Alaca Höyük Antik Kenti

Hattiler tarihte Anadolu’da medeniyet kurduğu bilinen ilk halk. Hattiler hakkında çok değerli bilgileri Çorum İli’nin Alaca İlçesi’nde yer alan Alaca Höyük Antik Kenti sayesinde öğreniyoruz. Ülkemizin başka hiçbir antik kentinde Hattiler’e ait bu denli sayıda buluntu yok. Hattiler burada yaşamış, eserlerini bırakmış, daha sonra Hattiler’i yıkıp buraya yerleşen Hititler, Alaca Höyük’ü kültür-sanat merkezi hâline getirmiş. Sfenksli kapısı, kral mezarları, poterni (gizli yer altı geçidi), Gölpınar Hitit Barajı ile Alaca Höyük Antik Kenti ülkemizin en değerli antik kentlerinden biri.

Hitit İmparatorluğu’nun yıkılmasından sonra yaklaşık 400 yıl kadar bölgede karanlık çağ hüküm sürmüş. Daha sonra Frigler buraya yerleşip kendi kültür katmanlarını oluşturmuş. Tespit edilen Frig Çağı yerleşimleri ise Hitit yerleşimleri gibi anıtsal değil, daha küçük ölçekli. Buradaki Frig evleri tek katlı dikdörtgen planlı basit yapılardan oluşuyor. Frig dönemi mezarlığı ise bulunmadı.

Höyükte Roma, Bizans ve Selçuklu dönemlerine ait izler de bulundu ama bu dönemlerde yoğun bir yerleşim olduğu düşünülmüyor. Osmanlı Dönemi’nde ise 50-60 evlik bir köy yaşamı olmuş.

Buranın bir özelliği de yapılan kazıların Türk arkeologların ilk yaptığı kazılardan biri olması. Atatürk kendi cebinden 3.000 lira vererek 22 Ağustos 1935’te höyükte kazı çalışmalarını başlatmış. Buluntular çok değerli olduğu için Cumhuriyet Dönemi ilk Türk Kazısı olarak ifade ediliyor.

Alaca Höyük eserleri arkeolojik açıdan Truva hazinelerinden bile daha değerli kabul ediliyor çünkü bu eserlerde yapılan son çalışmalarda eserlerin tek bir metalden yapılmadığı, metal alaşımları olduğu, hatta bazı eserlerin başka bir metalle kaplama yapıldığı anlatılıyor.

Alaca Höyük Antik Kenti nerede? Alaca Höyük Antik Kenti’ne nasıl gidilir?

İçindekiler

1 Alaca Höyük Antik Kenti nerede? Alaca Höyük Antik Kenti’ne nasıl gidilir?
2 Alaca Höyük Antik Kenti’nde gezilecek yerler listesi

Alaca Höyük Antik Kenti, Çorum’un Alaca İlçesi’nde bulunuyor. Çorum’dan Alaca Höyük’e toplu taşıma yok. Özel araçla veya organize turlarla gitmeniz gerekiyor.

Çorum Belediyesi tarafından Türk mutfağı haftası etkinliklerine katılmak üzere Çorum’a davet edildim. Çorum Belediyesi, Çorum İl Kültür Müdürlüğü, değerli influencerlar, şefler, seyahat acenteleriyle birlikte geziler yaptık. Türk mutfağı haftası etkinlikleri kapsamında da grubumuzla Alaca Kaymakamlığı ve Hitit Üniversitesi ev sahipliğinde, Alaca Avni Çelik Meslek Yüksekokulu Aşçılık Bölümü’nde Yöresel Lezzet Yapımı ve yemek organizasyonuna katıldık. Birincilik ödülleri olan öğrencilerin ve öğretmenlerin elleriyle hazırladığı leziz yemekleri yemeğe doyamadık.

Hitit Üniversitesi Alaca Avni Çelik Meslek Yüksekokulu Aşçılık Bölümü’nde Yöresel Lezzet Yapımı ve yemek organizasyonunda Alaca Kaymakamı Hicabi Aytemür, Hitit Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ali Osman Öztürk, Alaca Belediye Başkanı Halil İbrahim Şaltu

Grubumuzla Mahmudiye Köyü’nde Çerkes Lezzetleri yemek organizasyonuna da katıldık. Çorum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ve Mahmudiye Köyü Muhtarlığı ev sahipliğinde gerçekleşen yemekte köydeki kadınlarımızın el emeği ürünlerini afiyetle yedik.

Mahmudiye Köyü’nde köy ekmeği

Alaca Höyük Antik Kenti’nde gezilecek yerler listesi

Antik kentin buluntuları Çorum‘un Alaca İlçesi’ndeki Alacahöyük Müzesi, Alaca Höyük Ören Yeri ve Alaca Höyük Gölpınar Hitit Barajı olarak 3 bölümden oluşuyor.

Hititler’in kültür-sanat merkezi olan Alaca Höyük’te 4 ayrı kültür evresinden (Hatti, Hitit, Frig, Roma) kalma 15 yerleşim ya da yapı katı saptanmış.

Antik kent buluntuları arasında mabet-saray diye anılan büyük bina, tahıl depoları, maden atölyesi, Eski Tunç Çağı yapıları, kral mezarları, poterni (gizli yer altı geçidi) görülüyor.

Kral Mezarları

Alacahöyük Müzesi

Alacahöyük Müzesi’nde Alaca Höyük kazılarında bulunan Kalkolitik, Eski Tunç Çağı, Hatti, Hitit, Frig, Helenistik, Roma dönemlerine ait eserlerin replikaları sergileniyor. Bu eserler arasında pek çok kişi tarafından Hitit seramik simgesi Güneş Kursu olarak bilinen ama aslında Hatti dönemine ait olan Güneş Kursu gibi eserler var.

Alacahöyük Müzesi

Vagon (Dekovil)

Ulu Önder Atatürk 1936 yılında 30 adet vagonu kazı çalışmaları için Alaca Höyük’e hibe etmiş. Bu vagonlar sonraki yıllarda diğer kazı alanlarına da dağıtılmış. Vagonlar ören yerinin girişinde sergileniyor.

Vagon (Dekovil)

Sfenksli Kapı

Antik kente Sfenksli kapıdan giriliyor. Kapının sağında ve solunda ortostadlar (duvar kabartmaları) yer alıyor. Sfenksli kapı ve her iki tarafındaki duvarlara işlenen rölyefler Hitit dönemine tarihleniyor. Bu duvar kabartmaları replika, orijinalleri Ankara Arkeoloji Müzesi’nde sergileniyor.

Sfenksli Kapı

Mabet-Saray

Alaca Höyük Antik Kenti içindeki en görkemli buluntular arasında işlevi henüz tam olarak anlaşılamayan Mabet-saray binası var. Bu bina Hattuşa’daki I nolu tapınaktan sonra ortaya çıkarılan en büyük Hitit yapısı olma özelliği taşıyor.

Mabet-Saray

Alaca Höyük Kral Mezarları

Kral mezarları, Alaca Höyük’ün en önemli buluntuları arasında sayılıyor. Eski Tunç Çağı’na tarihlenen 13 intramural (şehir içi gömme) kral mezarı özel olarak ayrılan bir alanda toplanmış. Dört yanı taşla örülen dikdörtgen mezarlar, ahşap hatıllarla kapatılmış, damları üzerine kurban edilen sığır başları, bacakları yerleştirilmiş. Alanda bu 13 kral mezarının 6’sının aslına uygun olarak canlandırılmasını görüyorsunuz. Mezarlarda bulunan süs eşyalarının, heykellerin, savaş aletlerinin replikaları Alacahöyük Müzesi’nde, orijinalleri Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde sergileniyor.

Alaca Höyük Kral Mezarları

Kral mezarlarında bulunan güneş kursları, altın, gümüş kap kacak ve süs eşyaları, Anadolu Eski Tunç Çağı’nın saray eşyalarını tanıtan en görkemli eserler arasında bulunuyor. Bu eşyalar Hititler’in Anadolu’ya gelişinden yaklaşık 300-350 yıl öncesindeki Hatti kral ve kraliçelerine ait. Bu eşyaların örneklerine başka hiçbir kazı alanında rastlanmadı, dünyada tek örnek olma özelliğini hâlâ koruyorlar.

Alaca Höyük Kral Mezarları

Alaca Höyük Kral Mezarları

Poterni

Poterni yani gizli yer altı geçidi, şehre saldırı olması hâlinde gizlice şehir dışına kaçıp haber ulaştırmak üzere yapılmış.

Poterni

Maden Atölyesi

Maden atölyesi Asur Ticaret Kolonileri geç safhasından Eski Hitit Çağı’na kadar kullanılmış. Atölyede kullanılan malzemeler Alaca Höyük’te yapılmış.

Hitit Barajı

Yaklaşık 3.500 yıllık baraj inşa tekniğini gözler önüne seren yapı, bugün 25.000 m³ su tutma hacmi ile yeniden baraj oldu ve Alaca Höyük çiftçilerine sulu tarım olanağı sağlıyor.

Hitit Barajı Kaynak:Çorum İl Kültür Müdürlüğü arşivi

Alaca Höyük ülkemizin en kıymetli ören yerlerinden biri. Hattiler hakkında tek kaynak olan Alaca Höyük’ün bir gün bu özelliğiyle UNESCO Dünya Mirası listesine dâhil olmasını ve ihtişamlı bir müze binasına kavuşmasını gönülden arzu ediyorum.

Keşfetmeniz dileğiyle…