Meriç Nehri kenarındaki Filibe (Bulgarca: Plovdiv), Bulgaristan’ın ikinci büyük şehri. Kültür başkentliği için aday olduğunda Filibe “beyin ve kalbin birleşmesi” ile ilgili bir sunum yaptı ve şehirdeki Roman gettosu için ciddi projeler önerdi. Jüri gettoyu ziyaret ettiğinde müzik ve sanatla yaşayan Romanlar’ın konukseverliğine hayran oldu. Filibe böylelikle 2019 Avrupa Kültür Başkenti unvanını kazandı. Tarihi Plovdiv Şehri, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesinde bulunuyor.

Filibe

Şimdi biraz kendi durumumdan bahsedeyim: Son birkaç haftadır aralıksız yollardayım. Her ne kadar seyahat etmek vazgeçilmez bir tutkum olsa da seyahatten döndükten sonra çamaşırlarımı yıkayıp kurutacak kadar vakit olmadan tekrar yollara dökülmek beni bile aşıyor. Koşullar böyleyken içime kaçan seyahat virüsünden ötürü iyice halsiz ve bitkinim. Yine de World Zera Tour Ayhan Kalafat beni Balkan turlarına davet edince hayır diyemedim. Yöre tanıtımını fıkralar ve şarkılarla birleştiren Ayhan Hoca’nın gezilerinde çok da eğlendiğim için hasta yatağımdan koşarak gezisine katıldım.

Filibe

Bu gezi otobüsle Balkanlar’ı arşınlayan bir tur. Komşu Bulgaristan’dan başlayıp Dalmaçya kıyılarında kaybolunacak, en son da komşu Yunanistan’da noktalanacak 8 ülkeyi kapsayan yoğun bir programı var.

Filibe

Bu hareketli gezide ilk durağımızsa Bulgaristan’ın Filibe (Plovdiv) şehri oldu. Bütün gece yol geldiğimizden ve de belirttiğim diğer hastalık ve aşırı seyahat yorgunluğu sebeplerinden ötürü hafif ruh gibi bir hâlim var. Yine de Filibe öyle güzel ki beni uyandıracak gibi duruyor .

Plovdiv sokakları

Önce biraz Bulgaristan tarihinden bahsetsem iyi olacak: I. ve II. Dünya Savaşı’ndan yenilgiyle çıkan Bulgaristan, II. Dünya Savaşı’nın ardından Rus ordusunun yardımıyla sosyalist sisteme geçmiş. Varşova Paktı’na üye olmuş. Ancak 1989’da Doğu Bloğu’nun çözülmesiyle Bulgaristan yeni bir döneme girmiş. Ülke hâlen parlamenter demokrasiyle yönetiliyor.

Filibe

Filibe’de gezilecek yerler listesi

4.000 yıllık geçmişi olan kentte Makedonya Krallığı, Trakya Krallığı, Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu hüküm sürdüğünden her milletin kendi kültürünü ve eserini bulabiliyorsunuz.

Plovdiv graffitileri

Knyaz Aleksandar Batenberg Caddesi

Şehrin en önemli alışveriş caddesi. Cadde üzerinde Belediye Binası, çok sayıda mağaza, kafe, otel ve restoran var. Trafiğe kapalı 1.750 m uzunluğundaki cadde aynı zamanda Avrupa’nın en uzun caddesi.

Filibe

Knyaz Aleksandar Batenberg Caddesi

Filibe

Knyaz Aleksandar Batenberg Caddesi

Dzhumaya Meydanı

Şehrin ana meydanı olan Dzhumaya Meydanı’nda 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrian tarafından yaptırılan Roma stadyumu var. Burada tıpkı günümüzdeki olimpiyat oyunlarına benzeyen oyunlar düzenlenirmiş.

Filibe

Filibe – Dzhumaya Meydanı Kaynak:Wikipedia (By Ivelin Vraykov – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=19362734)

Dzhumaya Camii (Hüdavendigar Camii – Cuma Camii)

1421-1451 yılları arasında Sultan I. Murat zamanında yapılan ve hâlâ ibadete açık olan Dzhumaya Camii (Hüdavendigar Camii – Cuma Camii), Dzhumaya Meydanı’nda yer alıyor. Yapıldığı dönemde adı Muradiye Camii olan cami Abdülhamid’in emriyle onarılmış ve ismi değiştirilmiş.

Dzhumaya Camii (Hüdavendigar Camii – Cuma Camii)

Balkanların en eski camisi olan Cuma Camii’nin adı Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde de geçiyor. Evliya Çelebi’nin söylediğine göre Ramazan ayında caminin yanındaki 2 tepeden (Nebet ve Sahat) top atışı yapılır, insanlar oruçlarını bu bölgede açarlarmış.

Virgin Mary Kathedrali

9. yüzyılda yapılan Virgin Mary Kathedrali zamanla yıkılmış. 1844 yılında yeniden yaptırılmış.

Filibe – Virgin Mary Kathedrali

Saborna Caddesi

Eski Şehir’e giden yol üzerindeki Saborna Caddesi üzerinde Osmanlı tarzı pek çok ev ve kilise var. Saborna’dan Eski Şehir’e girişte yol üzerinde bariyerler yolu kapatıyor. Ancak Saborna’da evi olanlar ya da restoranlarda rezervasyonu bulunanlar arabayla Eski Şehir’e girebiliyor. Aksi takdirde araba giriş izni yok. İnsanlar ancak yürüyerek girilebiliyor.

Filibe

Balabanov Evi

Eski Şehir’deki evler arasında 1847 tarihli Argir Kuyumdzhioğlu Evi (hâlen Etnografya Müzesi olarak kullanılıyor), Georgiadi Evi, Nedkovich Evi, Mavridi Evi (Fransız şair Alphonse de Lamartine’nin Evi-Lamartine Müzesi) sayılabilir.

Argir Kuyumdzhioğlu Evi

Mavridi Evi

Nebet Tepesi’ndeki Antik Kale

Nebet Tepesi, 7 tepe üzerine kurulu şehirde yürüyerek en kolay çıkılabilecek tepe. Şehri kuşbakışı seyretmek için gelinmesi gereken noktada güzel bir Filibe manzarası var.

Nebet Tepesi’ndeki Antik Kale’den manzara

Antik Tiyatro (Romen Theatre)

Eski Şehir’in görülmesi gereken en önemli yapısı olan Antik Tiyatro (Romen Theatre), 117 yılında Roma İmparatoru Trajan tarafından yaptırılmış. Dzhambaz ve Nebet tepesinin ortasına kurulan bu tiyatro dans ve tiyatro gösterileri için yapılmış. Tiyatroda M.S 340 yılına kadar Hz. İsa’ya inananlar bağlanarak vahşi hayvanlara yem ediliyormuş. 3.500 kişilik kapasitesi olan tiyatroda günümüzde konserler, tiyatro ve dans etkinlikleri düzenleniyor.

Plovdiv

Filibe – Antik Tiyatro (Romen Theatre)

Bachkovo Manastırı

Balkanlar’ın en eski manastırlarından biri olan Bachkovo Manastırı, 11. yüzyıla tarihleniyor. Manastır, Orta Çağ’daki 3 kültürün eşsiz bir birleşimini temsil ediyor: Bulgar, Bizans, Gürcü. Bachkovo Manastırı, UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesinde bulunuyor.

Philippopolis Piskopos Bazilikası

Philippopolis Antik Şehri’nde bulunan Philippopolis Piskopos Bazilikası (Büyük Bazilika), M.S 4. yüzyıla tarihleniyor. Trakya’nın Roma Eyaleti, Philippopolis Piskopos Bazilikası ve Geç Antik Mozaikler; UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici listesinde bulunuyor.

Açıkçası daha önceki ziyaretimde Bulgaristan’dan ve başkenti Sofya‘dan çok da etkilenmemiştim. Ancak Plovdiv’in gerçekten çok başka türlü bir ruhu var. Sanatı, tarihi, estetiği bir arada bulduğum şehirde komşu ülkenin güzellikleriyle tanışma fırsatını da yakalamış oldum. Bu çok uzun kilometreli otobüs yolculuğu komşunun bu güzel şehrinde beni daha ilk günden kendime getirdi. Bana âdeta gençlik aşısı vurdu. Tahminimin üzerinde beğendiğim Plovdiv özellikle de Eski Şehir bölgesi uzun soluklu Balkan turu için müthiş bir merhaba oldu.

Keşfetmeniz dileğiyle…