Konya Mutfağı – Konya Yemekleri

Konya, Selçuklu devletine başkentlik yapması ve de Mevlâna felsefesinin doğduğu yer olması nedeniyle oldukça fazla tarihi ve manevi değere sahip bir şehrimiz. Konya, zengin kültürü sayesinde oldukça özel bir mutfak kültürüne de sahip. Konya Mutfağı, 13. yüzyılda Selçuklu saraylarında gelişmeye başlamış, daha sonra Mevlevî adap ve erkanıyla yoğrularak günümüze kadar ulaşmış. En köklü sivil mutfak olarak kabul ediliyor. Klasik Türk Mutfağı’nın dayandığı ana köklerden birini oluşturuyor ama İstanbul’da imparatorluk ürünleriyle şekillenen Klasik Mutfak’tan ve Anadolu’da bölge ürünleriyle şekillenen Türk Halk Mutfağı’ndan da ayrı tutulması gerekiyor.

Mevlevîlik’te mutfak hem bir aşhane hem de Mevlevîliğe gönül veren kişilerin temel eğitimlerinin yapıldığı yermiş. Mevlâna zamanında bu önemli görevi Âteşbâz-ı Velî unvanını taşıyan Yûsuf b. İzzeddin yerine getiriyormuş. Günümüzde Konya mutfağının en önemli özelliklerinden biri de Mevlevîlik’teki mutfak ritüellerini içeriyor olması.

Mevlâna Müzesi’nde Âteşbâz-ı Velî mumyası

Konya’da yemek kültürü misafire ikram düşüncesinden doğup gelişti ve günümüze kadar geldi. Konya’da düğün yemekleri de oldukça özenle hazırlanıyor, misafire ikramlar yapılıyor. Misafirler “pilava” davet ediliyor. Çok özel misafirler de düğün gününden bir gün önce “tirite” davet ediliyor.

Düğün yemekleri özel bir sırayla sunuluyor. İlk menüde sırasıyla yoğurt çorbası, düğün pilavı, irmik helvası getiriliyor. Bunun ardından ikinci menüde sırasıyla bamya çorbası, düğün pilavı, zerde tatlısı getiriliyor. Misafirler doyduğunu söyleyene kadar da birinci ve ikinci menüler ikram edilmeye devam ediyor.

Konya Mutfağı- Konya Yemekleri

Konya mutfağı; mutfak mimarisi, araç gereçleri, yemek çeşitleri, pişirme yöntemleri, sofra düzenleri, servis usulleri, kış için hazırlanan yiyecekleriyle kendine özgü bir mutfak. Konya yemeklerinde tamamen yöresel ürünler kullanılıyor. UNESCO Dünya Doğa Mirası Geçici listesinde bulunan Tuz Gölü’nden elde edilen tuz, yörede otlayan hayvanlar yemeklere özel bir tat katıyor.

Konya yemekleri tadacaksanız bol et ve bol hamur yemeye hazırlıklı olmalısınız. Konya mutfağı lezzetleri arasında çorbalar (bamya çorbası, arabaşı çorbası, erişte çorbası), et yemekleri (furun kebabı, çebiç, etli ekmek, topalak köfte, düğün pilavı, tirit, ekmek salma), sebze yemekleri (yaprak sarma, patlıcan orta, etli dolma), börekler (saç böreği, su böreği, kıymalı-peynirli börek, saç böreği, yağ somunu), tatlılar (saç arası, irmik helvası, höşmerim, kenevir helvası) sayılabilir.

Bamya Çorbası

Bamya çorbası; çiçek bamya denilen, güneş doğmadan toplanan mini bamya (kurutulmuş) ve etle yapılıyor. Benim ağız tadıma göre bamya çorbasının Konya mutfağının en nadide yemeği olduğunu söyleyebilirim.

Bamya çorbası

Arabaşı Çorbası

Acılı tavuk çorbası olan arabaşı çorbasının en önemli özelliği hamuru. Su ile tuz kaynatılıyor, bulamaç hâlde un ekleniyor, muhallebi hâline gelinceye kadar karıştırılıyor, tepsiye dökülerek dinlenmeye bırakılıyor.

Yayla Çorbası

Konya usulü yayla çorbası; süzme yoğurt, pirinç, et suyu ve nohut ile yapılıyor.

Yayla çorbası

Etli Ekmek

Etli ekmek; hamur, et ve sebzeden oluşuyor. Domates, yeşil biber, soğan, maydanoz, tuzdan oluşan sebze karışımı ile et yoğruluyor. Orijinalinde kuzu eti kullanılıyor ama günümüzde kuzu etinin yanı sıra dana etiyle de yapılıyor. Boyunun en az 90 cm, eninin de 20 cm olması gerekiyor ancak değişik restoranlarda değişik boyutlarda etli ekmekler yapıldığını görüyorsunuz.

Etli ekmek

Düğün Pilavı

Düğün pilavı, adından da anlaşılacağı gibi Konya düğünlerinin vazgeçilmez yemeği. Nohut ve kuş üzümü ile pişirilen pilav, üzerine kavurma et ilave edilerek servis ediliyor.

Düğün pilavı

Furun Kebabı

Furun kebabı, Selçuklu döneminden günümüze gelen bir yemek. Mevsime göre kuzu ve koyun etiyle yapılıyor ama en makbulu için kuzu eti kullanılıyor. Ön kol ve kaburga etleri, taş fırın içinde meşe odunu ateşinde 5-6 saatte pişiriliyor.

Furun Kebabı

Tirit

Konya mutfağı lezzetleri arasında bulunan tirit oldukça özel bir yemek. Bayatlamış tandır ekmeği kare kare kesilip fırında kıtır hâle getiriliyor. Üzerinde yoğurt, tuz ile ovuşturulmuş soğan ekleniyor. En üstüne haşlanmış kuşbaşı et eklenerek afiyetle yeniyor.

Tirit

Ekmek Salma

Ekmek salma genelde kurban bayramlarının vazgeçilmez yemeği. Kavrulmuş etin içine bırakılan tandır ekmeği, etin suyunu çektirilerek lezzetlendiriliyor. Üzerine kavrulan etler serpilerek servis ediliyor.

Ekmek salma

Yaprak Sarma

Konya usulu yaprak sarma; kıyma, pirinç, ince bulgur (düğü), kuru soğan, salça, maydanoz, kırmızı biber, karabiber, tuz, kuru nane karıştırılarak yaprakların sarılması ile yapılıyor. Yanında yoğurtla servis ediliyor.

Yaprak sarma

Küflü Peynir

Konya dışında yeşil peynir olarak bilinen Konya küflü peyniri eskiden keçi derisi tulumuna sarılıp mağaralarda bekletiliyormuş. Günümüzde ise modern ve denetimli tesislerde hazırlanıyor.

Küflü peynir

Yağ Somunu

Konya halkı uzun yıllar boyunca fırından yeni aldıkları sıcak somunların içine tereyağı ve peynir katmış ve yemiş. Ancak Hasan Şendağlı somunların içine başta Konya yeşil peyniri olmak üzere 5 çeşit peynir, isteğe göre pastırma, sucuk, kavurma katarak Konya mutfağı lezzetleri içine yağ somunu eklemeyi başarmış. Klasik yağ somununun içinde sadece küflü peynir oluyor. Atom isterseniz içinde peynir, küflü peynir, pastırma, sucuk, kavurma oluyor.

Yağ somunu

Saç Arası

Saç arası, şuruplu bir tatlı. İki saç arasında pişirildiği için ismi de buradan geliyor. Özel olarak hazırlanan yufkasının içinde ceviz ve kaymak oluyor.

Saç arası

Su Böreği

Su böreği, Konya’nın ziyafet sofralarında çok ikram ediliyor.

İrmik Helvası

Düğün yemeklerinin vazgeçilmez lezzeti olan irmik helvası; irmik, şeker, kaynamış süt, tereyağı ve helva fıstığı (çam fıstığı) ile yapılıyor.

İrmik helvası

Höşmerim

Konya höşmerimi, Ege höşmeriminden oldukça farklı bir lezzet. Kaymak, süt, bal (veya şeker) ve özel unla kavrularak yapılıyor. Un helvasını anımsatıyor ama içine katılan kaymak nedeniyle farklı bir aroması var.

Höşmerim

Kenevir Helvası

Selçuklu mutfağına özgü kenevir helvası; kenevir, fındık, ceviz, badem, pekmez ve leblebi karışımından oluşan bir atıştırmalık.

Kenevir helvası

Konya’da nerede yemek yenir?

Bamya çorbası tatmak için Mevlevi Sofrası, Akyokuş Konya Mutfağı’nı öneririm.

Bu arada hemen bir parantez açıp Mevlevi Sofrası’nın bir özelliğinden bahsedeyim: Türk İslam geleneğine göre ev sahibi, davetine katılan misafirlere hediyeler sunar ve bu hediyelere “diş kirası” denir. “Diş kirası”, ev sahibinin misafirlerine duyduğu şükran ve memnuniyetin bir göstergesidir. İşte Mevlevi Sofrası da misafirlerine bir minyatür kubbe içinde “diş kirası” vererek bu geleneği yaşatmayı hedefliyor.

Mevlevi Sofrası’nda Mevlâna Müzesi manzarasında Konya mutfağı lezzetleri tadabilirsiniz

Et yemekleri için Mevlevi Sofrası, Cemo Etli Ekmek Restoran’da etli ekmek, Mevlevi Sofrası, Ali Baba Fırın Kebap Salonu, Dedeler, Hacı Şükrü’de furun kebabı, Tiritçi Mithat’ta tirit (şiş köfteden kendi icat ettiği tirit yapıyor) tatmanızı öneririm.

Yağ somunu için de tek adres var: Pideci Hasan Şendağlı. Uzunca bir süre sıra beklemeniz gerekiyor ama değiyor.

Yağ somunu yaratıcısı Hasan Şendağlı ile

Konya’ya yolunuz düştüğünde tüm lezzetleri tatmanız dileğiyle… Afiyet olsun…