Amritsar Gezi Rehberi

Hindistan’ın Amritsar şehri, Pencap eyaletinin en büyük şehri ve Sihler’in dini merkezi. Sih Gurusu Ram Das Ji burayı 1577 yılında kurmuş. Sihler buradaki Altın Tapınak’a gelip Hac görevlerini yapıyorlar. Altın Tapınak, UNESCO Dünya Mirası Geçici listesinde yer alıyor. Amritsar şehri; Kutsal Şehir, Ambarsar, Sifti Da Ghar, Guru Nagari ve Altın Şehir lakaplarıyla biliniyor. Kutsal bir şehir olduğu için sigara ve içki içmek yasak, sadece vejeteryan yemek yenebiliyor.

Altın Tapınak

Amritsar tarih sahnelerinde adını 1919 yılında Britanyalılar’ın sömürgeleri altındaki Hintliler’e karşı yürüttükleri sistematik katliam olan Amritsar Katliamı ile duyuruyor. Katliamı anlamak için de önce Rowlatt Yasaları’nı anlamak gerek.

Altın Tapınak Kompleksi

Yargıç Sidney Rowlatt başkanlığındaki bir komitenin raporuna dayanan Rowlatt Yasaları, siyasal davalarda yargılanmanın jüri olmadan yapılmasına ve kuşkulu kişilerin yargılanmadan gözaltına alınmasına izin veriyordu. Hintliler 13 Nisan 1919 tarihinde Rowlatt Yasaları’nı ve ulusal liderleri Satya Pal ve Dr Saifuddin Kitchlew’un tutuklanmasını protesto ettiler. Britanyalı Tuğgeneral Reginald Dyer, Gurkha birliklerine dağılmayı reddeden Hintliler’e ateş açılmasını emretti. Bunun sonucunda Jallianwala Bagh’da binlerce Hintli öldürdü. Katliamdan sonra Tuğgeneral Reginald Dyer sıkı yönetim ilan etti ve kendi emrettiği katliamın sorumlularının bulunmasını istedi. Sonra da olay kapatıldı. Bu olay Gandhi’nin Hint milliyetçiliği ve İngiltere’den bağımsızlık davasına tam bağlılığına yol açan bir dönüm noktası oldu.

Hindistan – Bağımsızlık

İçindekiler

1 Hindistan – Bağımsızlık
2 Sihizm (Sikhizm)
3 Khālistān (Khalsa Ülkesi – Saf Ülkesi)
4 Amritsar’da gezilecek yerler listesi

Son İngiliz Genel Valisi Lord Louis Mountbatten, 1946 yılında Birleşik Krallık’ın artık ülkeyi maddi olarak yönetemeyecek hâle geldiğini duyurdu. 15 Ağustos 1947 tarihinde de Hindistan bağımsızlığını kazandı. Aynı gün toprakları Hindistan ve yeni kurulan Pakistan devleti arasında bölündü. (26 Mart 1971 tarihinde de Doğu Pakistan, Bangladeş devleti olarak Pakistan’dan ayrıldı.) Hindistan ve Pakistan’ın bölünmesi sırasında 15 milyon kişi evlerinden oldu, yaklaşık 1 milyon kişi öldü. Hindistan ve Pakistan o günden beri birbirine düşman iki ülke.

Amritsar – Altın Tapınak

Bu bölünmenin en önemli sebebi İngilizler’in sömürge döneminde halkı Müslüman ve Hindu olarak ayrıştırmasıydı. Bağımsızlık hareketinin liderleri Mahatma Gandi ve Pandit Cevahirlal Nehru, tüm inançları kucaklayan birleşik bir Hindistan istedi. Ancak Tüm Hindistan Müslüman Birliği lideri Muhammed Ali Cinnah, bağımsızlık anlaşması çerçevesinde bölünmede ısrar etti. Sonuç olarak Hindular’ın çoğunlukta olduğu orta ve güney kısım Hindistan’da kaldı. Müslümanlar’ın çoğunlukta olduğu kuzeybatı ve kuzeydoğu kesimi yeni kurulan Pakistan’a verildi.

Bölünmeden sonra Hindistan ve Pakistan, Keşmir bölgesinin kontrolü için birkaç kez savaştı. İki ülke hâlen Keşmir’in kendisine ait olduğunu iddia ediyor ve bölgenin farklı yerlerini kontrol altında tutuyor.

Sihizm (Sikhizm)

Amritsar şehri Sihler’in dini merkezi. Sih (Sikh) dini 1469 yılında Guru Nanak Devi Ji tarafından kurulmuş. Hindu ve İslam dininin olumlu yanları alınarak ideal bir din olması hedeflenmiş.

Sihler Hindular’dan farklı olarak kast sistemini kabul etmiyorlar. Hinduizm’deki kast sistemi toplumu 4 sınıfa bölüyor. Herkesin doğduğu andan itibaren toplumdaki yeri ve mesleği içinde bulunduğu kasta göre belirleniyor. Farklı kasttan olanlar birbirleriyle evlenemiyor. Kişilerden içinde bulundukları kastın kurallarına itaat etmesi bekleniyor.

Sihler’in erkeklerinin hepsinin soyadı “aslan” anlamına gelen Singh, kadınlarının hepsinin soyadı Kaur. İnanışları gereği inanılmaz temiz ve hayırseverler. Müslümanlık’tan aldıkları özellikler arasında kutsal kitabın (Guru Granth Sahib) ana figür olması ve baş üstünde taşınması, tapınaklarındaki (gurdwara – gurudwara) şerefeleri ve minareleri, tapınaklarında ilahiler okumaları ve ücretsiz yemek ve tatlı dağıtmaları sayılabilir.

Amritsar

Sihler, Hint dini grupları içinde en kolay tanınan grup. Bunun sebebi de Guru Gobind Singh Ji tarafından belirlenen 5 sembolü taşımak zorunda olmaları. Ancak bu sembolleri sadece vaftiz olan Sihler taşıyor. Bu semboller Kesha; saçları ve vücutlarındaki tüyleri kesmemek, Kangha; ahşap veya fildişi tarak taşımak, Kaccha; özel bir iç çamaşırı giymek, Kara; çelik bilezik takmak ve Kirpan; kılıç (veya kama) taşımak.

Khālistān (Khalsa Ülkesi – Saf Ülkesi)

Radikal ayrılıkçılar 1980’lerin başında Pencap ve Kuzey Hindistan’ın diğer bölgelerinde Khālistān (Khalsa Ülkesi – Saf Ülkesi) adında bağımsız, teokratik bir Sih devleti oluşturmak için kanlı bir kampanyaya öncülük etti. Khalistan Özgürlük Cephesi adında bir örgüt kuruldu. Bu örgüt terör eylemlerine başladı.

Sih teröristler 1984 yılında büyük bir çatışma çıkardı ve sonra Amritsar şehrindeki Altın Tapınak’a sığındı. İndira Priyadarşini Gandhi hükümetinin emriyle Hindistan birlikleri Altın Tapınak’a kanlı bir baskın düzenledi. Bu baskından sonra ayrılıkçı hareketler daha fazla taraftar toplamaya başladı. 5 ay sonra da İndira Gandhi başbakanlık konutunun bahçesinde kişisel koruması olan iki Sih’in açtığı yaylım ateşiyle vurularak öldürüldü.

Gerçek olmayan Khālistān devletinin banknotları basıldı, dış temsilcilikleri açıldı, bölgeye vizeyle girilmeye başlandı. Yıllar süren çatışmaların ardından Khālistān hayali bitti, Pencab bölgesi ve Amritsar din merkezi olma özelliğine yakışan mistik ortamına kavuştu.

Aslında Khālistān’ın kökleri, 1800’lerin sonlarında ve 1900’lerin başlarında Sihler’i ve Hindular’ı bölmeye çalışan Britanya sömürge politikalarında yatıyor. Sihler, İngiliz Raj’ına isyan eden Hindu yöneticilere karşı kullanılmak üzere İngiliz ordusuna alınmış. Aralarında düşmanlık yaratılarak birbirleriyle savaşmaları için her türlü kirli politik oyun oynanmış.

Altın Tapınak

Amritsar’da gezilecek yerler listesi

Şehrin önemli yerleri çoğunlukla Sihler için kutsal olan mekânlardan oluşuyor.

Şehirdeki Maharaja Ranjit Singh heykeli dikkat çekiyor. Sher-e-Punjab veya “Pencap Aslanı” olarak bilinen Ranjit Singh, 19. yüzyılın ilk yarısında kuzeybatı Hindistan’daki Sih İmparatorluğu’nun ilk mihracesiymiş.

Maharaja Ranjit Singh heykeli

Altın Tapınak’ın çok yakınındaki Saragarhi Sarai konaklamak için en iyi tercih. Tek sorun var, yer bulmak çok zor. Eğer rezervasyon yapabilirseniz çok şanslısınız demektir.

Amritsar – Saragarhi Sarai

Altın Tapınak (Sri Harimandir Sahib – Darbār Sahib)

Altın Tapınak, Sihler için en kutsal gurdwara yani tapınak. Tapınak kompleksinin içinde bir saat kulesi, Gurdwara Komitesinin ofisleri, bir müze ve tüm ziyaretçilere tamamen gönüllüler tarafından yapılan langar (ücretsiz vejeteryan yemeği) dağıtılan alandan oluşuyor.

Altın Tapınak

Moğol ve Afgan saldırıları nedeniyle tapınak binası defalarca yeniden inşa edilmiş. Maharaja Ranjit Singh, Sih İmparatorluğu’nu kurduktan sonra 1809’da tapınağı mermer ve bakırla yeniden inşa etmiş, 1830 yılında da yaklaşık 100 kg altın varakla kaplamış. Bu nedenle tapınak Altın Tapınak adını almış.

Tapınağa girerken ayakkabıların ve çorapların çıkarılması ve cinsiyet fark etmeksizin herkesin başını örtmesi gerekiyor. Önce eller, sonra ayaklar yıkandıktan sonra tapınak alanına giriliyor.

Altın Tapınak insan yapımı bir havuzun etrafına inşa edilmiş. Bu havuz 1577 yılına tarihleniyor. 4 girişi var. Bu her inançtan insana kapılarının açık olduğunu betimliyor. Tapınağa merdivenle inilerek giriliyor. Bu da insanın yüksekte olduğunu, ibadet yerinin ise insandan aşağıda olduğunu betimliyor. Tapınağa inerken 24 saat kesintisiz olarak okunan kutsal kitap Sri Granth Sahib’i dinliyorsunuz.

Amritsar – Altın Tapınak Kompleksi

Altın Tapınak

Komplekste Allah’ın hediyesi denilen prashad (avuç içine sığacak kadar tatlı, bu da çoğunlukla irmik helvası oluyor) alabilirsiniz. Langar salonunda tamamen gönüllüler tarafından yapılan ve dağıtılan langar (ücretsiz dağıtılan vejeteryan yemek) yiyebilirsiniz.

Kutsal Havuz’da banyo yapam bir Sih ve arkada Langar Salonu

Langar yedim

Altın iplikle işlenen kutsal kitabı bağış karşılığında sizin adınıza hatim ettirebilirsiniz. Buna akhand paath deniliyor ve 3 gün sürüyor. Sadece 6 yıl kadar sıra beklemeniz gerektiğini bilmelisiniz!

Vaktiniz varsa Altın Tapınak’taki törenleri izleyebilirsiniz. Törenler gün doğumundan önce, gün ortasında, gün batımında ve akşamları yapılıyor. Önemli olaylardan önce veya sonra Allah’ın rızasını almak için 2-3 dakikalık ardas (vaftiz olan bir Sih veya rahip tarafından yapılan dua) yapılıyor. 23:00’te temizlik töreni, 2:00’de süt ile yıkama ve gül suyu ile kokulandırma töreni yapılıyor.

Altın Tapınak

Burası kutsal olduğu için her zaman kalabalık ama hafta sonları ekstra kalabalık oluyor. O nedenle ziyaretinizi mümkünse hafta içi bir gün ve sabah gün doğumundan önce yapmanızı öneririm. Biz hafta içi öğlen saatinde gittiğimizde Altın Tapınak’ın içine girebilmek için 1,5 saat sıra bekledik. Sıra çok sıkışıktı, bir süre sonra beni çok zorladı.

Amritsar – Altın Tapınak’ın içine girebilmek için çok sıra bekleniyor

Tapınağın içinde kutsandıktan sonra üst katına ve teras katına çıkabilirsiniz.

Altın Tapınak’ın giriş kapısı

Altın Tapınak’ın inanılmaz bir enerjisi var. Okunan ilâhileri dinlemek, insanların kutsal havuzda banyo alışını izlemek, inançlarını gözlemlemek, Sihler Hac görevini tamamlarken onlarla aynı ortamda bulunmak unutulmaz bir deneyim. Manevi yönü kuvvetli olan herkes buradan kesinlikle çok fazla etkilenecektir.

Jalianwala Bagh (Şehitler Bahçesi)

13 Nisan 1919 günü Baisakhi festivali sırasında Pencablılar, Jallianwala Bahçeleri’nde barışçıl bir protesto gösterisi için toplandı. İngiliz askerleri halkın üzerine ateş açtı ve 1.200 kişiyi öldürdü. Katliamın yapıldığı yere sonradan bir anıt yapıldı ve yanında sürekli yanan bir ateş var.

Amritsar – Jalianwala Bagh (Şehitler Bahçesi)

Gümüş Tapınak (Durgiana)

Altın Tapınak’ı taklit ederek yapılan Gümüş Tapınak’ta Yıkım Tanrısı Shiva’nın reenkarnasyonlarından biri olan Durga’nın ve diğer tanrıların heykelleri dikkat çekiyor.

Gümüş Tapınak (Durgiana)

Wagah

Amritsar merkeze 20 km uzaklıktaki Wagah Köyü’nde Hindistan-Pakistan arasındaki Wagah-Attari sınır kapısı var. Sınır kapısı 9:00-16:00 saatleri arasında açık ama iki ülke arasındaki düşmanlık nedeniyle çok az sayıda turistin geçişine izin veriliyor. Gümrük işlemleri de inanılmaz uzun sürüyor.

Wagah

1959 yılından beri gün batımı saatlerinde ünlü sınır kapatma törenleri yapılıyor. Sırf bu törenleri izlemek için bile pek çok kişi Hindistan’ın Amritsar şehrine ve Pakistan’ın Lahore şehrine geliyor.