Kathmandu Gezi Rehberi

Nepal turu yaparken ilk olarak Kathmandu Vadisi ya da diğer adıyla Tanrı ve Tanrıçalar Vadisi’ne gelmenizi öneririm. Neden mi? Çünkü burası yüzlerce yıllık kültür ve gelenekleri yaşatan anıtlara, Budizm ve Hinduizm’e ait Hac mekânlarına ev sahipliği yapıyor. Ayrıca UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Bu nedenle bu yazımda da vadiyi detaylı anlatacağım ve vadiyi oluşturan şehir krallıklarından biri olan ve Nepal’e başkentlik yapan Kathmandu hakkında bilgiler vereceğim. Ayrıca şu önemli bilgiyi de eklemek istiyorum. Zira Kathmandu şehri film kategorisinde de UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı Programı içinde yer alıyor.

Kathmandu – Durbar Meydanı

570 km² alana yayılan Katmandu Vadisi, deniz seviyesinden 1.400 metre yüksekte yer alıyor. Ayrıca vadiden Bagmati Nehri geçiyor. Hele bir de etrafını çeviren heybetli sıradağlar yok mu, işte onlar burayı iyice güzelleştiriyor. Mesela Shivapuri (2.732 metre), Phulchowki (2.762 metre), Nagarjun (2.128 metre), Champadevi (2.278 metre), Chandragiri (2.551 metre) yüksekliğe sahip.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Burası Baghmati ve Vishnumati nehirlerinin birleştiği yerde, deniz seviyesinden 1.324 metre yükseklikte yer alıyor.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Kathmandu Tarihi

Raja Gunakamadeva 723 yılında burayı Manju-Patan adıyla kurmuş. Ancak şehir şimdiki adını Durbar Meydanı’ndaki Kasthamandap Tapınağı’ndan alıyor. Zira Sanskritçe’de Kasth “ahşap”, Mandap “kapalı barınak” demek. Raja Laxmi Narsingh Malla, Maru Sattal olarak da bilinen bu tapınağı M.S 1596’da yapmış. Yapının tamamı ahşaptan. Ayrıca demir çivi, destek içermiyor. Efsaneye göre bu iki katlı yapının kerestesinde tek bir ağaç var.

Bugünkü Kathmandu Vadisi’ni oluşturan bölgede 15. yüzyılda bağımsız şehir krallıkları varmış. Ancak şehir krallıkları arasındaki savaşlar yüzyıllarca sürmüş. Küçücük alanda kıyasıya kavga olmuş. Sonuç olarak Gurkalar’ın Şah ailesinin üyesi Prithvi Nārāyaṇ Shah, 1769 yılında 3 Malla şehir krallığı olan Kāthmāndu, Pātan (Lalitpur), Bhaktapur’u (Bhādgaon) ele geçirmiş. Ondan sonra bir çatı altında Nepal’i kurmuş, başkenti de Kāthmāndu ilan etmiş.

Kathmandu – Durbar Meydanı

Kathmandu’da gezilecek yerler listesi

UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Katmandu Vadisi kategorisi içinde 7 farklı anıt bölge var:

• 3 Meydan (Pātan, Bhaktapur ve Kāthmāndu’nun Durbar Meydanları)
• 2 Budist stupa (Swayambhunath ve Boudhanath)
• 2 Hindu tapınağı (Pashupatinath ve Changu Narayan)

Her şeyden önce listedeki 3 kraliyet Durbar Meydanı’nı önce Malla Hanedanlığı, Nepal‘in birleşmesinden sonra da Shah Hanedanlığı ve Rana Hanedanlığı kullanmış. Ayrıca listedeki 2 Budist stupa; Swayambhunath ülkenin en eski, Boudhanath ise ülkenin en büyük Budist stupası olmuş. Benzer şekilde listedeki 2 Hindu tapınağı; Changu Narayan ülkenin en eski, Pashupatinath ise ülkenin en büyük Hindu tapınak kompleksi olmuş.

Swayambhunath Stupa

Kāthmāndu’daki çoğu Budist ve Hindu tapınak 17. yüzyıla tarihli. Bu yapıların çoğu depremler ve kirlilik nedeniyle hasarlı. Peki şehirde nereleri görmek gerek? Mesela Durbar Meydanı, Boudhanath Stupa, Kasthamandap Tapınağı, Pashupatinath Tapınağı, Swayambhunath Stupa, Thamel Meydanı şehirde ziyaret etmeniz gereken en önemli yerler arasında yer alıyor.

Swayambhunath Stupa çok fazla maymun yaşadığı için Maymun Tapınağı olarak da anılıyor

Nepal’de neredeyse tüm meydanlara giriş ücreti var. Sonuç olarak alınan ücret boşa gitmiyor. 2015 yılında yaşanan 8,1 Mw şiddetindeki depremde yıkılan ve hasar gören binalar, bu katkı sayesinde artık eski görkemine kavuşuyor.

Kathmandu’da keşişler

Burada butik otel Hotel Tibet, Lazimpat’da konakladık. Otel oldukça güzel ve ruhu olan bir otel, çok beğendik. Üstelik turistik Thamel Meydanı’na 15 dakika yürüme mesafesinde yer alıyor. Ancak tercihiniz şehir hayatının tam içinde olmaksa Thamel’e daha yakın konaklamanızı öneririm.

Durbar Meydanı

Hanuman Dhoka (Durbar Meydanı veya Basantapur Durbar), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Çok önemli. Zira birçok saraya, avluya, tapınağa ev sahipliği yapıyor. Meydanda 50’nin üzerinde tapınak olduğundan buraya “Tapınaklar Müzesi” de deniyor. Licchavi dönemine (M.S 4.-8. yüzyıllar) tarihli. Kral Pratap Malla da 17. yüzyılda burayı genişletmiş.

Arkadaşım Seran Ergir MacMillan ile Kathmandu Durbar Meydanı’ndayız

Meydanın iki avlusu var: Dış avluda Kasthamandap Tapınağı, Kumari Ghar Tapınağı, Shiva-Parvati Tapınağı; iç avluda Hanuman Dhoka ve ana saray var.

Gaddi Baithak

Kasthamandap Tapınağı

Şehre adını veren Kasthamandap Tapınağı, Durbar Meydanı’nda yer alıyor. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmiyor. Ancak büyük olasılıkla 7. yüzyılda Lichhavi dönemine tarihli. Tapınağın içinde Gorakshanath’a adanan bir türbe var.

Kasthamandap Tapınağı

Kumari Ghar

Şimdi dikkat! Size Hindu ve Budist inancında kutsal kabul edilen Kumari’den bahsedeceğim. Yani Yaşayan Tanrıça’dan! Ayrıca Nepal’in hâlen yaşadığına inanılan tanrıçaya sahip tek ülke olduğunu söyleyeceğim.

Kumari Ghar, Nepal’in yaşayan en önemli tanrıçası Kumari’ye ev sahipliği yapıyor. Kumari neden mi önemli? Herşeyden önce Kumari’nin (kelimenin tam anlamıyla “bakire”), Durga’nın bir tezahürü olan Hindu savaşçı tanrıçası Taleju’nun reenkarnasyonu olduğu inanışı var.

Katmandu, Bakhtapur, Patan, Bungamati şehirleri kendi Kumari’sini seçiyor. Bir de inanışa göre Kumari onu gören kişilere şans getiriyor. Ancak her şehirde Kumari’ye yaklaşım farklı. Mesela Patan’da Kumari’nin fotoğrafını çekiyorsunuz ama Kathmandu’da Kumari’nin fotoğrafının çekilmesi kesinlikle yasak. Başka bir deyişle eğer Kumari’nin fotoğrafını çekmek istiyorsanız, bunu sadece Patan’da yapıyorsunuz.

Katmandu’daki Kumari saat 9:00-11:00 arasında yüzünü gösteriyor, yılda sadece birkaç kez dışarı çıkıyor.

Shiva-Parvati Tapınağı

Nepal’in ilk kralı Prithvi Narayan Şah’ın oğlu Bahadur Şah, Shiva-Parvati Tapınağı’nı yapmış.

Hanuman Dhoka

Kraliyet Sarayı, ilk olarak Licchavi dönemine (M.S 4.-8. yüzyıllar) tarihli. Ondan sonra 17. yüzyılda Kral Pratap Malla genişletmiş.

Tribhuwan Müzesi

Müzede Nepal Kralı Tribhuvan Bir Bikram Shah’a ait kişisel eserler var.

Nasal Chowk

Altın Kapıdan geçilerek Hanuman Dhoka Sarayı’nda bulunan 10 avlunun en büyüğü olan Nazal Chowk’a giriyorsunuz. Burasu Malla Hanedanlığı dönemine tarihli. Burası oldukça önemli. Zira Rana Hanedanlığı döneminden 2001 yılına kadar taç giyme törenleri burada olmuş.

Taleju Bhawani Tapınağı

M.S 1549 yılında Kral Mahendra Malla’nın yaptığı yapılar arasında en yüksek olan olan tapınak, Dashain Festivali sırasında her yıl bir gün halka açık.

Taleju Bhawani Tapınağı

Jagannath Tapınağı

16. yüzyıla tarihl, Jagannath Tapınağı, Lord Krishna’ya adanmış. Ayrıca Lord Krishna’ya adanan diğer tapınaklarda olduğu gibi buranın da çatısında ahşap oymalı erotik figürler var.

Mesela merkezinde Vişnu’nun 4 tezahürünü temsil eden 4 başlı bir tanrı olan Chaturmukhi Vishnu var. Bunlar da Vasudeva (Krishna), Samkarshana (Balarama), Pradyumna ve Aniruddha. Malla Kralı Pratap Malla daha sonra buraya Krishna (Jagannath), Subhadra (Jagannath’ın kız kardeşi) ve Balabhadra (Jagannath’ın erkek kardeşi) figürlerini ekletmiş.

Jagannath Tapınağı

Narsingha Heykeli

Narsingha’nın, insan-aslan avatarında bir iblisin karnını deşen Lord Vishnu olduğuna dair bir inanış var. Buradaki heykeli de 1673 yılında Pratap Malla yapmış.

Swet Bhairav

Shiva’nın avatarı Bhairav’ın bir heykeli olan Swet Bhairav, dikkat çekici bir heykel.

Shisha Baithak

Burada Malla Hanedanlığı’nın ve Shah Hanedanlığı’nın resimleri var.

Kal Bhairav

Katmandu’daki en büyük 17. yüzyıl taş heykellerinden biri olan Kal Bhairav, yıkıcı tezahüründeki Lord Shiva’nın korkunç yönünü temsil ediyor.

Durbar Meydanı’ndaki Kal Bhairav Heykeli, yıkıcı tezahüründeki Shiva’yı temsil ediyor. Dolayısıyla onun korkunç ifadesinde ölüm ve yıkım sembolleri var.

Thamel Meydanı

Durbar Meydanı’nın hemen kuzeyindeki Thamel Meydanı, âdeta labirenti andıran çok sayıda dar sokaktan oluşuyor. Ancak adının meydan olmasına bakmayın; burası daracık, çok sayıda sokaktan oluşan oldukça turistik bir bölge. Eğer hareketli turistik bölgeyi sonuna kadar yaşamak istiyorsanız, bu bölgede konaklamanızı öneririm.

Thamel Meydanı

Freak Caddesi

Burası 1970’li yılların popüler hippi mekânı.

Pashupatinath Tapınağı

UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri olan Pashupatinath Tapınağı, Hinduizm tanrısı Şiva’nın tapınağı. Burası Nepal’in en ünlü Hindu ölü yakma alanı. Hindular’ın kutsal kabul ettiği Ganj Nehri’nin bir kolu olan Bagmati Nehri’nin iki yakasında yer alıyor. Ancak ana tapınak kompleksi yalnızca Hindular’a açık. Yani Hindu olmayanlar sadece Bagmati Nehri’nin hemen karşısındaki doğudaki teraslardan gözlem yapıyor.

Hindular’ın en ilgi çekici ritüellerinden biri kuşkusuz ki Antyeshti denilen kremasyon törenleri yani ölü yakma törenleridir. Hindular için kutsal olan bu ritüeller, ölünün ruhunun öteki dünyaya iyi uğurlanmasını amaçlar. Bu ritüelleri Hindular pek çok değişik yerde yapar. İşte Kathmandu’daki Pashupatinath Tapınağı da bunlardan biri. Zira burası Hindular için bir Hac yeri ve kutsal mekân olmasının yanı sıra turistler için de bir o kadar farklı bir dünya. Burası Katmandu turu yaparken sizi en çok etkileyecek yerlerden biri olacaktır.

Tapınakta her gün saat 18:00’de Tanrı Ganga’ya saygı içeren ve Hindular’ın ona ibadet ettiği Ganga Aarti Törenleri var. İnanışa göre Tanrı gün boyunca insanlara ışık sunuyor. Bunun için insanlar da güneş batarken Tanrı’ya sevgisini ve bağını Ganga Aarti Töreni ile sunuyor. Bir de teşekkür ediyor ve ölenlerin ruhlarının kabulünü istiyorlar.

Swayambhunath Stupa

Bir Budist anıtı olan Swayambhunath Stupa (Maymun Tapınağı), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Swayambhu “kendi kendine var olan” demek. Kral Vṛsadeva M.S 460 yılında burayı yapmış. Ondan sonra burası 13. yüzyılda Budizm’in önemli bir merkezi olmuş. Ayrıca çok fazla maymun yaşadığı için bir diğer ismi de Maymun Tapınağı.

Swayambhunath Stupa

Stupaya çıkmak için 365 basamak tırmanıyorsunuz. Tepedeki konumu nedeniyle buradan vadiyi panoramik olarak izliyorsunuz.

Swayambhunath Stupa’dan Kathmandu manzarası

Boudhanath Stupa

Bir Budist anıtı olan Boudhanath Stupa, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesindeki Kathmandu Vadisi’nin anıt bölgelerinden biri. Burada kuledeki 13 halka, Nirvana’ya ulaşmak için atılması gereken 13 adımı gösteriyor. Ayrıca geniş yuvarlak bir taban üzerinde piramit şeklinde olan kulenin her yönünde Buda’nın gözleri yer alıyor.

Boudhanath Stupa

Boudhanath Stupa

Düşler Bahçesi (Swapna Bagaicha)

1920’lerin başlarında Mareşal Kaiser Sumsher Rana, 1920’lerin başında Swapna Bagaicha’yı yapmış. Burası o dönemde en sofistike bahçelerden biri olmuş.

Narayanhiti Saray Müzesi

Saray, bahçeler, araçları barındıran garaj içeren Narayanhiti Saray Müzesi, 2009 yılından beri halka açık. Bu saray kompleksinde kralların yaşam tarzını görüyorsunuz.

Narayanhiti Saray Müzesi

Asan

Pazar meydanı, önemli bir alışveriş merkezi. Zira baharat, mutfak eşyaları, sebze meyve, giyi eşyası gibi pek çok şey satılıyor. Ayrıca Tahıl Tanrıçası Annapurna’ya adanan 3 katlı Annapurna Tapınağı da burada bulunuyor.

Nepal turu mu yapıyorsunuz? Herşeyden önce Kathmandu Vadisi’ni ve Kathmandu şehrini ziyaret edin. Böylece ülkenin kültürünü doya doya yaşarsınız.

Keşfetmeniz dileğiyle…