Gdansk / Sopot / Gdynia – Üçleme Kentler

Lehçe Trojmiasta yani Üçleme Kentler olarak anılan Gdańsk (Gdansk), Sopot ve Gdynia; Baltık Denizi kıyısında yer alan, Polonya’nın en zengin (ve bence en güzel) kentleri. Zaten bir şehrin silüetine deniz manzarası karışınca, sizce de o şehrin havası bambaşka olmuyor mu?

Pomerania Voyvodalığı’nın merkezi olan Gdansk, tarih sahnelerinde Almanlar ve Polonyalılar arasında birkaç kez el değiştirmiş. 2. Dünya Savaşı’ndan sonra da Polonya’da kalmış. Almanlar ise ancak 1990’da burayı Polonya’nın bir şehri olarak tanımış.

Buranın diğer Polonya kentlerinden bambaşka bir havası var. Tötonik Prusya ve Slavik Polonya etkisini hissettiren şehir, 2. Dünya Savaşı’nda tahrip olmasının üzerine bütünüyle yeniden yapılanmış.

Gdansk

Gelelim yakın tarihe:

1980’li yıllarda SSCB’de başlayan özgürlük rüzgârları Polonya’yı da etkiledi. Gdańsk’taki Lenin Tersaneleri’nde Lech Wałęsa ve bazı işçi liderlerinin işten atılmasını protesto etmek amacıyla grev başlatıldı. Daha sonra grev yayılarak genel greve dönüştü.  Bunun üzerine grev komitesi ile hükümet arasında yapılan anlaşma ile ilk bağımsız sendika olan Solidarność (Dayanışma) kurulmasına izin verildi. Sendika başkanı Lech Wałęsa oldu. Solidarność ile hükümet arasında 1981 yılında ekonomik ve idari reformlar yapılması konusunda bir anlaşma yapıldı. Ancak anlaşma uzun sürmedi. 1981 yılında General Wocjciech Jaruzelski tarafından hükümet darbesi yapıldı, sıkıyönetim ilan edilerek Dayanışma Sendikası yasaklandı. Lech Wałęsa ile sendika yöneticileri tutuklandı.

Lech Wałęsa 1983 yılında Nobel Barış Ödülü kazandı.

Lech Wałęsa Kaynak:Wikipedia (MEDEF – Flickr, CC BY-SA 2.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10010548)

1981 yılı sonrası yapılan bazı reformların başarısız olması üzerine 1988 yılında grevler yeniden başladı. Hükümet Lech Wałęsa ve sendika yöneticileri ile görüşmek zorunda kaldı. Dayanışma Sendikası yeniden yasalaştı. Arkasına  geniş bir muhalefet desteği alan sendika ve Lech Wałęsa, 1989 yılında hükümetle bir dizi görüşme yaparak demokratikleşmenin gerçekleştirilmesini sağladı. 1989 seçimlerinde hükümet özgür seçimlerin yapılmasına izin verdi. Seçimlerde Dayanışma Sendikası büyük başarı elde etti. Lech Wałęsa tarafından desteklenen adayın başkanlığında bir koalisyon hükümeti kuruldu. 1990 yılında da Lech Wałęsa cumhurbaşkanı seçildi.

Gdansk gezilecek yerler

Lehçe Trojmiasta yani Üçleme Kentler olarak anılan Gdańsk (Gdansk), Sopot ve Gdynia’da gezilecek yerlere bir bakalım.

Malbork Kalesi ve Müzesi

21 hektara yayılan alanı ile dünyanın en büyük Gotik kalesi olan Malbork Kalesi’nin aynı zamanda insan eliyle yapılmış en büyük tuğla yapı olduğu söyleniyor. 1.047 km uzunluğu ile Polonya’nın en uzun nehri olan Vistül Nehri’nin en geniş kolu üzerine kurulan şato/kalede birçok ünitenin yanı sıra çok değerli ve gerçek sanat eseri özellikleri sunan kehribar müzesi oldukça ilgi çekiyor. Eski Prusya’nın fethinden sonra Cermen Tarikatı tarafından inşa edilen Malbork Cermen Tarikatı Kalesi, 1977 yılından beri UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Malbork Kalesi ve Müzesi

Prusya’da Haçlı Katolik Alman tarikatı olan Töton Şövalyeleri tarafından Ordensburg kalesi biçimde inşa edilen kale 1406 yılında tamamlanmış. Kaleye Haçlı Orduları ve özellikle Töton Şövalyeleri yerleşmiş. Burada askeri eğitim almışlar.

Malbork Kalesi ve Müzesi

Malbork’u uzun yıllar boyunca yöneten Töton Şövalyeleri o yıllarda Nogat Nehri’nden geçenlerden vergi almaya başlamış. Bu vergiler zamanla çok büyük meblağlara çıkınca halk ve tüccarlar rahatsız olmuş. Töton Şövalyeleri zamanla bu vergiler sebebiyle halk tarafından tehdit edilmiş. Şövalyeler güvenli seyahatler yapabilmek için yakın şehirlere sürekli dev kaleler yapmak zorunda kalmışlar. 1457 yılında ise kaleyi Polonya kralına satıp Malbork’u terk etmişler.

Malbork Kalesi ve Müzesi

Old Town (Tarihi Şehir Merkezi)

Gdansk Old Town (Tarihi Şehir Merkezi) küçük ama bir o kadar da sevimli bir şehir merkezine sahip. Taş döşenmiş yollarda tarihi binaların arasında yürümenin keyfine doyum olmuyor.

Old Town

Długi Targ (Long Market – Uzun Pazar)

Bir zamanlar şehrin ana marketine ev sahipliği yapan Długi Targ (Long Market – Uzun Pazar), şimdi turistlerin akın ettiği bir yer. Eski çağlarda şehre gelen kralların buradan geçmesi nedeniyle Kraliyet Yolu adıyla da bilinen bölgede hediyelik eşya satın alabilir, kafe ve restoranlarda yemek molası verebilirsiniz.

Długi Targ (Long Market – Uzun Pazar)

Yol üzerinde Deniz ve Okyanusların Tanrısı Neptün’ün heykeli yükseliyor. 1606-1613 yılları arasında yapılan bronz heykel, Peter Husen’in eseri. Rivayete göre kentin ünlü likörü Goldwasser’in rengi bu çeşmeye atılan paraların güneş vurduğu zamanki renginden doğmuş.

Długi Targ (Long Market – Uzun Pazar) üzerinde Neptün Heykeli

Neptün Çeşmesi herkesin buluşma noktası. Üzerinde bulunduğu yol da o kadar güzel ki ister istemez hayran kalıyorsunuz.

Długi Targ (Long Market – Uzun Pazar)

Altın Kapı

1618 yılından miras kalan muhteşem Altın Kapı, aynı zamanda şehrin tarihi sınırlarını belirliyor. Johan Voigt imzalı kapıda, Polonya krallarının da olduğu büstler yer alıyor.

Gdansk – Altın Kapı

Yeşil Kapı

1560’larda yapılan Yeşil Kapı, savunma kapısı olarak yapılmış. Burası kralların ikâmet yeri olmuş. Lech Wałęsa’nın çalışma odası bu binadaymış. Günümüzde burada bir sanat galerisi var.

Yeşil Kapı

Gdansk Ulusal Müzesi

Eski bir Fransiskan manastırın içinde açılan Gdansk Ulusal Müzesi’nin modern sanat, antik sanat ve etnografya gibi bölümleri var.

Ulusal Müze Kaynak:Wikipedia (By Origin.: Stako, Correction Szczebrzeszynski – Own work, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11814087)

St. Mary Kilisesi

St. Mary Kilisesi’nin yapımına 1379 yılında başlanmış, 1502 yılında hizmete açılmış. Tuğladan inşa edilen en büyük kilise unvanını elinde bulunduran Gotik tarzın eşsiz örneklerinden biri olan dev kilise, bir Roma Katolik kilisesi. En yüksek noktası da tam 105,5 metre yükseklikte.

St. Mary Kilisesi

ul. Mariacka

ul. Mariacka şehrin en keyifli sokaklarından biri. Kısacık yol üzerinde kendinizden geçecek, satılan kehribar ürünlerden almadan dönemeyeceksiniz.

Gdansk – ul. Mariacka

Westerplatte

Baltık Denizi’ndeki Westerplatte Yarımadası, yakın tarihin en önemli olaylarından birinin başladığı yer. Almanlar denizden gelerek ilk kurşunu bu kıyılardan atmış. Böylece 2. Dünya Savaşı resmen başlamış. Burada 2 kışla, 2 ev ve 25 metre yükseklikteki Westerplatte Anıtı var.

Westerplatte

Westerplatte Anıtı

Gdansk’tan ne alınır?

Buranın yerel ürünleri arasında kehribar ve Goldwasser (içinde altın parçası olan Gdańsk votkası) var.

Sopot

Şimdi sırada Üçleme Kentler’in müzik festivalleriyle ünlü kenti Sopot var. Zengin Avrupalılar’ın denize girmek için geldikleri sayfiye şehri, 512 metrelik ahşap iskelesi ile Avrupa’nın en uzun ahşap iskelesine sahip. Lüks otelleri, SPA’ları, kumarhane ve gece kulüpleriyle, burası Polonya’nın bir numaralı eğlence merkezi.

Sopot

Crooked House yani Eğri Ev ilginç mimarisiyle Sopot’un internet sitelerinde boy göstermesini sağlıyor. Nasıl, azıcık Gaudi esintisi hissettiriyor, değil mi?

Sopot – Crooked House

İlk olarak 13. yüzyılda bir balıkçı köyü olarak kurulan yerleşim 1823’te Napolyon’un ordusunda eski bir doktor olan Jean Georges Haffner’in burada deniz banyosunu popüler hâle getirmesiyle önem kazanmış. Burası günümüzde Baltık tatil merkezleri içinde rakipsiz bir şehir.

Sopot

Gdynia

Gdynia, Üçleme Kentler’de dev kruvaziyerlerin de yanaştığı büyük bir liman. Önceleri küçük bir balıkçı köyü olan yerleşim, 1930’da Tczew’deki Polonya Askeri Deniz Akademisi’nin buraya taşınmasıyla hareketlenmiş. Bugün Akvaryum’u ve adalara giden teknelerin kalkış noktası olmasıyla ilgi çekiyor. Bir de film dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına eklenmesiyle adını duyuruyor.

Gdynia Limanı’ndaki Dar Pomorza adlı yelkenli yüzen bir müze. Bu yelkenli uzun yıllar Askeri Deniz Akademisi’nin eğitim gemisi olmuş. (Kardeşi Dar Mlodziezy 2010 Boylu Soylu Gemiler Yarışı için İstanbul’a geldiğinde 3 gün boyunca Karaköy Rıhtımı’nda ziyaretçi akınına uğramıştı)

Gdynia Limanı’ndaki Dar Pomorza adlı yelkenli

Bana sorarsanız ancak çok fazla boş vaktiniz varsa Gdynia’ya gelmelisiniz. Çünkü Gdańsk ve Sopot o kadar güzel ki oraları gördükten sonra burası sizi görsel olarak pek tatmin etmeyecek.

Gdansk’ta yapmadan dönme!

Madem Baltık kıyılarındayız, tekne turu yapmadan dönülmez! Hele hava da güzelse tadından yenmez.

Polonya turunu organize eden Eurasia Turizm’in sahibi Günnur Diker, rehberimiz Kerem Akan ve bendeniz Küçük Dünya

Polonya’da Üçleme Kentler dendiğinde ülkenin en güzel bölgesinden bahsedildiğini düşünmelisiniz. Gdańsk (Gdansk), Sopot ve Gdynia kesinlikle ülkenin en hoş yerleri.

Keşfetmeniz dileğiyle…