Belgrad – Yugoslavya Krallığı Mirası

Sırpça’da “Beyaz Şehir” anlamına gelen Belgrad (Sırpça: Beograd), Tuna ve Sava nehirlerinin kesiştiği yerde kurulu bir başkent. Sırbistan’ın uzun tarihi geçmişinde Belgrad M.Ö 4. yüzyılda Keltler’in, M.Ö 3. yüzyılda Romalılar’ın geldiği, 1521’de Osmanlı tarafından ele geçirilen ve 500 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan bir şehir olmuş.

Belgrad nehir turları

Yugoslavya Krallığı’nın başkenti olan Belgrad, 2. Dünya Savaşı’nda Almanlar tarafından işgal edilmiş. Tito yönetimindeki Sovyet ordusu, şehri Alman işgalinden kurtarmış ve böylece iç savaş nedeniyle parçalanan Sırbistan ve Karadağ’dan Sırbistan’ın özerk yönetimli başkenti olarak kalmış.

Eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloşeviç insanlığa karşı işlediği suçlardan dolayı görev başındayken Uluslararası Adalet Divanı’na verilen ilk devlet başkanı olarak tanınıyor. Bosna Savaşı’ndaki kayıpların en önemli sorumlularından olan Slobodan Miloşeviç 2001’de yargıya teslim edildi. Hakkında açılan 66 ayrı dava nedeniyle 2002’de Lahey’deki eski Yugoslavya Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde yargılanmaya başlandı. Miloşeviç hakkında soykırım, soykırıma yardakçılık, cinayet, işkence, siyaset, din ve ırk temelli infaz gibi suçlamalar oldu. Eski Yugoslavya Devlet Başkanı yargı süreci tamamlanmadan 2006 yılında hücresinde hayatını kaybetti.

NATO 1999 yılında Sırplar’ın Müslümanlar’a uyguladığı baskıları durdurabilmek için kenti bombaladı. Bazı binalarda bu mermilerin izlerini görmek ve o günlerin acılarını hissetmek mümkün.

Sırbistan bayrağında Kiril alfabesiyle yazılan 4 S harfi var. Bu S harfleri Sırpça’da S ile başlayan 4 kelimeyi ifade ediyor: Sırplar’ı Sadece Birlik Kurtarır.

Belgrad’da gezilecek yerler listesi

Buraya hem Balkan turu hem de gençlerle yaptığım otobüsle Avrupa turu sırasında geldim. İzlenimlerimi şimdi sizinle paylaşacağım.

Kalemegdan

Şehrin simgesi olan Kalemegdan, Tuna ve Sava nehirlerinin kesiştiği noktada 125 m yükseklikteki tepede yer alıyor. Orijinal kale M.Ö 3. yüzyılda Keltler tarafından yapılmış. Daha sonra defalarca farklı devletler tarafından işgal edilmiş, yıkılmış ve yeniden yapılmış. Bugünkü şeklini ise 18. yüzyılda Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde almış. Günümüzde kalenin yer aldığı meydanda Kalemegdan Parkı da bulunuyor.

Burada hemen Tuna Nehri turlarının, dünyanın en güzel nehir turlarından biri olduğunu da söyleyeyim. İsmini Roma Nehir Tanrısı Danuibius ya da Danube’den alan Danube Nehri (Tuna Nehri), Avrupa’dan 10 ülkeden geçerek dünyada en fazla ülkeden geçen nehir olma konusunda bir rekor kırıyor.

Kalemegdan manzarası

Kanuni Sultan Süleyman 1521’de kenti fethettikten sonra kalenin adını Kale Meydan olarak değiştirmiş ve daha sonra burası Sırpça Kalemegdan olarak anılmaya başlamış.

Kalemegdan

Kentin fethi sırasında şehir yerle bir olduğu için burada yaşayan Hristiyan halk İstanbul’a gönderilmiş. Hristiyan halkın gönderildiği bölge de bugün İstanbul’da bizim Belgrad Ormanı olarak adlandırdığımız bölgenin ta kendisi.

The Pobednik (The Victor – Fransa Şükran Anıtı)

The Pobednik (The Victor – Fransa Şükran Anıtı), Ivan Meştroviç tarafından 1. Dünya Savaşı’nda ölen Fransız askerleri anısına yapılmış. Bu anıtta çıplak bir erkeğin elinde bir kılıç var. Anıt aslında şehir merkezi için planlanmış. Ancak halk karşı çıkınca anıt şehir merkezi yerine Kalemegdan’a konulmuş. 1928’den beri de şehrin önemli sembollerinden biri hâline gelmiş.

The Pobednik

Silahtar Damat Ali Paşa Türbesi

Kalemegdan’ın içinde Petrovaradin Savaşı’nda vefat eden III. Ahmed döneminde sadrazamlık yapan Mora Fatihi Damat Ali Paşa’nın Türbesi var.

Silahtar Damat Ali Paşa Türbesi Kaynak:Wikipedia (By Derzsi Elekes Andor – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=36656444)

Saat Kulesi (Sahat Kula)

Kalemegdan’ın içinde 18. yüzyıl Avusturya eseri Saat Kulesi ve önünde Osmanlı Topu var.

Belgrad – Saat Kulesi (Sahat Kula)

Military Museum (1. ve 2. Dünya Savaşı Açık Hava Müzesi)

Kalemegdan’ın içinde 1. ve 2. Dünya Savaşı’nda kullanılan silahların sergilendiği bir açık hava müzesi var.

Military Museum (1. ve 2. Dünya Savaşı Açık Hava Müzesi)

Sava Kilisesi

Sava Kilisesi, Sırp Ortodoks kilisesinin kurucusu olan Aziz Sava’nın kutsal emanetlerinin Türkler tarafından yakıldığı düşünülen yere inşa edilmiş. Kilise tamamen bitirilmemiş. Sava Kilisesi dünyanın en büyük Ortodoks kilisesi olarak biliniyor.

Belgrad – Sava Kilisesi

Nikola Tesla Müzesi

Bilim insanı Nikola Tesla anısına yapılan müzede Tesla’nın icatlarının deneylerini yapabilirsiniz. Nikola Tesla Sırp kökenli Amerikalı mucit, fizikçi ve elektrofizik uzmanı. “Elektriğin Tanrısı” olarak anılıyor. Aslında dünyadaki bilim ve teknoloji yapısını tam anlamıyla kökünden değiştirebilecek birçok kullanılan ve kullanılmayan deneye/buluşa da imza atmış. Özellikle elektriğin kablosuz taşınabilmesi gibi bir buluşu ve bunu kanıtlaması, onun ne kadar benzersiz bir mucit olduğunu açıklıyor. Elektrik üzerine sayısız deneyler ve buluşlar yapan Tesla’nın Thomas Edison ile arasında amansız bir bilimsel mücadele geçmiş. Rivayete göre Tesla deprem makinesi ve mevsim değiştiren makine bile icat etmiş bir deha. Müzesine gidip icatlarını deneyimlemek ve kişisel eşyalarını görmek de bence çok güzel.

Nikola Tesla Müzesi

Nikola Tesla Müzesi

Narodni Sırbistan Ulusal Müzesi

Narodni Sırbistan Ulusal Müzesi’nde tarih öncesi ve erken Sırbistan sanat ve kültürü eserleri var. Müzenin modern sanat galerisinde ise Picasso, Monet, Van Gogh ve Renoir gibi ünlü ressamlara ait eserler sergileniyor.

Belgrad – Narodni Sırbistan Ulusal Müzesi

Skadarlija (Skadarska) Caddesi

Restoran, kafe, sanat galerileriyle dolu, Arnavut kaldırımlı Skadarlija (Skadarska) Caddesi özellikle geceleri canlı müzik dinlemek için gelinecek yer. Şehrin pek çok yazar, gazeteci, ressam ve sanatçısı burada vakit geçiriyor. Burası kentin bohem bölgesi kabul ediliyor.

Skadarlija (Skadarska) Caddesi

Terazije Caddesi

Burası kentin ana caddesi.

Knez Mihajlova Caddesi

19. yüzyıl mimarisini yansıtan ve pek çok Art Nouveau (Yeni Sanat) binasının olduğu trafiğe kapalı Knez Mihajlova Caddesi benim burada en çok aklımda kalan yerler arasında. Oldukça beğendiğim caddede kafelerde oturup saatler geçirebilirdim ama vakit kısıtlı olduğundan kader utansın demekle yetindim.

Belgrad – Knez Mihajlova Caddesi

Taş Meydan (Tasmajdan)

Savaş zamanlarında askeri depo, sığınak ve tedavi merkezi olarak kullanılan meydan, Taş Meydan (Tasmajdan) ismini eski binalar yapılırken kullanılan taşlar bu bölgeden çıkarıldığı için almış.

Taş Meydan (Tasmajdan)

St Mark’s Kilisesi

1835’te inşa edilen Ortodoks St Mark’s Kilisesi’nin içinde İmparator Duşhan’ın türbesi de var. Taş Meydan’da bulunan kilise 1941 bombardımanında zarar görmüş. 1931-1936 yılları arasında orijinaline sadık kalınarak onarılmış.

St Mark’s Kilisesi

Bayraklı Camii

Kentte ibadete açık tek cami olan Bayraklı Camii 1525 yılında yapılmış.

Bayraklı Camii

Belgrad’ta yapmadan dönme!

Bunları yapmadan Belgrad’dan dönmeyin!

• Hareketli gece hayatına ak

Belgrad deyince ilk aklınıza gelen ekstra hareketli gece hayatı olmalı. Özellikle de gece kulüpleri. Yazlık kulüpler mayıs-ekim ayları arasında Tuna ve Sava nehirlerinde yüzen teknelerde hizmet veriyor. Kasım-nisan ayları arasındaysa bu kulüpler şehir merkezinde kışlık konumlarında oluyorlar.

• Tuna ve Sava nehirlerinin kesişiminde tekne turu yap

Burası 115 savaşa ve 44 kez yıkıma şahit olmuş bir başkent. Ancak günümüze huzur dolu, geniş alana kurulmuş, yemyeşil parklarla gelmiş. İçinize bolca dolduracağınız oksijen ve gözlerinizi bayram ettirecek doğal güzellikler eşliğinde hele bir de Tuna ve Sava nehirlerinin akıntısında gezeceğiniz bir tekne turuna çıkarsanız tadından yenmez.

Belgrad nehir turu

• Merkez Bankası’nda kendi fotoğrafınla paranı bastır

Fotoğrafınızın bulunduğu bir paraya sahip olmak enteresan geliyor mu? O zaman Sırbistan Merkez Bankası’na bir uğrayıp kendinize özel paranızı bastırabilirsiniz.

Sırbistan mutfağı

Sırbistan mutfağı Rus, Avusturya, Osmanlı, Macaristan, Yunanistan mutfağından etkilenmiş.

Sırp yemekleri

• Burek. Sırplar bizim böreğimizi sabah kahvaltısında yoğurtla yiyorlar.
• Cevapcici. Bir köfte çeşidi
• Goulash. Dana etinden yapılan çorba ya da yemek
• Pljeskavica. Domuz etinin kıymasından yapılan hamburger
• Becka snicla. Şinitzel

Sırp içkileri

• Pelinkovaç. Pelinotundan yapılan acı likör
• Rakija. Farklı meyve, bitki, ve şifalı otlarla yapılan geleneksel Sırp rakısı. Rakı çeşitleri arasında erik rakısı çok popüler.

Nedenini bilmiyorum ama ilk ziyaretimde de Belgrad beni çok etkilenmemişti. Şimdi de çok farklı düşünmüyorum. Belki savaşın izlerini görmek beni rahatsız ediyor, belki de insanlarını sıcak bulmadığım için ülkeye ısınamıyorum. Sebebi her ne olursa olsun, bu uzun Avrupa turunda ikinci kez bu şehre geldim, gördüm, bana yetti.