Küba – Devrimlerin Ülkesi

Atlas Okyanusu, Karayip Denizi ve Meksika Körfezi’nin girişi ile çevrelenen Küba, Yengeç Dönencesi’nin hemen altında yer alıyor. Gözünüzde Küba denince dört mevsim parlayan güneş, turkuaz rengi deniz, upuzun palmiye ağaçları ve sonsuza uzanan şeker kamışı tarlaları canlanıyor olabilir ama burası aynı zamanda müziğin, renkliliğin ve de devrimlerin ülkesi. Küba bir de tüm Karayip Adaları içinde en çok UNESCO mirasına sahip olan ülke olarak öne çıkıyor.

Küba harita Kaynak:Wikipedia (By Addicted04 – Own work with Natural Earth Data, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17156859)

Adanın kuzeyinde ABD, batısında Meksika ve Bahamalar, güneyinde Cayman Adaları ve Jamaika, güneydoğusunda Haiti ve Dominik Cumhuriyeti var. Karayipler’in ada ülkesi Küba Antiller’de en geniş yüzölçümüne sahip. Burası 110.860 km²’de 3.700+ irili ufaklı adadan oluşan bir archipelago (takımadalar, adalar grubu). Aynı zamanda da dünyanın en güzel dalış noktalarına ev sahipliği yapıyor.

Küba harita Kaynak:Wikipedia (By OCHA, CC BY 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=32235511)

Kübalılar genel olarak çok canlı ve sevecen insanlar. Evlerinin kapıları misafirlere hep açık. Bir kadeh rom veya sıcak bir kahve hep ikram edilmeyi bekliyor.

Küba’da insanlar çok güler yüzlü

Küba’da esas olan halka ve devletçiliğe dayalı bir yönetim olduğundan her şey devlete ait. Taksiler, lokantalar, kafeler, oteller, herşey devlet nezdinde çalışıyor.

Küba halkı yıllarca uygulanan ABD ambargosundan dolayı ekonomik sıkıntı çekmiş ama eğitim, sağlık hizmetlerini bedava alıyorlar. Halkın neredeyse tamamı okur yazar.

Küba’da puro ve rom üretimi yapılıyor. Puro devlet tarafından üretildiğinden her yerde fiyatı aynı ve oldukça pahalı. Sokaklarda satılan purolar ise ev koşullarında yapılmış sahte purolar. Puroda fiyat boyutuna, markasına ve sayısına göre değişiyor. Şekerkamışı suyunun damıtılmasıyla üretilen rom yerli hak tarafından genelde sek olarak içiliyor. Yapılan tüm kokteyllerde rom kullanılıyor. Rom Küba’da Ron olarak biliniyor. Fiyatı üretim yılına göre değişiyor.

Koronavirüs tedavisinde etkili olduğu söylenen Interferon Alfa 2B ilacını bulan doktor Luis Herrera yeni tip coronavirüs ya da COVİD-19’a ilişkin açıklamalarda bulunduğunda şunları söyledi: Dünya sağlığın bir ticari mal değil, aksine bir temel hak olduğunu anlama fırsatına sahip. Efsanevi lider Fidel Castro da şu sözleriyle hatırlanıyor: Küba dünyanın hiç bir ülkesine asker göndermez, sadece doktor gönderir! Nitekim COVİD-19 pandemisi sırasında Kübalı doktorlar dünyanın değişik ülkelerine gönderildiler. İşte Küba farkı!

Küba’ya nasıl gidilir?

İstanbul’dan Havana’ya 12,5 saat süren direkt uçuşlar bulunuyor. Ayrıca aktarmalı uçuşlar var.

Ilıman bir tropikal iklime sahip olan adaya her mevsim gidebilirsiniz. Yüksek sezonu ise aralık-mart arası ve temmuz-ağustos ayları. Ada kasırgalardan ve tropik fırtınalardan da nasibini alıyor. Özellikle eylül ve ekim aylarında kasırga raporlarını inceleyip gezinizi ona göre planlamanızı öneririm.

Küba’ya gitmek için vize almak gerekiyor mu?

T.C. hususi, hizmet ve diplomatik pasaport sahipleri Küba’ya vize almadan giriş yapabiliyor. T.C. umuma mahsus (bordo) pasaport sahiplerinin ise Küba’ya seyahatleri öncesinde vize almaları gerekiyor. Ancak Küba’ya girişte bazı görevliler hususi, hizmet ve diplomatik pasaport sahiplerinden bile vize isteyebiliyor çünkü görevlilerin bir bölümü vize uygulamasını bilmiyor. Bu nedenle gitmeden önce Türkiye’deki Küba Büyükelçiliği’nden Türkiye’deki pasaport türleri hakkında bilgi içeren İngilizce ve İspanyolca resmi bir yazı almanızda fayda var.

Bordo pasaport sahibi T.C. vatandaşları Türkiye Küba temsilciliği olan Küba Büyükelçiliği Ankara vize bölümüne veya Küba vize işlemleri üzerine çalışmalar yürüten temsilciliklere gelerek Küba vizesi başvurusunda bulunabiliyor. Ayrıca online vize başvurusu yapabiliyorlar.

Havana’da okuldan çıkan çocuklar

Küba Tarihi

Küba topraklarında ilk insan buluntuları M.Ö 3500 yılına ait. Ülkenin ilk sakinlerini Güney Amerika’dan gelen yerliler oluşturuyor. Adaya M.Ö 1200 yılında Taynolar gelmiş. Ada Ekim 1492 tarihinde (birinci yolculuğunda esnasında) Kristof Kolomb tarafından keşfedilerek İspanyol toprağı olarak ilan edilmiş.

1500’lü yıllarda İspanya adaya işçi ihtiyacını karşılamak için Afrika’nın batı bölgelerinden köleler getirmiş. İspanyol hâkimiyeti 1898 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nin askeri müdahalesi sonucunda bitmiş. Ülke 1902 yılında da ABD’den resmi olarak bağımsızlığını kazanmış.

Havana

1909 yılında Jose Miguel Gomez’in ABD’nin süpervizörlüğündeki seçimlerde başkan olmasının ardından yönetim rüşvet, yolsuzluk ve sosyal adaletsizlik üzerine kurulu bir diktatörlüğe dönüştü. 1933 yılında ABD’nin desteğiyle yapılan bir darbe ile Gerardo Machado devrildi ve Fulgencio Batista uzun yıllar Küba’yı yönetmek üzere başa geçti.

Devrimin 4 atlısı olarak anılan Fidel Castro, kardeşi Raul Castro, Che Guevara ve Camilo önderliğinde gerçekleşen devrimle 1 Ocak 1959’da diktatörlük yönetimine son verildi ve Küba “devrim ülkesi” olarak anılmaya başladı.

Fidel Castro, Osvaldo Dorticós Torrado ve Che Guevera, La Coubre mağdurları için bir anma yürüyüşünde, Havana, 5 Mart 1960 Kaynak:Wikipedia (Bilinmiyor – Museo Che Guevara (Centro de Estudios Che Guevara en La Habana, Cuba)., Kamu Malı, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9988651)

Che Guevera’dan biraz detaylı bahsedeyim. Arjantin doğumlu Che doktor olarak Guatemala’ya gitti. Latin Amerika’daki ekonomik ve sosyal eşitsizlikleri görüp tek çözümün devrim olduğuna karar verdi. Bunun üzerine Küba’daki ABD destekli diktatör Batista’ya başkaldırdı. Sonrasında Kosta Rika’ya sürgüne gönderildi ve 39 yaşındayken Bolivya’da CIA destekli bir operasyonla öldürüldü. Ölümünden 30 yıl sonra kemikleri Castro’nun girişimiyle Bolivya’dan getirildi.

Che Guevara Kaynak:Wikipedia (Alberto Korda – Museo Che Guevara, Havana Cuba, Kamu Malı, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=6816940)

Che Guevera, Küba halkı için ülkenin kurucusu Jose Marti kadar önemli bir kahraman. Diktatör Batista’ya ait olan ve Che tarafından ele geçirilen zırhlı tren ve Che’nin anıt mezarı bugün Küba’nın Santa Clara kentinde yer alıyor.

Che tarafından ele geçirilen zırhlı tren, Santa Clara

Küba gezilecek yerler

Küba gördüğüm ülkeler içinde en güvenli ülke. Her şehirde etrafınızda çok sayıda resmi ve sivil polis var. Halkın ve turistlerin güvenliğine son derece önem veriyorlar. Tüm Karayip adaları için aynı şeyi söyleyemem ama Küba’da emin ellerdesiniz.

Capitol Binası, Havana

Küba çok güvenli bir ülke olduğundan en ufak bir endişe duymadan halkın arasına karışabilirsiniz. Otobüse binecekseniz Viazul otobüslerini deneyin. Araba kiralayacaksanız gönül rahatlığıyla kiralayın. Şoförlü bir eski Amerikan arabası kiralayıp seyahat etmek de bir alternatif olacaktır.

Toronto’da yaşamış olmamın bana en büyük katkısı Küba’ya defalarca gitme şansını yakalamış olmamdır. Gittiğim tüm Karayip adaları içinde de Küba’nın yeri bambaşkadır. Karayip adaları içinde otel kalitesi en düşük ülke Küba olmasına rağmen benim en sevdiğim, en beğendiğim, en etkilendiğim ada hep Küba olmuştur. Ruhu başka, insanı başka, kültürü başkadır Küba’nın…

Havana sokakları

Ülkenin her köşesinde amatör müzik gruplarına rastlıyorsunuz. Uzun bir geçmişe sahip olan Küba müziği hareketli, enerjik, coşkulu eserlerden oluşuyor. Uyarıyorum, gelirken bol bol müzik dinlemeye ve dans etmeye hazır olmalısınız.

Camagüey’de müzik grubu

Küba kültürü İspanyol ve Afrika etkisinin belirgin izlerini taşıyor. ABD ile tarihi bağları dolayısıyla sokaklarda hâlen eski Amerikan arabalarıyla nostaljik geziler yapıyorsunuz. Kuzey Amerika sporları insanlar tarafından ilgi görüyor.

Kübalı teyze

Ülkenin her noktasını karış karış gezmek, neşeli ve eğlenceli Küba halkı ile iç içe olmak insana inanılmaz bir zevk veriyor.

Havana’da Tropicana Show

En sevdiğim şehirleri de sizin için listeledim.

Havana

Havana kendisini İspanyol kolonizasyon döneminden sosyalist devrimine kadar ilk inşa edildiği hâliyle koruyabilmiş bir kent. Müzeleriyle, kolonyal binalarıyla, 1950’li yılların Amerikan Chevrolet arabalarıyla, tiyatro, kabare ve gece kulüpleriyle, renkli gece hayatıyla, eşi benzeri olmayan bir kültürel yapıya sahip. Eski Havana ve Tahkimat (İstihkâm) Sistemi, 1982 yılından beri UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Ayrıca müzik dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil.

Havana

ABD’deki yasaklı zamanlarda Havana, Amerikalı turistler için sevilen bir cazibe merkeziymiş. Her ne kadar gece kulüpleri ve kumarhaneler ABD’deki yasakların kalkmasıyla varlıklarını sürdürebilmişlerse de 1959’daki Küba devriminden sonra kapatılmışlar. Kübalı devrimciler de devrimden sonra 3 Ocak 1959’da burayı ele geçirmişler.

Havana sokakları

Varadero

Varadero 19. yüzyıl sonunda Cardenas ailelerinin yazlık evlerinin bulunduğu zengin bir bölgeymiş. Castro 1959 yılında yönetimi devraldıktan sonra bölge herkese açık hâle gelmiş. 19 km uzunluğundaki Hicacos Yarımadası üzerinde tamamen turistik amaçla oluşturulmuş. Özellikle de Havana’ya yakınlığı nedeniyle deniz-kum-güneş tatili için tercih ediliyor.

Varadero sahilleri

Trinidad

Trinidad orta Küba’nın Sancti Spíritus ilinde bir yerleşim. Trinidad ve los Ingenios Vadisi, 1988 yılından beri UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Şehir ayrıca zanaat ve halk sanatları dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil.

Trinidad 23 Aralık 1514’te Diego Velázquez de Cuéllar tarafından Villa de la Santísima Trinidad adıyla kurulmuş. Haiti’deki şeker üretiminde çalışan köleler isyandan kaçıp buraya yerleşene kadar bölgede ciddi bir yerleşim yokmuş.

Trinidad

1800’lerde kurulan şeker değirmenleri sayesinde Trinidad altın çağını yaşamış, ülkenin şeker üretiminin ⅔’ünü burası karşılamış. İspanyollar’a karşı bağımsızlık savaşı başlayıp üretim merkezleri isyanlarda ateşe verilince 1900’lere gelmeden kentin ışığı sönmüş.

Santa Clara

Santa Clara efsanevi devrimci Che’nin şehri. Diktatör Batista’ya ait olan ve Che tarafından ele geçirilen zırhlı tren ve Che’nin anıt mezarı burada yer alıyor. Che’nin mozolesinin üzerinde Che’nin heykeli, alt kısmındaysa Che Müzesi ve silah arkadaşlarının da yer aldığı mezar odası bulunuyor.

Che’nin Mozolesi, Santa Clara

Santiago de Cuba

Dağlık Santiago de Cuba eyaleti, hem bağımsızlık savaşı hem de 1959 Küba Devrimi sırasında pek çok gerilla çatışmasına sahne oldu. Santiago de Cuba’daki San Pedro de la Roca Kalesi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor. Santiago de Cuba ve Guantánamo’daki İlk Kahve Tarlaları, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Desembarco del Granma Millî Parkı

Desembarco del Granma Millî Parkı adını Fulgencio Batista’yı devirmek amacıyla Fidel Castro, Raúl Castro, Che Guevara ve 26 Temmuz Hareketi’nin diğer 79 üyesini Küba’ya getiren yattan alıyor. Parkın benzersiz bir doğası var. Desembarco del Granma Millî Parkı, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Viñales Vadisi

Viñales Köyü, yanındaki Viñales Vadisi’nde tütün ekiminin genişletilmesinden sonra 1875 yılında kurulmuş. Vadide hâlâ geleneksel tütün ekim yöntemleri uygulanıyor. Viñales Vadisi’nde Küba Bağımsızlık Savaşı ve Küba Devrimi sırasında çeşitli askeri çatışmalar olmuş. Viñales Vadisi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Holguín

Küba dendiğinde deniz-kum-güneş tatili için ilk akla gelen yer Holguín olmayabilir ama ülkenin güneydoğusundaki Holguín, harika herşey dâhil tesislerle dolu bir yer. Buna ilaveten Holguín ve Guantánamo sınırlarında bulunan Alejandro de Humboldt Millî Parkı, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Holguín

Santa Lucia

Santa Lucia tropik adanın otel merkezlerinden biri. Zengin su altı yaşamı nedeniyle dalış meraklılarını kendisine çekiyor. Burası Küba’da köpekbalığı dalışı yapılan tek yer. Dalışlarda carcharinus leucas cinsi köpekbalıklarını ellerinizle besleyebiliyorsunuz!

Bölgenin tam 21 km uzunluğunda bir sahili var. Kıyının denizden 3 km uzağında ise upuzun bir mercan kayalığı uzanıyor. Buranın Avustralya Great Barrier Reef’inden sonra dünyanın en büyük ikinci mercan kayalığı olduğunu söyleyenler bile var. Bu mercan kayalığı Canal Viejo de Bahamas’tan gelen akıntıyı durduruyor. Bu nedenle bölgenin suları sakin. Böyle olunca da burası özellikle çocuklu aileler tarafından tercih ediliyor.

Küba – Santa Lucia

Cienfuegos

Cienfuegos, 1819’da bir İspanyol kolonisi olarak kurulmuş ama ilk olarak Fransız göçmenler buraya yerleşmiş. Şehir, Cienfuegos Körfezi’ndeki konumu nedeniyle şeker kamışı, tütün ve kahve ticaretinde bir ticaret merkezi hâline gelmiş. Cienfuegos Tarihi Şehir Merkezi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Cienfuegos

Camagüey

Camagüey, İspanyollar’ın Küba’da kurduğu ilk 7 yerleşim arasında yer alıyor. Camagüey Tarihi Şehir Merkezi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Cayo Coco

Cayo Coco her şey dâhil tatil yerleriyle tanınan ülkenin merkezinde yer alan bir ada. Burası Ciego de Ávila eyaletinde Jardines del Rey archipelago (takımadalar, adalar grubu) içinde flamingoların ürediği bir doğal rezerv alanında bulunuyor. Sahil boyunca hem flamingolar hem de mangrov bataklıkları göze çarpıyor. Aslında burası çok da Küba’nın hissedilmeyeceği bir yer. Çünkü burası Küba’nın kuzeyinde sadece turistlerin gittiği bir ada. Varadero kadar popüler bir tatil beldesi de değil. Yerli halkın yaşamadığı bu küçük ada sadece herşey dâhil otellere ayrılmış durumda.

Cayo Coco

Cayo Largo

Cayo Largo ana adanın kuzeybatı kesiminin güney kıyısında yer alan bir ada. Ana adada özellikle kasım-nisan ayları arasında hava nispeten serin ve rüzgârlı olduğu için rüzgâr almayan Cayo Largo’yu deniz-kum-güneş tatiliniz için değerlendirmenizi öneririm.

Cayo Largo

Küba benim en sevdiğim ülkelerden biridir. Artık ailem de benimle birlikte Kübasevenler kervanına katıldı. 9 yaşındaki yeğenim Yasemin’im bile her fırsatta Küba tatilini, Havana’yı, piña colada içmeyi (tabii alkolsüzünü) ve salsa yapmayı ne kadar çok özlediğini söylüyor. Bu Küba’nın havasında, suyunda ne var bilmiyorum ama insana bağımlılık yapıyor.