Özbekistan ya da resmî adıyla Özbekistan Cumhuriyeti, 7 bağımsız Türk devletinden biri. Orta Asya’da bulunan ve İpek Yolu’nun durakları arasında olan ülke, Karakalpakistan Cumhuriyeti adında bir özerk cumhuriyete de ev sahipliği yapıyor.

Özbekistan; tarih boyunca Çin, Orta Doğu, Batı bağlantısını sağlayan ve İpek Yolu olarak bilinen ticaret yolunun kalbinde yer alıyor. Bir Özbek atasözü şöyle diyor: Evrende iki büyük yol vardır; gökyüzünde samanyolu, yeryüzünde İpek Yolu.

Özbekistan harita Kaynak:Wikipedia (By Nikki070 – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=73601368)

Ülkenin resmî dilleri Özbekçe, Rusça ve Kara Kalpak Türkçesi.

Özbekistan

Taşkent

Emir Timur (Timurlenk), bu topraklar için çok önemli bir tarihi figür. Dehasına bütün dünyayı hayran bırakan, büyük bir komutan ve devlet adamı olan Timur; daima savaşçı ve sefer adamı olarak biliniyor. Bugünkü Özbekistan topraklarında 1300 yılında kendi adıyla büyük bir imparatorluk kurmuş. 1402 Ankara Savaşı’nda Osmanlı topraklarının bir kısmını imparatorluğuna katmış. Dünya iki hükümdarın sahip olacağı kadar değerli ve büyük değildir. Tanrı nasıl bir ise, sultan da bir tane olmalıdır, sözünü tarihe yazdırmış. İmparatorluğunun sınırları Hindistan’dan Akdeniz’e kadar uzanan Emir Timur, Orta Asya’da birçok medrese ve kütüphane yaptırmış. Özellikle Semerkant’a pek çok sanat eseri yaptırarak burayı örnek ve zengin bir şehir hâline getirmiş.

Orta Asya’da ilk Özbek hâkimiyeti 16. yüzyıl başında, Semerkant’taki son Timur hanedanını yenerek Maveraünnehir’de kendi devletini kuran Muhammed Şeybani Han ile başlamış. Ülke 1867’de Çarlık Rusyası’nın hâkimiyetine girmiş. 1 Kasım 1917’de Bolşevikler, Taşkent’e girip egemenliklerini ilan etmiş ve 1924 yılında da bugünkü ülke topraklarını içine alan Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuş.

Özbekistan

Taşkent

1991 yılında SSCB’nin dağılmasından 1992 yılına kadar para birimi olarak Ruble kullanıldı. 1992-1994 yılları arasında Som Kupon olarak adlandırılan para birimi kullanıldı. O yıllarda yeni yapılanmakta olan bağımsız ekonomi nedeniyle Som Kupon hızla değer kaybetti ve dolaşımdan kaldırılarak yerlerine yeni Som banknotlar (Özbek Somu – UZS) dolaşıma verildi.

Özbekistan - Chimgan Dağları

Taşkent yakınındaki Chimgan Dağları

Özbekistan’a vize almak gerekiyor mu?

Özbekistan, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından 30 gün süreli seyahatlerinde vize istemiyor.

Özbekistan

Taşkent

Özbekistan’a nasıl gidilir?

Türkiye’den Taşkent veya Semerkant’a direkt uçuşlar yaklaşık 5 saat sürüyor.

Eğer Orta Asya turu yapıyorsanız, buraya Orta Asya ülkelerinden karayoluyla gelebilirsiniz. Ben ülkeye Kazakistan’ın Çimkent şehrinden karayoluyla geldim. Kazakistan-Özbekistan sınırı biraz kaotikti. İnsanlar gümrük kontrolünde birbirini itekliyor, sıranın önüne geçiyor, uzun kuyruk da bitmek bilmiyordu. Zaten o kadar çok kapıdan geçtim ki neresi neresiydi diye soracak olsanız ben de ne yaptığımı pek anlamadım. Bu karmaşayı önlemek için bana otobüsle gitmem önerilmişti. Çünkü otobüsler ayrı bir sıraya giriyor ve bu sıra daha kolay ilerliyor. Aklınızda bulunsun.

Özbekistan-Kazakistan sınır kapısı

Özbekistan’da gezilecek yerler listesi

Özbekistan turu yapmak istiyorsanız, organize turlara katılabilir ya da kendiniz bireysel olarak gönül rahatlığıyla ülkeyi keşfe çıkabilirsiniz. Ülkede ulaşım ağı çok gelişmiş olduğu için seyahatinizde sıkıntı çekmeyeceksinizdir. O nedenle kişisel organizasyonlarınızda da içiniz rahat olsun, güzel ve düzenli bir ülkeyle tanışacaksınız!

Eğer bir doğaseverseniz, burada dağlarda yürüyüş yapabilirsiniz. Tanrı Dağları’nın batı bölümü; Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan’dan geçiyor ve UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde bulunuyor.

Turan’ın soğuk kış çölleri; Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan’dan geçiyor. Bu çöl, sert karasal iklime sahip Orta Asya çöllerinin ekosistemlerini temsil ediyor. Turan’ın soğuk kış çölleri, UNESCO Dünya Doğa Mirası listesinde yer alıyor.

Özbekistan

Taşkent

Özbekistan turu yaparken mutlaka Özbekistan mutfağı lezzetlerinin de tadına bakacaksınız. Benim en favori yemeğim olan Özbek pilavı, M.Ö 4. yüzyıldan beri yapılıyor. Pilavın tarifi ünlü filozof ve tıp bilgini İbn-i Sina’nın kitaplarına bile girmiş. Her yöreye göre farklı şekillerde yapılabilen pilavın 100’den fazla çeşidi var. Değişmeyen tek şeyse bol yağlı, bol etli, bol sebzeli oluşu. Ben bu yemeği tek pirinç tanesi kalmayana kadar yedim. Sizi bilmem.

Taşkent’te Besh Qozon’da Özbek pilavı yedim

Buradayken mutlaka UNESCO Somut Olmayan Miras listesinde yer alan Harezm (Khorazm) dansı Lazgi izleyin. Harezm dansı Lazgi hareketleri, çevredeki doğanın seslerini ve olaylarını, sevgi ve mutluluk duygularını yansıtarak insan yaratıcılığını özetliyor. Başlangıçta Harezm Bölgesi ile ilişkilendirilen Harezm dansı Lazgi, daha sonra tüm Özbekistan’da yaygınlaşarak ünlendi.

Özbekistan

Harezm (Khorazm) dansı Lazgi

Taşkent

Ülkenin başkenti ve en büyük şehri olan Taşkent, aynı zamanda ülkenin modern yüzü kabul ediliyor. Geniş yolları, yeşil alanları, park ve bahçeleri, düzenli yerleşimi, düzenli ve sağlam altyapısı ile burası Orta Asya şehir planlamacılığının en önemli örneklerinden birisini sunuyor. Orta Asya’nın ilk metrosuna sahip olan kentte ülkenin etnik mimarisini yakından inceleme fırsatı yakalayabilirsiniz.

Özbekistan

Magic City – Taşkent

Semerkant

Semerkant, tarih boyunca İpek Yolu’nun en önemli güzergâhlarından olmuş. Dünyanın en eski medeniyetlerinden biri olarak kabul edilen şehir; sahip olduğu zengin tarihi mirasıyla, güçlü maneviyatıyla, önemli şahsiyetlerinin yetiştiği topraklara ev sahipliği yapmasıyla adını duyuruyor. Semerkant, kültürlerin kesişim noktası olarak UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Özbekistan

Semerkant

Şehr-i-Sebz (Shakhrisabz)

İpek Yolu üzerindeki Şehr-i-Sebz (Shakhrisabz), Emir Timur’un doğduğu şehir. Semerkant’a 80 km uzaklıkta bulunuyor. Burası Orta Asya’nın en eski şehirlerinden biri. Şehr-i-Sebz Tarihi Şehir Merkezi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Şehr-i-Sebz (Shakhrisabz) Kaynak:Wikipedia (Ljuba brank at Slovence Vikipedi – sl.wikipedia üzerinden Commons’a transfer edildi., GFDL, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36689824)

Buhara

İpek Yolu’nun en önemli şehirlerinden biri olan Buhara, çölün kıyısında bereketli toprakların bulunduğu bir vahada kurulmuş. Buhara, zanaat ve halk sanatları dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil. Buhara Tarihi Şehir Merkezi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Özbekistan

Özbekistan – Buhara Kaynak:Wikipedia (By Adam Jones from Kelowna, BC, Canada – View over the Old City at Sunset – From The Ark (Original Settlement) – Bukhara – Uzbekistan, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24718585)

Khiva (Hive)

Surlarla kaplı Khiva ülkenin en görülmesi gereken şehirleri arasında sayılıyor. Itchan Kala (Hiva şehrinin sur içindeki yerleşimi), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor. Hive 2020 yılında Türk Dünyası Kültür Başkenti seçildi.

Khiva (Hive)

Nukus

Nukus, Karakalpakistan Cumhuriyeti’nin başkenti. Aral Gölü yakınındaki şehrin etrafında Karakum, Kızılkum, Taşlı çöller var. Dünyanın en iyi müzelerinden biri olarak değerlendiren Nukus Museum of Art’ın burada olması da özel bir önem taşıyor.

Özbekistan

Nukus Kaynak:Wikipedia (By Arian Zwegers – Nukus – Khiva, Qyzyl Qala, CC BY 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24488341)

Namangan

Namangan ülkenin ikinci büyük şehri ve Namangan eyaletinin başkenti.

Özbekistan

Havadan Namangan Kaynak:Wikipedia (Andrew Dyubin – http://skyphotos.ru/details.php?image_id=18377, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=25045100)

Özbekistan Mutfağı

Tarım ve hayvancılığın gelişmiş olduğu ülkede et ve süt ürünleri yoğun olarak tüketiliyor. Hamur işi çok yeniyor. Anason, çörek otu ve safran gibi baharatlar sıklıkla kullanılıyor.

Özbekistan deyince hepimizin aklına sanırım ilk olarak Özbek pilavı geliyordur. M.Ö 4. yüzyıldan beri yapılan pilavın tarifi ünlü filozof ve tıp bilgini İbn-i Sina’nın kitaplarına bile girmiş. Bir ahçının usta olarak kabul görmesi için tek bir kazan içinde 1.000 kişiye yetecek kadar pilav yapması gerekiyor.

Her yöreye göre farklı şekillerde yapılabilen pilavın 100’den fazla çeşidi var. Değişmeyen tek şeyse bol yağlı, bol etli, bol sebzeli oluşu. Ülkenin en meşhur yemeği olan Özbek pilavı, kuşkusuz hem Özbekistan mutfağının hem de Orta Asya mutfağının en önemli lezzetleri arasında sayılıyor. Orta Asya mutfağı; Kazakistan, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan yemeklerinden oluşuyor.

Özbek pilavı

Maş horda çorbası ve ayvalı pilav farklı tatlar arayanlar için ideal. Ayrıca Özbek mantısı ve Özbek böreği de ülkede tadına bakmanız gereken yemekler arasında. İçkiler içinde de yerel şarapları ve votka çeşitleri var.

Özbek mantısı

Özbekistan çok hayran olduğum bir ülke. Burası kendine has mimarisiyle, yemyeşil parklarıyla, düzenli metro ağıyla, içinde bulunduğu coğrafi güzelliklerle ziyaretçilerine oldukça farklı şeyler sunuyor. Hem estetik bir şehir görmek hem de doğa tatili yapmak istiyorsanız Özbekistan sıralamanızda önlerde yer almalı…