Özbekistan’ın mavi kubbelerle kaplı güzide şehri Semerkant, tarih boyunca İpek Yolu’nun en önemli güzergâhlarından olmuş. Dünyanın en eski medeniyetlerinden biri olarak kabul edilen şehir; sahip olduğu zengin tarihi mirasıyla, güçlü maneviyatıyla, önemli şahsiyetlerinin yetiştiği topraklara ev sahipliği yapmasıyla adını duyuruyor. Semerkant kültürlerin kesişim noktası olarak UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.
Semerkant M.Ö 6. yüzyılda Persler tarafından kurulmuş ve Soğdiana bölgesinin merkezi olmuş. M.Ö 329 yılında Semerkant’ı fetheden Büyük İskender “Duyduğum herşey doğruymuş, tek fark hayal ettiğimden çok güzel olması!” demiş. Büyük İskender buralı Roxana ile evlenmiş ve bir oğulları olmuş.
Şehir daha sonra Müslüman Arap, Moğol hâkimiyetine girmiş. Büyük Timur İmparatorluğu’un kurucusu Emir Timur, Semerkant’ı ele geçirdiği dönemde burayı başkent ilan etmiş, ticaretin merkezi hâline getirmiş. Bu dönem Semerkant’ın altın çağı olarak kabul ediliyor. Emir Timur’un, oğullarının, torunlarının yaptırdığı eserlerle İslam mimarisinin en güzel örneklerini barındıran Semerkant, dünyanın ilim merkezi hâline gelmiş.
Semerkant’ta gezilecek yerler listesi
İçindekiler
Siz de benim gibi Amin Maalouf’un ünlü kitabı Semerkant’ı okuduysanız, kitaba ismini veren şehri merak etmişsinizdir. Emin olun, bu şehrin sokaklarında gezip havasını soluduğunuzda merakınızda ne kadar haklı olduğunuzu anlayacaksınız.
Bir dönem ilim ve sanatın kalbinin attığı Özbekistan‘ın Semerkant şehri, çok sayıda tarihi ve kültürel yapıyı bünyesinde barındırıyor.
Registan Meydanı
Kentin en ikonik yeri olan Registan Meydanı bugünkü şeklini 17. yüzyılda Buhara Hanlığı döneminde almış. Meydanın çevresinde Uluğ Bey, Şir-Dor, Tillâ-Kârî medreseleri yer alıyor. Medreselerin kapılarında eşsiz çiniler ve elle nakşedilmiş Kur’an-ı Kerim’den ayet ve sureler var.
Uluğ Bey Medresesi, Timur İmparatorluğu’nun 4. sultanı Uluğ Bey (Mīrzā Muhammad Tāriq bin Schāhruch Ulugh Beg) tarafından 1417-1420 yılları arasında yaptırılmış. Burası yapıldığı dönemde Orta Asya’nın en prestijli üniversitesiymiş.
Uluğ Bey Medresesi’nin yanında bir de Rasathane var.
Şir-Dor Medresesi (Aslanlı Medrese), 1619-1636 yılları arasında Semerkant-Buhara Hanlığı Hâkimi Yalangtuş Bahadır tarafından yaptırılmış.
Tillâ-Kârî Medresesi (Altın Kaplamalı Medrese), 1647-1659 yılları arasında inşa edilmiş.
Meydanda 2 yılda bir Sharq Taronlari müzik festivali yapılıyor.
Gur-i Emir Külliyesi
Yapının inşası 1399 yılında Timur’un veliaht tayin ettiği torunu Muhammed Sultan Mirza tarafından başlatılmış. Muhammed Sultan Mirza’nın ölümünün ardından Timur tarafından devam ettirilmiş ve 1405 yılında tamamlanmış. Yapı tamamlandıktan kısa bir süre sonra Timur ölünce buraya defnedilmiş. Bu tarihten sonra külliye Gur-i Emir adıyla anılmış. Gur-i Emir Külliyesi’nde medrese, cami, Timur’un, oğullarının, torunlarının, Timur’un hocasının mezarları yer alıyor.
Şah-i Zinde (Yaşayan Şah) Kompleksi
Şah-i Zinde Kompleksi, 11., 14., 19. yüzyıllara tarihlenen dini yapılar ve 11 türbeden oluşuyor. Efsaneye göre Hz. Muhammed’in kuzeni Kusam İbn Abbas, 7. yüzyılda İslam’ı yaymak üzere Araplar’la birlikte Semerkant şehrine gelmiş. Tam namaz kılarken saldırıya uğramış ama buradaki kuyuya inip bugüne kadar yaşamayı başarmış.
Şehirde en çok nereyi sevdiğimi soracak olursanız kesinlikle Şah-i Zinde Kompleksi derim. Elbette ki Registan Meydanı çok özel ama Şah-i Zinde Kompleksi’nin de bambaşka bir enerjisi var. Merdivenleri tırmanıp komplekse ilk girdiğinizde kendinizi dar sokakları olan bir mahallenin içinde geziniyor gibi hissediyorsunuz. Sonra sağınızda ve solunuzda kalan her yapıya hayranlıkla bakıyor, hangisini daha çok beğeneceğinizi şaşırıyorsunuz. Masalsı ve olağanüstü bir yer!
Hazreti Hızır Cami
8. yüzyıla tarihlenen Hazrat Khizr (Hazreti Hızır) Camii, şehirde yapılan ilk cami. Adını peygamber Hazreti Hızır’dan alıyor.
Bibi-Khanum Cami
Bibi Hanım Camii, 1399-1404 yılları arasında Emir Timur emriyle inşa edilmiş.
Bibi Hanım Camii’nin karşısında Bibi Hanım Mozolesi var.
Siyob Dehqon Bozori
Siyob Dehqon Bozori (Siab Çarşısı), kentin en büyük çarşısı. Hem yerel halk hem de yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret ediliyor.
Semerkant Rasathanesi
Semerkant Rasathanesi, astronomi ve matematik alanlarında çok bilgili olan Timur’un torunu Uluğ Bey tarafından 1420’li yıllarda inşa edilmiş. Uluğ Bey bu rasathanede yıldızların ve ayın hareketlerini gözlemlemiş.
İmam Maturidi Türbesi
İslam âleminde önemli yere sahip Maturidi fıkhının kurucusu İmam Maturidi türbesini ziyaret edebilirsiniz.
İmam Buhari Türbesi
Buhara’da doğup Semerkant’ta vefat eden hadis âlimi İmam Buhari türbesini ziyaret edebilirsiniz.
Hoca Daniyar Peygamber Türbesi
Müslümanlar tarafından Hoca Daniyar, Yahudiler tarafından Daniel, Hristiyanlar tarafından Daniil olarak bilinen peygamberin mezarı günümüzde üç dine mensup kişiler tarafından ziyaret ediliyor.
Afrasiab Antik Yerleşimi
Tarihi M.Ö 7-M.Ö 2. yüzyıla tarihlenen Afrasiab, Orta Asya’nın en önemli arkeolojik alanlarından biri. İç şehir bölgesinde cami, 7.-8. yüzyıla tarihlenen saray kalıntıları görülüyor. Afrasiab Müzesi’nde de antik kentteki arkeolojik kalıntılar sergileniyor.
Semerkant şehri; geçmişi günümüze başarıyla taşıyan, kendine has dokusunu korumayı başaran bir yer. Gelip de sevmemek, etkisinde kalmamak mümkün değil…
Keşfetmeniz dileğiyle…
Siz de fikrinizi belirtin