Kathmandu Vadisi ya da diğer adıyla Tanrı ve Tanrıçalar Vadisi, Nepal turu sırasında gelmeniz gereken en önemli yer sayılabilir. Burası yüzlerce yıllık kültür ve gelenekleri yaşatan anıtlara, Budizm ve Hinduizm’e ait Hac mekânlarına ev sahipliği yapıyor. Kathmandu Vadisi, 12.-18. yüzyıl arasında Malla kralları tarafından yönetilen bağımsız şehir devletleri olan Kāthmāndu, Pātan (Lalitpur), Bhaktapur (Bhādgaon) adlı 3 antik kenti kapsıyor. Kathmandu Vadisi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor. Bu yazımda Kathmandu Vadisi’ni oluşturan antik kentlerden biri olan ve Nepal’e başkentlik yapan Kathmandu hakkında bilgiler vereceğim. Kathmandu şehri film dalında da UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Programına dâhil.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Kathmandu Vadisi 570 km² alana yayılıyor. Kāthmāndu, Pātan (Lalitpur), Bhaktapur (Bhādgaon) antik kentlerini kapsıyor. Deniz seviyesinden 1.400 metre yüksekte bulunuyor. Vadiden Bagmati Nehri geçiyor. Etrafı sıradağla çevrili; Shivapuri (2.732 metre), Phulchowki (2.762 metre), Nagarjun (2.128 metre), Champadevi (2.278 metre), Chandragiri (2.551 metre).

Kathmandu – Durbar Meydanı

Kathmandu; Baghmati ve Vishnumati nehirlerinin birleştiği yerde, deniz seviyesinden 1.324 metre yükseklikte yer alıyor.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Şehir 723 yılında Raja Gunakamadeva tarafından Manju-Patan adıyla kurulmuş. Şimdiki adını Durbar Meydanı’ndaki Kasthamandap Tapınağı’ndan alıyor. Sanskritçe’de Kasth “ahşap”, Mandap “kapalı barınak” anlamına geliyor. Raja Laxmi Narsingh Malla, Maru Sattal olarak da bilinen bu tapınağı M.S 1596’da inşa ettirmiş. Yapının tamamı ahşaptan yapılmış, demir çivi, destek içermiyor. Efsaneye göre bu iki katlı yapıda kullanılan kereste tek bir ağaçtan elde edilmiş.

Bugünkü Kathmandu Vadisi’ni oluşturan bölgede 15. yüzyılda bağımsız şehir krallıkları varmış. Şehir krallıkları arasındaki savaşlar yüzyıllarca sürmüş. Ancak Gurkalar’ın Şah ailesinin üyesi Prithvi Nārāyaṇ Shah, 1769 yılında 3 Malla şehir krallığı olan Kāthmāndu, Pātan (Lalitpur), Bhaktapur’u (Bhādgaon) ele geçirip bir çatı altında Nepal’i kurmuş, başkenti de Kāthmāndu ilan etmiş.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Kathmandu gezilecek yerler

UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Katmandu Vadisi kategorisi içinde 7 farklı anıt bölge var:

  • Kāthmāndu Durbar Meydanı
  • Pātan Durbar Meydanı
  • Bhaktapur Durbar Meydanı
  • 2 Budist stupa (Swayambhunath ve Boudhanath)
  • 2 Hindu tapınağı (Pashupatinath ve Changu Narayan)

Her şeyden önce listedeki 3 kraliyet Durbar Meydanı’nı önce Malla Hanedanlığı, Nepal‘in birleşmesinden sonra da Shah Hanedanlığı ve Rana Hanedanlığı kullanmış. Ayrıca listedeki 2 Budist stupa; Swayambhunath ülkenin en eski, Boudhanath ise ülkenin en büyük Budist stupası olmuş. Benzer şekilde listedeki 2 Hindu tapınağı; Changu Narayan ülkenin en eski, Pashupatinath ise ülkenin en büyük Hindu tapınak kompleksi olmuş.

Swayambhunath Stupa

Kāthmāndu, çoğu 17. yüzyıla tarihlenen çok sayıda Budist ve Hindu tapınağına ev sahipliği yapıyor. Bu yapıların çoğu depremler ve kirlilik nedeniyle hasar görmüş durumda. Durbar Meydanı, Boudhanath Stupa, Kasthamandap Tapınağı, Pashupatinath Tapınağı, Swayambhunath Stupa, Thamel Meydanı şehirde ziyaret edilmesi gereken en önemli yerler arasında bulunuyor.

Swayambhunath Stupa çok fazla maymun yaşadığı için Maymun Tapınağı olarak da anılıyor

Nepal’de neredeyse tüm meydanlara ücretli giriliyor. Alınan ücretle 2015 yılında yaşanan 8,1 Mw şiddetindeki depremde yıkılan ve hasar gören binaların restorasyonu yapılıyor.

Kathmandu’da keşişler

Burada butik otel Hotel Tibet, Lazimpat’da konakladık. Otel oldukça güzel ve ruhu olan bir otel, çok beğendik. Turistik Thamel Meydanı’na 15 dakika yürüme mesafesinde yer alıyor. Ancak tercihiniz şehir hayatının tam içinde olmaksa Thamel’e daha yakın konaklamanızı öneririm.

Durbar Meydanı

Durbar Meydanı (Basantapur Durbar veya Hanuman Dhoka), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Birçok saraya, avluya, tapınağa ev sahipliği yapıyor. 50’nin üzerinde tapınak olduğundan “Tapınaklar Müzesi” olarak da anılıyor. Durbar Meydanı, Licchavi döneminde (M.S 4.-8. yüzyıllar) inşa edilmiş. Kral Pratap Malla da 17. yüzyılda burayı genişletmiş.

Arkadaşım Seran Ergir MacMillan ile Kathmandu Durbar Meydanı’ndayız

Durbar Meydanı iki avluya bölünmüş: Dış avluda Kasthamandap Tapınağı, Kumari Ghar Tapınağı, Shiva-Parvati Tapınağı; iç avluda Hanuman Dhoka ve ana saray bulunuyor.

Gaddi Baithak

Kasthamandap Tapınağı

Şehre adını veren Kasthamandap Tapınağı, Durbar Meydanı’nda bulunuyor. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmiyor ama 7. yüzyılda Lichhavi döneminde inşa edildiği sanılıyor. Tapınağın içinde Gorakshanath’a adanan bir türbe var.

Kathmandu

Kasthamandap Tapınağı

Kumari Ghar

Şimdi sıkı durun! Size Hindu ve Budist inancında kutsal kabul edilen Kumari yani Yaşayan Tanrıça’dan bahsedeceğim! Ve Nepal’in hâlen yaşadığına inanılan tanrıçaya sahip tek ülke olduğunu söyleyeceğim.

Kathmandu

Kumari Ghar

Kumari Ghar, Nepal’in yaşayan en önemli tanrıçası Kumari’ye ev sahipliği yapıyor. Kumari’nin (kelimenin tam anlamıyla “bakire”), Durga’nın bir tezahürü olan Hindu savaşçı tanrıçası Taleju’nun reenkarnasyonu olduğuna inanılıyor. Katmandu, Bakhtapur, Patan, Bungamati şehirleri kendi Kumari’lerini seçiyor. Her gün ziyaretçiler yaşayan bir tanrıçayı görebilmek için Kumari Ghar’ın balkonunun altındaki avluda toplanıyor. İnanışa göre Kumari onu gören kişilere şans getiriyor. Kumari saat 9:00-11:00 arasında yüzünü gösteriyor, yılda sadece birkaç kez dışarı çıkıyor. Patan’da Kumari’nin fotoğrafı çekilebiliyor ama Kathmandu’da Kumari’nin fotoğrafının çekilmesi kesinlikle yasak.

Kumari Ghar – Kumarı iç avludaki bu pencereden çok kısa süreliğine yüzünü gösteriyor

Shiva-Parvati Tapınağı

Shiva-Parvati Tapınağı, Nepal’in ilk kralı Prithvi Narayan Şah’ın oğlu Bahadur Şah tarafından yaptırılmış.

Hanuman Dhoka

Hanuman Dhoka olarak bilinen Kraliyet Sarayı, ilk olarak Licchavi döneminde (M.S 4.-8. yüzyıllar) kurulmuş, 17. yüzyılda Kral Pratap Malla tarafından genişletilmiş.

Tribhuwan Müzesi

Tribhuwan Müzesi’nde Nepal Kralı Tribhuvan Bir Bikram Shah’a ait kişisel eserler sergileniyor.

Tribhuwan Müzesi

Nasal Chowk

Altın Kapıdan geçilerek Hanuman Dhoka Sarayı’nda bulunan 10 avlunun en büyüğü olan Nazal Chowk’a giriliyor. Nasal Chowk, Malla Hanedanlığı döneminde inşa edilmiş, Rana Hanedanlığı döneminden 2001 yılına kadar taç giyme törenleri için kullanılmış.

Taleju Bhawani Tapınağı

Taleju Bhawani Tapınağı, M.S 1549 yılında Kral Mahendra Malla tarafından yaptırılan yapılar arasında en yüksek olanı. Bu tapınak Dashain Festivali sırasında her yıl bir gün halka açık.

Taleju Bhawani Tapınağı

Jagannath Tapınağı

16. yüzyıla tarihlenen Jagannath Tapınağı, Lord Krishna’ya adanan bir tapınak. Lord Krishna’ya adanan diğer tapınaklarda olduğu gibi buranın da çatısında ahşap oymalı erotik figürler görülüyor.

Merkezinde Vişnu’nun 4 tezahürünü temsil eden 4 başlı bir tanrı olan Chaturmukhi Vishnu görülüyor. Bunlar Vasudeva (Krishna), Samkarshana (Balarama), Pradyumna ve Aniruddha’yı içeriyor. Malla Kralı Pratap Malla daha sonra buraya Krishna (Jagannath), Subhadra (Jagannath’ın kız kardeşi) ve Balabhadra (Jagannath’ın erkek kardeşi) figürlerini ekletmiş.

Jagannath Tapınağı

Narsingha Heykeli

Narsingha’nın, insan-aslan avatarında bir iblisin karnını deşen Lord Vishnu olduğuna inanılıyor. Heykel Pratap Malla tarafından 1673 yılında yapılmış.

Swet Bhairav

Swet Bhairav, Shiva’nın avatarı olan Bhairav’ın bir heykeli.

Shisha Baithak

Shisha Baithak’ta Malla Hanedanlığı’nın ve Shah Hanedanlığı’nın resimleri sergileniyor.

Kal Bhairav

Kal Bhairav, Katmandu’daki en büyük 17. yüzyıl taş heykellerinden biri. Yıkıcı tezahüründeki Lord Shiva’nın korkunç yönünü temsil ediyor.

Kathmandu

Durbar Meydanı’ndaki Kal Bhairav Heykeli, yıkıcı tezahüründeki Shiva’yı temsil ediyor. Dolayısıyla onun korkunç ifadesinde ölüm ve yıkım sembolleri görülüyor.

Thamel Meydanı

Thamel Meydanı; Durbar Meydanı’nın hemen kuzeyinde, âdeta labirenti andıran çok sayıda dar sokaktan oluşuyor. Adının meydan olmasına bakmayın; burası daracık, çok sayıda sokaktan oluşan oldukça turistik bir bölge. Eğer hareketli turistik bölgeyi sonuna kadar yaşamak istiyorsanız, bu bölgede konaklamanızı öneririm.

Kathmandu

Thamel Meydanı

Freak Caddesi

Freak Caddesi, 1970’li yılların popüler hippi mekânı.

Pashupatinath Tapınağı

Pashupatinath Tapınağı, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Hinduizm tanrısı Şiva’nın tapınağı olarak kabul ediliyor. Burası Nepal’in en ünlü Hindu ölü yakma alanı. Hindular’ın kutsal kabul ettiği Ganj Nehri’nin bir kolu olan Bagmati Nehri’nin iki yakasında bulunuyor. Ana tapınak kompleksi yalnızca Hindular’a açık. Hindu olmayanlar sadece Bagmati Nehri’nin hemen karşısındaki doğudaki teraslardan gözlem yapabiliyor.

Kathmandu

Pashupatinath Tapınağı

Kathmandu

Pashupatinath Tapınağı

Hindular’ın en ilgi çekici ritüellerinden biri kuşkusuz ki Antyeshti denilen kremasyon törenleri yani ölü yakma törenleridir. Hindular için kutsal olan bu ritüeller, ölünün ruhunun öteki dünyaya iyi uğurlanmasını amaçlar. Bu ritüeller Hindular tarafından pek çok değişik yerde yapılır. İşte Kathmandu’daki Pashupatinath Tapınağı da bunlardan biri. Burası Hindular için bir Hac yeri ve kutsal mekân olmasının yanı sıra turistler için de bir o kadar farklı bir dünya. Burası Katmandu turu yaparken sizi en çok etkileyecek yerlerden biri olacaktır.

Kathmandu

Pashupatinath Tapınağı

Kathmandu

Pashupatinath Tapınağı

Pashupatinath Tapınağı’da her gün saat 18:00’de Tanrı Ganga’ya saygı içeren ve ona ibadet edilen Ganga Aarti Törenleri yapılıyor. Tanrı gün boyunca insanlara ışığını sunduğu için insanlar da güneş batarken Tanrı’ya sevgisini ve bağlılığının ışığını Ganga Aarti Töreni ile sunuyor, teşekkür ediyor ve ölenlerin ruhlarının kabulünü diliyorlar.

Swayambhunath Stupa

Bir Budist anıtı olan Swayambhunath Stupa (Maymun Tapınağı), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Swayambhu “kendi kendine var olan” anlamına geliyor. Kral Vṛsadeva tarafından M.S 460 yılında yaptırılmış, 13. yüzyılda Budizm’in önemli bir merkezi hâline gelmiş. Çok fazla maymun yaşadığı için Maymun Tapınağı olarak da anılıyor.

Swayambhunath Stupa

Stupaya 365 basamakla ulaşılıyor. Tepedeki konumu nedeniyle buradan vadiyi panoramik olarak izleyebiliyorsunuz.

Swayambhunath Stupa’dan Kathmandu manzarası

Boudhanath Stupa

Bir Budist anıtı olan Boudhanath Stupa, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Kuledeki 13 halka, Nirvana’ya ulaşmak için atılması gereken 13 adımı simgeliyor. Geniş yuvarlak bir taban üzerinde piramit şeklinde olan kulenin her yönünde Buda’nın gözleri bulunuyor.

Boudhanath Stupa

Boudhanath Stupa

Düşler Bahçesi (Swapna Bagaicha)

Düşler Bahçesi (Swapna Bagaicha), 1920’lerin başlarında Mareşal Kaiser Sumsher Rana tarafından yapılmış. Yapıldığı dönemin en sofistike bahçelerinden biri olarak kabul ediliyormuş.

Narayanhiti Saray Müzesi

Narayanhiti Saray Müzesi; saray, bahçeler, araçları barındıran garaj içeren etkileyici bir saray kompleksi. 2009 yılında halka açılan saray kompleksinde kralların yaşam tarzı görülüyor.

Narayanhiti Saray Müzesi

Asan

Asan pazar meydanı, önemli bir alışveriş merkezi. Baharat, mutfak eşyaları, sebze meyve, giyi eşyası gibi pek çok şey satılıyor. Tahıl Tanrıçası Annapurna’ya adanan 3 katlı Annapurna Tapınağı burada bulunuyor.

Nepal turu yaptığınızda Kathmandu Vadisi içindeki Kathmandu şehri görmeniz gereken ilk yer olmalı.

Keşfetmeniz dileğiyle…