Yunanistan’ın en büyük, Akdeniz’in 5’inci büyük adası olan Girit (Yunanca’da Kriti), Akdeniz’i Ege Denizi’nden ayıran kapının ağzında, nazlı nazlı süzülür. Bu öyle bir adadır ki, MÖ 3000-1400 yılları arasında, Avrupa’nın ilk uygarlıklarından biri olan Minos Krallığı‘na beşiklik etmiştir. Hanya ise 828 yılında adayı fetheden Araplar tarafından kurulmuş. Orta Çağ ‘da Venedikliler döneminde Canea adını taşımış. Girit ‘in ikinci büyük şehri ve aynı adı taşıyan ve Girit’in dört idari bölümünden biri olan ilin merkezi.

Hanya hakkında bilgi

Hanya (Chania), adanın 2. büyük şehri. Tarihi Kydonia sit alanı üzerine kurulmuş. Adanın La Serenissima hakimiyeti altında geçirdiği yüzyıllar boyunca önde giden kentlerinden biri olmuş. 1971 yılına kadar da adanın başkenti olmuş. Şehirdeki Venedik sokakları, 2. Dünya Savaşı’nın Nazi bombardımanından kurtulmayı başarmış.

Adanın benim için önemi ise büyük anneannemin burada doğmuş olması. Çocukluğumda öğrendiğim (ve tabii sonradan unuttuğum) bir kaç Yunanca kelime, beslenme şeklimize damgasını vuran meşhur ot yemekleri ve dinlediğim ada hikayeleri derken, Girit, ama en çok Hanya, hep hayallerimi süslemiştir.

Anneannem demişken biraz onu anmak isterim. Mesela Türkiye’ye geldiğinde gavur kızı denilerek hafiften itilip kakılmasından bahsetmeliyim. Ben de çocuk aklımla hep onun aksanına ve noktalı konuşmasına gülerdim. Noktalı konuşmayı da biraz açayım. Örneğin, nasil da sürpriz yaptim derdi anneannem. Kelimelerinde ı yoktu, i vardı. Oysa biraz yaşanan travmalara bakmak, zorunlu göç nedeniyle evlerinden, köklerinden kopan insanların yaşadığı süre boyunca memleketlerinin hasretiyle yanıp tutuşmalarına odaklanmak gerek. İşte Hanya’da da travma var, toprakta acı kokusu var.

Hanya gezilecek yerler

Burası ruhsuz bir şehir görüntüsü sergilediği için ilk tanışmamızda beni hayal kırıklığına uğrattı. Limana iner inmez ise şehirle ilgili hislerim değişmeye başladı.

Eski Şehir

Kentin en güzel yeri, Eski Şehir olarak bilinen bölge. Agora‘nın güneyine giderseniz Tzanakaki Sokağı’nda 19. yüzyılda bir Osmanlı paşası tarafından yaptırılan Halk Bahçelerini gezebilirsiniz. Bahçelerin içindeki hayvanat bahçesinde kri-kri adıyla bilinen ünlü Girit yabankeçisi ile tanışabilirsiniz.

Venedik Limanı

Şehir merkezindeki Agora ile liman arasında kurulmuş olan, kale surları içinde kalan Eski Şehrin en güzel yeri ise Venedik Limanı olarak da adlandırılan Khania Limanı.

Halidon Sokağı

Agora’nın arkasındaki sokaklardan gidilen Halidon Sokağı, kentin ana caddesi. Küçük ve sevimli dükkanların yanından yürüyerek Folklor Müzesi, Katolik Kilisesi, Arkeoloji Müzesi, Agia Triada Katedrali‘ni gezebilirsiniz.

Venizielos Meydanı‘ndan da Khania Limanı’na ulaşabilirsiniz.

Kioutsouk Hasan Camii

Limanda ilk dikkat çeken yapılar, Deniz Feneri ve minaresi olmayan Kioutsouk Hasan Camii. Cami, Hanya’nın önemli kişilerinden olan Küçük Hasan’ın onuruna inşa edilmiş. 1923 yılında kullanıma kapatılan cami, günümüzde sergi yeri olarak kullanılıyor.

Limanda birbirine karışan Osmanlı ve Venedik evleri ise, hiç bir şehirde hissetmediğim bir ruhla bütünleşiyor. Limanın güzelliği ve içime doldurduğu huzur, kelimelerime sığmıyor. Burası o derece özel, o kadar bambaşka…

Girit mutfağı

Girit denince benim ilk aklıma gelenlerden biri de otlarla zenginleştirilmiş mutfağıdır. Hatta derler ki, bahçenize bir Giritli düşmesin, çimenleri bile bırakmaz, yer 🙂 . Hani haksız da sayılmazlar, biz ne ot bulsak yeriz. Tadılması gereken lezzetlerin içinde tahinli dolma, Girit usulü çullama, zeytin salatası, pirinçli ve naneli patlıcan ve palık pidesini de sayabiliriz.

Girit’ten ne alınır?

Adadan, sadece burada yetişen dictamnus almadan ayrılmamalısınız. Kekik benzeri olan bu bitki, üst solunum yolları ve mide için oldukça yararlı. Kaynamış suya bir tutam atıp 5 dakika demlemeniz yeterli.

Girit çok büyük bir ada ve görülecek çok yeri, yüzülecek çok plajı var. Örneğin Kandiye kenti, adanın en güzel şehri olmasa bile Knossos Sarayı ile görülmeye değer.

Burada zaman geçirdikçe, adanın ruhu insanın kalbinin derinliklerine işliyor. Kan çekme durumundan mı bilmiyorum, ama ben burayı düşündükçe, zihnimin gözümün önüne getirdiği ilk sahne, hep Hanya oluyor.