=29098517)

Vilnius TV Kulesi (Vilnius TV Tower)

Vilnius TV Kulesi 326,5 m yüksekliğindeki bir kule. Litvanya’nın en yüksek yapısı.

Vilnius TV Kulesi (Vilnius TV Tower) Kaynak:Wikipedia (By Jerzy Strzelecki – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=68944570)

Trakai

Trakai Vilnius’un 28 kilometre güney batısında yer alan küçücük ama inanılmaz güzelliği nedeniyle oldukça popüler olan bir kasaba. Geçmişte Litvanya Büyük Dükalığı’nın merkezi olan yerleşim göllerle çevrili bir alanda, UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Trakai Tarihi Ulusal Parkı’nın ortasında yer alıyor. 8.200 hektar alanı kaplayan ulusal parkta 30’dan fazla göl bulunuyor.

Trakai Kalesi

Vilnius’ta nerede yemek yenir?

Şehirde çok fazla güzel mekân var. Deneyip çok beğendiklerimi sizin için listeledim.

Martynas Mažvydas National Library of Lithuania

Ülkenin ulusal kütüphanesi özel davetler için açılıyor.

Martynas Mažvydas National Library of Lithuania

Vilnius Town Hall

Mimar Laurynas Stuoka-Gucevičius tarafından 18. yüzyıl sonunda yapılan bina özel davetlere hizmet ediyor.

Town Hall (Vilniaus  Rotušė)

Bizarre

Adı gibi acayip dekorlu olan Bizarre restoran oldukça enteresan.

Bizarre

Grey

Bu modern restoranda Litvanya geleneksel lezzetlerini tadabilirsiniz.

Grey

Harlem Speaks Easy

Eğer Vilnius’a gelmek için tek bir sebep arıyorsanız Harlem Speaks Easy’de bunu bulacaksınız. Eskiden izbe bir mahalle olan bölge yapılan bakım sayesinde artık oldukça güvenli ve güzel hâle getirilmiş. Tren istasyonuna geldiğinizde önce nerede olduğunuzu anlayamayacak, Harlem Speaks Easy’nin kapısında sorguya çekilip içeri alınmadığınızda sinirlenecek, kapılar aralanıp kulübün içine adımınızı attığınız anda ise bambaşka bir dünyanın içine çekileceksiniz.

Tren istasyonunda Harlem Speaks Easy’nin dışarıdan görüntüsü

Buranın şovu daha önce görmediğim kadar kaliteli, eğlenceli ve ilgi çekici. Önce dansçıları izliyorsunuz. Kıpır kıpır müzik sizi de yerinizden hoplatıyor. Sonra polis gelip bağırıp çağırıyor. Sizi korkutuyor. Sonra o da dans etmeye başlıyor. Bütün bunlar olurken siz de ara ara kendinizi dans pistinde buluyorsunuz. Bu gösteri kadar beğenebileceğim bir şov zor bulunur. Son kararım.

Harlem Speaks Easy

Harlem Speaks Easy’deki gösteri sadece ayda 2 gün halka açık olarak yapılıyor. Onun dışında kapalı gruplar girebiliyor. Halk açık günleri kontrol edip gezinizi ona göre ayarlamayı ihmal etmeyin. Pişman olmayacaksınız.

Harlem Speaks Easy

Trinity

Şehrin en en leziz yemeklerinden yemek istiyorsanız Trinity’yi listenize alın.

Trinity

Vilnius bana önce kasvetli geldi. Sonra insanlarının güler yüzü ve güzelliği içimi ısıttı. Sonra yerel lezzetlerini tattım ve kanım buraya biraz daha kaynadı. Gece hayatını yaşadığımda ise Vilnius benden çoktan tam puan almıştı.

Ziyaretçilerine tarih ve sanat dolu bir deneyim sunan Vilnius’u keşfetmeniz dileğiyle…