Filistin’in El Halil (Hebron) şehri, Yehuda Dağları’nın üzerinde, deniz seviyesinden 930 m yüksekte yer alıyor. Tarihi Eski Tunç Çağı’na kadar uzanıyor. Ancak savaşlar ve depremler yüzünden defalarca yıkılmış. Şehirdeki en önemli yer, içinde Hz. İbrahim ve ailesinin türbesi bulunan Harem-i İbrahim Camii. Hebron/Al-Khalil eski şehir bölgesi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Souk (çarşı) içinde yerliler

Burası bir çok isimle anılmış; Bu isimler arasında Hebron ve Kiryat Arba (Arba yerleşimi – anlamı 4 tepe veya 4 kabile) var. Hz. İbrahim Al-Khalil buraya gelince Hebron ismi Khalil al-Rahman (veya Al-Khalil) olarak değiştirilmiş.

Şehirde bazı caddeler İsrail tarafından kapatıldı. Kontrol kulesinin arkasında İsrail yerleşimi görülüyor.

Şehir Filistin‘in Batı Şeri bölgesi içinde olmasına rağmen yoğun İsrail kontrolü altında olması ve eski şehrin içindeki İsrail yerleşimleri nedeniyle pek çok yerli nedeniyle terk edildi. İsrail bazı caddeleri kapatarak Filistinliler’in geçişini engelledi. İsrail yerleşimleriyle Eski Şehir bölgesi arasında duvarlar ve tel örgüler var. Burası âdeta bir mini Filistin gibi, İsrail-Filistin gerginliğini yoğun olarak hissetmenizi sağlıyor. Bu nedenle de Batı Şeria’daki İsrail hâkimiyetinin bir “mikrokozmosu” olarak tanımlanıyor.

Çarşının hemen yanında İsrail yerleşimleri var. Orada yaşayan İsrailliler Filistinliler’in üzerine birşeyler attığı için çatılar kapatıldı. Çatıda atılanlar görülüyor.

El Halil’de gezilecek yerler listesi

Burası oldukça muhafazakar bir şehir. Kadınların omuzlarını örtmesi, dizlerini kapatması uygun görülüyor.

Souk (çarşı) içinde bir yerli

Hebron/Al-Khalil Eski Şehir

El Halil, Filistin’in en eski şehirlerinden biri. Eski dokusunu koruyan evleri, labirenti andıran sokakları, çarşısı (souk) ile dikkat çekiyor. Hebron/Al-Khalil eski şehir bölgesi, UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde yer alıyor.

Eski Şehir bölgesinde çoğu esnafın kepenkleri kapalı

Al-Khalil Eski Şehir Müzesi’ndeki fotoğraf sergisi İsrail hâkimiyetini anlatıyor.

Al-Khalil Eski Şehir Müzesi’ndeki fotoğraf sergisi

Şehirde çömlek, zeytin ağacından yapılan hediyelik eşyalar, cam üflemeciliği ile üretilen cam eşyalar, deri ayakkabılar ve çantalar, baharatlar ve kuru meyveler satılıyor. Ancak acı olan şu ki El Halil şehrini çok az sayıda insan ziyaret ediyor. Tarihi çarşı kan ağlıyor, esnafın çoğu kepenk kapatmış durumda. Bu kadar köklü bir şehrin âdeta hayalet şehir hâline dönmüş olduğunu görmekse gerçekten çok üzücü.

El Halil

Cam üflemeciliği

Harem-i İbrahimi

Harem-i İbrahimi; Hz. İbrahim ve eşi Sare, oğlu Hz. İshak ve eşi Rıfka (Rebeka), onun oğlu Hz. Yakup ve onun oğlu Hz. Yusuf’un kabirlerine ev sahipliği yapıyor. Burası şehirdeki en önemli yer.

El Halil

Harem-i İbrahimi

Mescidin olduğu bölgeye İsrail kontrolünden geçilerek giriliyor.

El Halil

Kontrol noktası

Mescidin içine de İsrail kontrolünden geçilerek giriliyor. Girişte İsrail polisi bana Müslüman olup olmadığımı, yanımda silah ya da Filistin bayrağı taşıyıp taşımadığımı sordu. Açıkçası silah ve Filistin bayrağının aynı kefeye konması beni derinden üzdü.

Harem-i İbrahimi mescidinin içine İsrail kontrolünden geçilerek giriliyor

Mescitten çıktıktan sonra fotoğraf çekmek istedim ama mescidin etrafı çitle kaplı olduğu için iyi fotoğraf çekemedim. Sonra bir binanın dışındaki merdivenler gözüme ilişti, oraya tırmanırsam daha iyi kareler çekebileceğimi fark ettim. Binanın dışında İsrailli askerler vardı, sorun çıkmaması için onlardan izin istedim. Bana, anarşist misin, neden merdivenlere çıkacaksın?, diye sordular. Ben de, anarşiste benzer bir tarafım mı var?, dedim. Adamlar bana, ben nereden bilebilirim?, diye cevap verdiler. Bunun üzerine sadece birkaç fotoğraf çekeceğimi söyledim, onlar da izin verdiler.

El Halil

Harem-i İbrahim Camii

El Halil turu yapmak bir mini Filistin turu yapmak gibi… Üzüntü duysanız da yaşanan herşeyi yerinde hissetmenizi sağlıyor…

Çarşının yanına İsrail yerleşimi kurulunca belirli yerler geçişi engellemek için duvarla kapatıldı. O duvarları da graffitiler süslüyor.

Keşfetmeniz dileğiyle…