Gaziantep – Gastronomi Başkenti

Tarihte ilk uygarlıkların doğduğu, Mezopotamya ve Akdeniz arasında bulunan Antep, milli mücadeledeki akıllara durgunluk veren savunması ve eşsiz kahramanlığı ile verilen Gazi unvanını hak eden bir şehir. Biz Gaziantep’i bir de eşsiz mutfağı ile tanıyoruz, gastronomi dalında UNESCO yaratıcı şehirler ağına dâhil edildiği için gururlanıyoruz. Bu yazımda gastronomi başkentimiz Gaziantep’i detaylı olarak tanıtacağım.

Eskiden Ayıntap olarak adlandırılan kent; adını tarihin derinliklerinden, sıfatınıysa milli mücadeledeki kahramanlıklarla dolu müdafaasından alıyor. 8 Şubat 1921 tarihinde TBMM’de oy birliğiyle alınan kararla kentin Gazi unvanıyla taçlandırıldığını biliyoruz.

Kurtuluş Camii

Gaziantep’te gezilecek yerler listesi

Gaziantep gezilecek yerler önerileri yapmadan önce bir hatırlatma yapayım: Tarihi çarşılar pazar günü kapalı olduğu için gezinizi ona göre planlayın. Mesela sadece bir hafta sonunuz varsa cumartesi çarşı gezip alışveriş yapabilir, pazar gününü müzelere ayırabilirsiniz.

Zeugma Mozaik Müzesi

2011’de açılan Zeugma Mozaik Müzesi, gerek bina büyüklüğü gerekse sergilenen mozaiklerin kapladığı alan bakımından dünyanın en büyük mozaik müzesi. Mozaiklerin üstün bir sanat zevkini yansıtması, Geç Antik Dönem kiliselerine, Erken Süryani ve Hristiyan ikonografisine ait örnekleri barındırması müzeyi daha da çekici hâle getiriyor. Çağımızın en önemli arkeolojik keşiflerinden olan Zeugma Antik Kenti’nden çıkartılan, toplam olarak 2.500 m²’lik alan kaplayan ve bu dönemde sanatın ulaştığı zirve noktasının örneklerini meydana getiren mozaiklerin haricinde yine Roma dönemine ait heykeller, sütunlar ve çeşmeleri de müzede görebiliyorsunuz.

Zeugma Mozaik Müzesi

Zeugma Mozaik Müzesi

Zeugma’daki mozaikler 13 renk armonisinden oluşuyor. 3 blok olarak inşa edilen müzedeki en önemli eser dünyaca ünlü Çingene Kızı mozaiği. Şunu hemen belirteyim: Gördüğüm en etkileyici müzelerden birisi olan Zeugma Mozaik Müzesi’ni ziyaret etmek için bile Gaziantep’e bir gezi planlayabilirsiniz.

Zeugma Mozaik Müzesi – Çingene kızı mozaiği

Gaziantep Kalesi

Ülkemizde günümüze ulaşan en güzel kale örneklerinden biri olan Gaziantep Kalesi’nin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı tam olarak bilinmiyor. Ancak burada Osmanlı dönemine ait bir hamamla bir cami ortaya çıkarılmış. Kale, Alleben Deresi’nin güney yamacında, yaklaşık 30 metre yükseklikte yer alıyor. Hazır buraya gelmişken Alleben Deresi’nin kenarında yürüyüş de yapmak lazım. Ne de olsa 5 öğün yemeğin hazmı azıcık zor oluyor.

Gaziantep Kalesi

Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması Müzesi

Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması Müzesi, kalenin içinde yer alıyor. Müzeyi gezerken bu vatan uğruna canını feda edenlerin nasıl bir mucize başararak özgürlüğümüzü kazandıklarını hissediyor, onların mirasını gelecek nesillere teslim etmenin ne büyük bir borç olduğunu derinden hissediyorsunuz.

Gaziantep Savunması ve Kahramanlık Panoraması Müzesi

Bakırcılar Çarşısı

Yüzlerce yıllık geçmişe sahip bakır işçiliğinin en güzel örneklerini bulabileceğiniz bu kapalı çarşı, şehrin en eski alışveriş merkezlerinden biri. Kemerli girişlerle sokağa açılan ve düzgün kesilmiş ve sert kalker taşlardan yapılan dükkânlarda el işi bakır eşya, baharat, kutnu kumaşı, yemeni gibi birçok yöresel ürün bulunuyor.

Bakırcılar Çarşısı

Zincirli Bedesten Çarşısı

Bedesten eski zamanlarda kurulan hanlar gibi üstü kapalı yerlerde ince, uzun, alışveriş yapılan çarşılara deniyor. Zincirli Bedesten’i 17. yüzyılda Darendeli Hüseyin Paşa yaptırmış. Burası eskiden Kara Basamak Bedesteni diye bilinirmiş. Bedestende baharat, hediyelik eşya gibi otantik minik şeyler satılıyor. Ayrıca et ve sebze hali olarak da kullanılıyor.

Zincirli Bedesten Çarşısı

Almacı Pazarı

Almacı Pazarı’nda tüm doğallığıyla sizi karşılayan zahirecileri, aktarları, baharatçıları görüyorsunuz. Eliniz boş da dönmüyorsunuz.

Almacı Pazarı

Gaziantep Arkeoloji Müzesi

2005 yılından beri Zeugma Antik Şehri’nde bulunan villalardan çıkartılan mozaikler, rölyefler ve diğer arkeolojik eserler bu müzede sergileniyor. Zeugma Mozaik Müzesi kadar büyük olmasa da bu müze de çok etkileyici.

Gaziantep Arkeoloji Müzesi

Bayazhan Kent Müzesi

Bir tütün tüccarı olan Bayaz Ahmet Efendi tarafından 1909 yılında yaptırılan Bayazhan, müze hâline getirilerek 2009 yılında hizmete açıldı. Müzede kentin tarihi, turistik yerleri, doğal güzellikleri, ekonomisi, el sanatları ve mutfak kültürü tanıtılıyor. Bunun yanı sıra Gaziantep’in yöresel el sanatlarından kutnu, sedef, bakır işlemeciliği gibi sanatların icrası tematik bölümlerde mankenlerce teşhir ediliyor. Müzede ayrıca kardeş şehirler teşhir salonu, sergi mekânları, kentin önemli mimari yapılarının maketleri var.

Bayazhan Kent Müzesi

Emine Göğüş Mutfak Müzesi

Emine Göğüş Mutfak Müzesi, Türkiye’de kurulan ilk mutfak müzesi olma özelliğine sahip. Müzenin bulunduğu Göğüş Konağı 1904 yılında yapılmış. Türkiye’nin ilk Turizm ve Tanıtma Bakanları’ndan olan Ali İhsan Göğüş Bey bu konakta doğmuş. 2008 yılında hizmete açılan ve Gaziantep mutfak kültürünü tanıtmayı amaçlayan müzede mutfakta kullanılan araç ve gereçler teşhir ediliyor, unutulmaya yüz tutmuş yöresel yemekler, görseller hâlinde sergileniyor.

Emine Göğüş Mutfak Müzesi

Hamam Müzesi

Osmanlı hamam mimarisi ve kültürünün en güzel örneklerinden biri olan yapı, Lala Mustafa Paşa tarafından yaptırılan külliyenin hamam bölümü olarak yüzyıllarca hizmet vermiş. Aslına sadık kalınarak teşhir edilen hamamda soğukluk, ılıklık, sıcaklık bölümleri, Haluk Perk koleksiyonundan hamam araç ve gereçleri, hamam âdetleri, balmumu heykeller ve maketlerle canlandırmalar var.

Hamam Müzesi

Şahinbey Millî Mücadele Müzesi

Halk arasında Savaş Müzesi olarak bilinen Şahinbey Millî Mücadele Müzesi, Kurtuluş Savaşı’nda kentin tüm Türkiye’ye gurur veren direnişini destansı bir anlatımla ziyaretçilerle buluşturuyor. Şehrin en etkileyici müzelerinden biri olan Milli Mücadele Müzesi’ni görmeden dönerseniz geziniz eksik kalır. Benden söylemesi.

Şahinbey Milli Mücadele Müzesi

Şehreküstü Konakları

Şehreküstü bölgesinde restorasyon projeleriyle kültür mirasına sahip çıkılmış. Böylelikle bölge önemli bir merkez hâline gelmiş. Buradaki evler ve konaklar, 1900’lü yılların kent mimarisinin önemli özelliklerini içinde barındırıyor. Hem yaşam alanı hem de ailenin ekonomik faaliyetine uygun biçimde tasarlanan evlerde, genellikle zemin katta ocaklık (mutfak) ve depo, üst katlarda ise diğer yaşam mekânları yer alıyor.

Şehreküstü Konakları

Tarihi Bey Mahallesi

Bey Mahallesi, aslen Selanik doğumlu Atatürk’ün, Türkiye’de resmî olarak nüfusa kayıtlı olduğu mahalle. O nedenle de buranın tarihi önemi çok büyük. Mahallede 1500’lü yıllardan kalma müthiş taş evler var. Bu tarihi evler, yazların sıcak geçmesi nedeniyle avlu sistemiyle oluşturulmuş. İki katlı ve avluya dönük olan evlerin odalarıysa sofaya açılıyor. Bu mahallenin en önemli özelliği, hem tarihi dokusunu bozmamış olması hem de 20. yüzyıla kadar Müslümanlar’la Ermeniler’in kapı komşusu olarak yaşamış olması.

Tarihi Bey Mahallesi

Oyun ve Oyuncak Müzesi

Sunay Akın danışmanlığında Avrupa’daki koleksiyonerlerden Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alınan, 1700-1990 yıllarına ait, el ve fabrika yapımı 600’e yakın oyuncak, Oyun ve Oyuncak Müzesi’nde teşhir ediliyor.

Oyun ve Oyuncak Müzesi

Atatürk Anı Müzesi

Tarihi Bey Mahallesi’nde bulunan ve iki binadan oluşan Atatürk Anı Müzesi’nin birinci bölümünde Atatürk’ün konakladığı mekânın bir benzeri ve kullandığı şahsi eşyaların orijinalleri sergileniyor. Ortak avluya bakan ikinci bölümdeyse Atatürk Araştırma Kitaplığı ile Antep Savunması’nın anlatıldığı Sözlü Tarih Araştırma Odası yer alıyor.

Gaziantep Atatürk Anı Müzesi

Zeugma Antik Kenti

Zeugma Antik Kenti, Nizip ilçesinin 10 kilometre doğusunda, tepeler üzerinde kurulmuş bir kent. Büyük İskender’in generallerinden I. Selevkos Nikator, M.Ö 300 yılında Büyük İskender’in Fırat Nehri’ni geçtiği yerde Selevkeia Euphrates ismiyle bir kent kurmuş. Bu kentin karşısına da eşi Apama’nın adıyla ikinci bir kent kurmuş. Bu iki kent birbirine bir köprüyle bağlanmış. M.Ö 31 yılında Roma’ya bağlanan kentlerin ismi geçit-köprü anlamında “Zeugma” olarak değiştirilmiş. Zeugma Antik Kenti, Roma döneminde sanat alanında çok ilerlemiş, özellikle zengin villaları süsleyen mozaik döşemeler dünya örnekleri ile yarışır hâle gelmiş. Zeugma arkeolojik siti, UNESCO Dünya Mirası Geçici listesinde bulunuyor.

Zeugma Antik Kenti Kaynak:Wikipedia (Dosseman – Yükleyenin kendi çalışması, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=78285841)

Gaziantep Otelleri

Gelelim konaklamaya: Şehirde temiz, hesaplı ve merkezi bir yerde kalmak istiyorsanız Ayıntap Hotel’i öneririm. Salih Bey’e benden selam söyleyin, size yardımcı olacaktır.

Gaziantep Mutfağı

2004 yılında dünyada 116 farklı kentin katılımıyla kurulan UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü)’nun Yaratıcı Şehirler Ağı (Creative Cities Network); zanaat & halk sanatları, tasarım, gastronomi, edebiyat, müzik, film ve medya sanatları alanında gerçekleşiyor. Gaziantep de zengin mutfak kültürüyle 2015 yılında UNESCO Yaratıcı Şehirler Ağı’na gastronomi alanında kabul edildi.

Ülkemizde en sevdiğim mutfaklar arasında Hatay mutfağı ve Gaziantep mutfağı başı çeker. Daha önce GAP turu ile geldiğim kente şimdi annem ve kardeşimle birlikte geldim. Ailece güzel bir Gaziantep gastronomi turu yaptık. Belki yemeği biraz fazla kaçırdık ama hepimiz bu geziden çok memnun kaldık.

Gaziantep’e gelmek için en iyi sezon eylül başı ile ortası. Nedenine gelince: Fıstık yeni çıkmış oluyor. Akşamları çay bahçelerinde esen tatlı meltem eşliğinde kırmızı kabuğuyla yeni çıkan fıstıkları yemek ise büyük bir keyif.

Gaziantep’e gelip aç dönmek söz konusu olmadığı gibi bütün rejim listelerini altüst eden bir tempoda yemek yemeyi de göze almak gerekiyor. Dönüşümüzde ailece acil servislik olsak da Gaziantep’i hep güzelliklerle anımsayacağız.