İsrail – Üç Dinin Kutsal Toprakları

İsrail kendini Yahudi olarak nitelendiren bir devlet. İsrail, özellikle de Kudüs şehri, insanlık tarihinin başladığı ve tüm dinlerin kutsal mekânlarının kol kola gezdiği bir yer. 4.000 yıllık tarihinde 19 kez yıkılıp yeniden inşa edilen, kıyametin ve dirilişin kenti Kudüs; aynı zamanda Hz. Muhammed’in ve Hz. İsa’nın göğe yükseldiği yer. Orta Doğu’da, Asya ve Afrika kıtalarının kesişiminde yer alan İsrail, Kızıldeniz kıyısında oluşu nedeniyle de bir dalgıç olarak bende merak uyandırıyor.

1930-1940 yıllarında Nazi Almanyası’nın Yahudiler’e soykırım uygulaması başlatmasıyla birlikte Filistin’e büyük bir Yahudi göçü başlamış. Filistinli Araplar bu göçe karşı çıkmış. İngiltere de Yahudi göçlerinin durdurulmasına karar vermiş. Bunun üzerine askeri Yahudi teşkilatı Hagana, silahlı terör eylemlerine girişmiş. Filistin’e gizli Yahudi göçleri düzenlenmeye devam edilmiş ve 2. Dünya Savaşı’ndan sonra Filistin sorunu son safhasına ulaşmış. İngiltere, ABD’nin de yardımıyla sorunu Birleşmiş Milletler’e götürmüş ve çözüm istemiş. BM, Kasım 1947’de Filistin’in biri Yahudi, diğeri Arap olmak üzere 2 ülke arasında paylaşılmasına karar vermiş. Araplar bu çözümü kabul etmeyince İsrail-Filistin Savaşı başlamış.

14 Mayıs 1948’te İsrail Devleti’nin kuruluşu ilan edildi. 24 saat sonra da Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak orduları, İsrail topraklarına girdi. 1949’da imzalanan ateşkes anlaşmasına göre Celile ve tüm Necef İsrail’e, Yehuda ve Samiriye (Batı Şeria) Ürdün’e, Gazze Mısır’a bırakıldı.

1967’deki Altı Gün Savaşı’yla İsrail, Batı Şeria’yı ele geçirdi. Sonra da Doğu Kudüs ve çevresindeki köyleri Kudüs belediyesi altında birleştirdi. 1980’de yürürlüğe sokulan ve İsrail Meclisi kararı ile Kudüs’ün bir bütün olarak İsrail’in başkenti olduğunu öngören Kudüs Yasası ise Birleşmiş Milletler tarafından tanınmıyor. Kudüs, Filistin Devleti tarafından da başkent olarak kabul ediliyor.

1988 yılında Ürdün, Batı Şeria üzerindeki iddialarından vazgeçti ve tüm haklarını Filistin Kurtuluş Örgütü’ne devretti.

1993 ve 1995 yıllarında Filistin ile İsrail arasında Oslo Anlaşmaları imzalandı. Bu anlaşmalara göre Filistin Kurtuluş Örgütü, Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nin % 22’sinde bir Filistin devletinin kurulması için Filistin topraklarının % 78’inden vazgeçti. Ancak İsrail imzalanan anlaşmalara rağmen işgale devam ediyor. Günümüzde İsrail’in temel kanunları Kudüs’ü İsrail’in “bölünmez başkenti” olarak kabul ediyor. Uluslararası toplum ise bu işgali kabul etmeyip Doğu Kudüs’ü, İsrail işgali altında olan Filistin Devleti’nin sınırı olarak tanımlıyor. İsrail-Filistin gerginliği ise hâlâ devam ediyor.

İsrail nerede? İsrail’e nasıl gidilir?

Bir Orta Doğu ülkesi olan İsrail, Akdeniz’in güneydoğu kıyısında ve Kızıldeniz’in kuzey kıyısında yer alan bir ülke. İsrail’in pek çok şehrine ülkemizden direkt uçuşlar bulunuyor. Direkt uçuşlar 2 saat sürüyor.

İsrail’e vize almak gerekiyor mu?

İsrail’e seyahat edecek olan Umuma Mahsus Pasaport hamili vatandaşlarımız vizeye tabi. Hizmet, Hususi ve Diplomatik pasaport hamilleri 3 aya kadar ziyaretlerinde vizeden muaf.

İsrail’e indiğinizde havalimanında elinize mavi bir kâğıt veriyorlar. Bu kâğıdı ülkeden çıkana kadar saklamanız gerekiyor.

İsrail’i ziyaret edecekseniz İsrailli güvenlik görevlilerinin sorularına sabırla yanıt vermeniz gerektiğini bilmelisiniz. Sorgulama kısmı biraz uzun sürebiliyor. Sakin kalıp sabırlı davranmalısınız. Sorgulama özellikle çıkışta daha uzun sürüyor.

İsrail’de gezilecek yerler listesi

İsrail en çok inanç turizmi ile adını duyuran bir ülke. Bu nedenle de İsrail gezilecek yerler çoğunlukla kutsal mekânlardan oluşuyor. Müslümanlar için Kudüs’teki İslam’ın İlk Kıblesi ve en kutsal sayılan üç Harem-i Şerif’ten birisi kabul edilen Mescid-i Aksâ ve Hz. Muhammed’in Mirac’a yükseldiği yer olan Kubbet’üs-Sahra, Yahudiler için Kudüs’teki Hz. İbrahim’in Tanrı’ya oğlunu kurban etmek üzere çıktığı Tapınak Dağı ve yüzyıllar boyunca devlet kurma hayalini yaşarken çektikleri acıları yansıtan Ağlama Duvarı, Hristiyanlar için Filistin’in Beytüllahim şehrindeki Hz. İsa’nın doğduğu yer olduğuna inanılan mağara ve Kudüs’teki Hz. İsa’nın öldükten sonra göğe yükseldiğine inanılan Sepulchre Kilisesi kutsal. Buralar haricinde tüplü dalış turizmi için Kızıldeniz kıyısındaki Eilat, deniz tatili için Akdeniz kıyısındaki Tel Aviv, Ashkelon, Hayfa, termal turizm için Dead Sea (Lut Gölü) ziyaret ediliyor.

Kudüs

Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları’nın bir platosu üzerine kurulan Kudüs (Yeruşalayim); İbrahimî dinler olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal bir şehir kabul ediliyor. Günümüzde İsrail’in temel kanunları Kudüs’ü İsrail’in “bölünmez başkenti” olarak kabul ediyor. Uluslararası toplum ise son işgali kabul etmeyip Doğu Kudüs’ü, İsrail işgali altında olan Filistin Devleti’nin sınırı olarak tanımlıyor.

Kudüs gerçekten de eşi benzeri olmayan bir şehir. Kilise çanları ezan sesine karışırken bir bakıyorsunuz ki bir köşeden bir haham çıkıyor. Dünyada 3 semavi dini bünyesinde barındıran böylesine önemli bir kent daha yok. Yahudiler’in kutsal mekânı Tapınak Dağı ile Batı Duvarı (Ağlama Duvarı), Hristiyanlar’ın kutsal mekânı Kutsal Sepulchre Kilisesi (Kutsal Kabir-Kutsal Diriliş-Kıyamet Kilisesi), Müslümanlar’ın kutsal mekânı Mescid-i Aksâ tek bir şehirde iç içe geçiyor. Eski Kudüs şehri ve surları, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

İsrail – Kudüs – Kubbet-üs Sahra

Masada Dağı Kalesi

Masada Tepesi; İsrail’in güneydoğusunda, Necef Çölü’nün kenarındaki Ein Gedi ile Sodom arasında yer alıyor, 400 metre yüksekliğiyle Ölü Deniz’i karşısından görüyor. Masada Dağı, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

İsrail – Masada

Efsaneye göre Sicarii isimli aşırı bir grup Yahudi, Roma’ya karşı ayaklanmış. Doğal bir kale şeklinde olan Masada Tepesi, bir yandan Roma zulmünden kaçan bu 967 Yahudi’ye sığınak olmuş, bir yandan da isyancı Yahudiler’in Roma birliklerine karşı tertip ettikleri saldırılar için bir üs vazifesi görmüş.

Masada Tepesi’ne sığınan Yahudiler, 10.000-15.000 gibi ezici bir sayıda Roma askerine yenileceklerini anladıklarında onurlu bir şekilde ölmeye karar vermiş. Ancak Yahudi inancına göre intihar etmek yasak olduğundan içlerinden küçük bir grubun herkesi öldürmesine, sonra da karşılıklı olarak birbirlerini öldürmesine karar vermişler. Bütün eşyalarını yok etmişler ama yiyeceklere dokunmamışlar. Böylelikle ihtiyaçlar yüzünden ölmediklerini yani ölmeyi köleliğe tercih ettiklerini anlatmak istemişler. Roma askerleri Masada’ya girdiklerinde 967 cesetle karşılaşmışlar. İsraillileri’in inanışına göre Masada’nın düşüşü, Büyük İsrail’in kuruluşuna kadar sürecek olan bir sürgün, esaret ve zillet döneminin başlangıcını temsil ediyor.

Masada Tepesi’ne Yılan Yolu (Snake Path) takip edilerek ya da teleferikle çıkılıyor.

Necef Çölü

Necef Çölü’nde başka önemli yerler de var.

Tütsü Rotası – Negev’deki Çöl Şehirleri (Avdat, Haluza, Mamshit, Shivta), UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Ein Avdat Millî Parkı

Arkeolojide yapay höyüklere tell veya tel deniyor. Kuzey Bölgesi ve Negev’deki İncil Telleri: Megiddo, Hazor, Be’er Sheva; UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Lut Gölü (Ölü Deniz)

Doğuda Ürdün, batıda İsrail ve Batı Şeria ile sınırlanan ve deniz seviyesinden 422 m aşağıda bulunan Ölü Deniz (Lut Gölü), dünyanın en alçak noktasında bulunan göl olma özelliği taşıyor. UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alan Ölü Deniz’in suyu o denli tuzlu ki yüzerken batmıyorsunuz.

Lut Gölü (Ölü Deniz)

Tel Aviv

Tel Aviv, 1909 yılında liman kenti Yafa’nın bitişiğinde kurulmuş. Zamanla büyüyerek Yafa’dan ayrılmaya başlamış. Dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden biri kabul edilen Yafa (Tel Aviv-Yafa), artık Tel Aviv şehrinin bir parçası olarak kabul ediliyor. Tel Aviv-Yafa, medya sanatları alanında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil.

İsrail – Tel Aviv-Yafa

Tel Aviv, İsrail’in finans merkezi olarak biliniyor. Tayalet denilen plajlarla dolu muhteşem sahilinde gün batımını izlemek, şehir merkezindeki bar, restoran, kafe, müze, tiyatro, konserlere gidip gece hayatını yaşamak, gezginler için olağanüstü bir deneyim oluyor. Bauhaus tarzında 4.000 civarında yapının bulunduğu Beyaz Kent, 1930’larda Almanya’daki Naziler’in güç kazanmasıyla beraber Filistin İngiliz Mandalığı’na göç eden Alman mimarlar tarafından inşa edilmiş. Tel Aviv Beyaz Şehir-Modern Hareket, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor. Musevi mahallesi olan Neve Tzedek, renkli ve ilginç binalarıyla mutlaka uğranması gereken bir bölge. Neve Tzedek’e yakın olan eski tren istasyonu HaTachana da şık butikleri ve güzel kafeleriyle görülmesi gereken bir yer.

Tel Aviv

Caesarea (Kayserya)

Tel Aviv ve Hayfa’nın tam ortasında yer alan Caesarea (Kayserya), önemli bir Roma şehri.

Caesarea

Hayfa

Hayfa, İsrail’in kuzeyinde, 3 semavi din açısından kutsal olan Kermil (Karmel) Dağı’nın eteklerinde kurulmuş bir kent. İsrail halkı Hayfa’ya Sıkmonah (Karadut) diyor. İbraniler, Romalılar, Araplar, Haçlılar, Osmanlılar tarafından ele geçirilen Hayfa, kutsal kitaplarda adı geçen Kermil Dağı’na ev sahipliği yapıyor. Bu dağda Hz. İlyas’ın yaşadığına inanılan ve Hristiyanlar ve Müslümanlar tarafından kutsal kabul edilen bir mağara var. Hayfa ayrıca Bahâî dininin merkezi sayılıyor. Tek tanrılı bir din olan Bahâîlik, 1844 yılında Bahá’u’lláh (Mirza Hüseyin Ali) tarafından İran’da kurulmuş. Bahâîlik’te tüm dinlerin temelinin bir olduğuna inanılıyor ve aşırı zenginlik ve yoksulluğun mutlaka kaldırılması gerektiği düşünülüyor. Bahâî dininin kurucusu Bahá’u’lláh, 1863 yılında o zamanlar Osmanlı İmparatorluğu topraklarında olan Hayfa şehrinin yanındaki Akka’ya sürgün edilmiş. Sonradan cezası denetim altında olarak kendisine tahsis edilen bir konutta ölene kadar yaşamış. Hayfa ve Batı Celile’deki Bahâî Kutsal Yerleri; UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

İsrail – Bahâî Arşiv Binası, Karmel Dağı, Haifa

Bahâîler tarafından kabul görülen en kutsal alan, Akka’daki Bahá’u’lláh Makamı (Bahá’u’lláh’ın mezarı). İkinci en kutsal alan ise Hayfa’daki Bâb’ın Makamı (Bâb’ın mezarı). Mirza Muhammed Ali (Bâb Mirzâ), Bahâîler’ce Bahá’u’llá’ın müjdecisi ve aynı zamanda Tanrının bir elçisi olarak kabul ediliyor. Bâb’ın Makamı, büyüleyici Bahâî Bahçeleri’nin içinde yer alıyor.

Bâb’ın Makamı

Bahâî Bahçeleri dünyanın en güzel bahçeleri arasında sayılıyor. Bahçeler birbirinden güzel ve bakımlı bitki örtüsüyle göz kamaştırıyor. Bahâîler tarafından kutsal olan 19 sayısı, bahçedeki setlerin düzeninde de görülüyor. Set şeklindeki bahçelerin 9 tanesi üst kısımda, 9 tanesi alt kısımda bulunuyor. Bu iki set grubunun tam ortasında ise 19. ve en görkemli bahçe var, Bâb’ın Makamı da burada yer alıyor.

İsrail – Bahâî Bahçeleri

Tarihi Yahudi kasabası Beit She’arim’in yakınlarında kaya mezarlarından oluşan geniş bir nekropol var. Beit She’arim Nekropolü: Yahudi Yenilenmesinin Dönüm Noktası, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunuyor.

Nahal Me’arot / Wadi el-Mughara (Mağaralar Deresi) Mağaraları (Tabun veya Tanur mağarası “Fırın”, Cemal veya el-Jamal mağarası “Deve”, El Wad veya Nahal mağarası “Akarsu”, Skhul veya Gedi mağarası “Çocuk”), Hayfa yakınlarındaki Karmel sıradağlarında bulunuyor. Mağaralarda homininler ve tarih öncesi insanlar yaşamış. Karmel Dağı’nda İnsan Evrimi Mekanları: Nahal Me’arot / Wadi el-Mughara Mağaraları, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Akka

Bahâîler tarafından kabul görülen en kutsal alan, Akka’daki Bahá’u’lláh Makamı (Bahá’u’lláh’ın mezarı). Osmanlı’nın liman şehri Akka, kutsal ziyaretlerini gerçekleştirmek üzere her yıl pek çok Bahâî tarafından ziyaret ediliyor. Akka Tarihi Şehri, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Akka

Ashkelon

Ashkelon (Aşkelon), Tel Aviv’in 50 km güneyinde, Gazze Şeridi’nin 13 km kuzeyinde bulunuyor.

Ashkelon

Beit Guvrin-Maresha Millî Parkı, Maresha ve Bayt Jibrin tarihi kasabalarının kalıntılarını içeriyor. Milli parkın içindeki mağara ağında mağaraları birbirine bağlayan tüneller, nekropol alanı görülüyor. Mağaralar Bölgesinin Mikrokozmosu Olarak Yahudiye Ovalarındaki Maresha ve Beit Guvrin Mağaraları, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Eilat

Kızıldeniz kıyısındaki ünlü tatil beldesi Eilat (Eylat), tüplü dalış yapanların da gözdesi. Eilat dünyanın kıyı dalışı başkenti sayılıyor çünkü dalış noktalarının çoğuna kıyıdan ulaşılıyor. Burası oldukça iyi korunmuş mercan resiflerine sahip. En popüler dalış noktaları arasında sayılan Abraham (İbrahim) ve Moses (Musa) kayaları, Coral Beach Nature Reserve içinde bulunuyor. Japanese Gardens dalış noktası çok beğeniliyor. Eğer batık dalışı seviyorsanız Satil gemisine kıyı dalışı ile dalınabiliyor. Bu batıkta motor odası ve füze fırlatma alanı görülebiliyor.

Eilat

İsrail dünyanın en ruhani, en özel ve de en çok iç karışıklık yaşayan ülkelerinden biri. Eğer unutamayacağız deneyimler yaşamak istiyorsanız muhakkak gezi listenize almalısınız.

Keşfetmeniz dileğiyle…